Dagblaðið Vísir - DV - 22.04.1987, Blaðsíða 40

Dagblaðið Vísir - DV - 22.04.1987, Blaðsíða 40
44 MIÐVIKUDAGUR 22. APRÍL 1987. Kosningamál unga fólksins „Það er til mikils að vinna fyrir náms- menn sem og alla þá sem áhuga hafa á því að stuðla að auknu jafnrétti til náms hvernig málefni LÍN skipast eftir kosn- ingar.“ Eitt af þeim málum sem ungt fólk kemur vafalaust til með að láta ráða hvaða flokki það gefur atkvæði sitt í komandi kosningum eru máleihi Lánasjóðs íslenskra námsmanna. I tíð núverandi ríkisstjómar hafa harðar atlögur verið gerðar að Lána- sjóði íslenskra námsmanna. Sjálf- stæðismenn hafa lagt mikið upp úr því að koma vöxtum, innheimtu og lántökugjöldum á námslán. í því skyni hefur Sjálfstæðisflokkurinn verið með ýmsar þreifingar í þá átt að breyta lögunum um LÍN á því kjörtímabili sem nú er að líða. í öll- um tilvikum hefðu breytingamar í framkvæmd stórskaðað þau mark- mið lánasjóðsins að tryggja jafhrétti til náms án tillits til búsetu, efna- hags eða félagslegra aðstæðna. „Mjúk frjálshyggja“ Sjálfstæðisflokknum hefúr ekki tekist á þessu kjörtímabili að breyta lögunum um LÍN. En tekst honum það á næsta kjörtímabili? Það kemur til með að ráðast eftir kosningar. Ef Sjálfstæðisflokkurinn kemur vel út úr kosningunum og fer í ríkis- stjóm með þátttöku Alþýðuflokks, Framsóknarflokks eða Borgara- flokks er ekkert líklegra en við fáum að sjá miklar breytingar til hins verra á lögunum um Lánasjóð ís- lenskra námsmanna. Breytingarsem líklega myndu fela í sér að vextir yrðu settir á námslán og að félags- legt tillit yrði stórminnkað eða jafnvel afhumið við úthlutanir námslána. Það er ekki ólíklegt að ef mynduð yrði ríkisstjórn með þátt- töku Alþýðuflokks og Sjálfstæðis- flokks yrði þess getið í ríkisstjómar- sáttmála að lögunum um LÍN skyldi breytt. Þær breytingar yrðu þá bara á einn veg, samkvæmt stefnu Sjálf- stæðis- og Alþýðuflokks í málefnum LIN, sem er að setja vexti á námslán og að minnka allt félagslegt tillit við úthlutanir námslána. í málefnum lánasjóðsins hafa Sjálfstæðisflokk- urinn og Alþýðuflokkurinn mnnið saman í eina sæng. Hvemig skyldi stefha þeirra í málefnum LÍN verða skilgreind? Varla sem jafnaðarstefha því það er hún alls ekki, kannski „mjúk frjálshyggja"? Það er til mikils að vinna fyrir námsmenn, sem og alla þá sem áhuga hafa á því að stuðla að auknu jafnrétti til náms, hvemig málefni Kjallariim Kristinn H. Einarsson framkvæmdastjóri Bandalags íslenskra sérskólanema LÍN skipast eftir kosningar. Það á ekki einungis við um hvort lögunum um LÍN verður breytt heldur líka hvort farið verður eftir þeim, en á því hefur verið nokkur misbrestur á því kjörtímabili sem nú er að líða. Þrátt fyrir að Framsóknarflokkur- inn hafi nú þessa seinustu daga fyrir kosningar þá stefnu gagnvart LÍN sem miðar að því að verja núgild- andi lög þá dugði ríkisstjómarþátt- taka þeirra ekki til þess að tryggja að eftir lögunum yrði farið. Fram- sóknarflokkurinn er því sem ríkis- stjómarflokkur ábyrgur fyrir því skapast í málefnum LÍN. Framsókn- arflokkurinn er samábyrgur fyrir því að framfærsla LÍN er svo lág sem raun ber vitni. Eftir kokkabókum mennta- málaráðherra Eins og flestum er kunnugt þá skerti menntamálaráðherra á sínum tíma framfærslugrunn LÍN um ca 15 %. Þessi aðgerð var vægast sagt mjög vafasöm og verður að segjast að hæpið sé að hún standist fyrir lögum. Einfaldlega vegna þess að í lögunum um LIN segir að lánað skuli til eðlilegrar framfærslu á með- an á námstíma stendur. En eðlileg mánaðarframfærsla eftir kokkabók- um menntamálaráðherra var í mars kr. 22.350 á mánuði fyrir einstakling í leiguhúsnæði. Þessi framfærsla skiptist þannig: fæði 10.315 kr., hús- næði 3437 kr., fatnaður 1375 kr., hreinlæti og heilsugæsla 1205 kr., bækur og ritföng 1205 kr., ferðir inn- anbæjar 1719 kr., húsgögn og 2063 kr., samtals gerir þetta 22.350 kr., þetta er sú upphæð sem náms- manni, er kemur utan af landi og þarf að leigja sér húsnæði, er ætlað að lifa af. Nú getur hver spurt sig hvort þetta sé eðlilegt, er t.d. eðlilegt að reikna með því að námsmaður sleppi með að borga 3437 kr., í húsa- leigu, hita og rafmagn hér í Reykja- vík? Nú er málum svo háttað að náms- mönnum duga ekki lengur þau lán er þeir fá frá Lánasjóðnum, þau duga bara einfaldlega ekki fyrir lágmarks- framfærslu. Það þarf meira til og það er í flestum tilvikmn sótt til foreldr- anna. Þeirra sem eitthvað eiga aflögu. Þessi sveltistefha gagnvart lánasjóðnum er stórhættuleg og á stuttum tíma mun hún leiða til þess að nám verður gert að forréttindum þeirra efnameiri, burtséð frá því hvort lögunum um LÍN verðui' breytt eða ekki. Það er alveg ljóst að ástandið eins og það er núna kemur til með að hafa áhrif á eftir- mun minnka. Með því þá hefur Sjálf- stæðisflokknum tekist að ná einu af sínum yfirlýstu markmiðum gagn- vart LIN, að minnka eftirspurnina, sem þýðir á mannamáli að einungis þeir efnameiri hafa efni á að fara í framhaldsnám. Það skiptir því miklu máli fyrir alla þá sem láta sig eitthvað varða jafhrétti til náms að á þessum málum verði tekið. Það er ekki nóg að verja núgildandi lög um LÍN, það verður einnig að fara eftir þeim, öðruvísi eru þau lítils virði. Það verður að trýggja að framfærsla LÍN nægi til lágmarksframfærslu þannig að námsmenn þurfi ekki að treysta á góðan efnahag foreldra eða ættingja svo þeir geti sótt það nám er hugur þeirra stendur til. Ekki eitthvert smámál Málefni lánasjóðsins er ekki hægt að afgreiða sem eitthvert smámál sem ekki skuli ráða vali kjósenda á kjördag. Það hvemig málefni LÍN skipast eftir kosningar getur haft áhrif á framtíðarmöguleika og ham- ingju þúsunda ungmenna sem mörg hver eru að kjósa nú í fyrsta sinn. Það er því gott að hafa í huga, fyrir þá sem láta þessi mál sig einhveiju varða, að Alþýðubandalagið er eini flokkurinn sem nú býður fram sem hefur heitið þvi að verja lögin um LÍN og að leiðrétta skerðinguna á framfærslugmnninum. Á því þingi, sem nú er lokið, fluttu tveir þingmenn Alþýðubandalagsins þingsályktunartillögu um að skerð- ingin skyldi afnumin. Tillagan náði ekki í gegn. En flutningur tillögunar er merki þess að skerðingin mun verða leiðrétt ef Alþýðubandalagið fær einhverju að ráða. Þetta er meira en nokkur annar flokkur hefur sagst ætla að gera í málefnum LÍN:. Það má vera alveg ljóst að ef þeir flokkar, sem lýst hafa yfir stríði gegn námsmönnum og Lánasjóði ís- lenskra námsmanna, eða þeir flokk- ar sem átt hafa í því hlutdeild, koma vel út úr kosningunum þann 25. apríl nk. þá verður of seint að iðrast í haust. Þá er nokkuð víst að ný herör verður skorin upp gegn náms- mönnum og Lánsjóði íslenskra námsmanna og það verður að teljast ólíklegt að jafnvel verði þá sloppið og hingað til. Kristinn H. Einarsson upplausnarástandi sem nú hefur búsáhöld 1033 kr., og ýmislegt annað spum eftir námslánum, eftirspurnin „Þessi sveltistefna gagnvart lánasjóðnum er stórhættuleg og á stuttum tíma mun hún leiða til þess að nám verður gert að forréttindum þeirra efnameiri." Alþingismenn seu abyrgir gerða sinna „Ef þingmenn standa ekki við gefin lof- orð fari mál þeirra fyrir dómstóla, sama gildi um störf opinberra starfsmanna rík- isins sem fylgja ekki starfsskyldum sínum.“ Það væri ekki svo vitlaust ef ís- lendingar, hver fyrir sig, hugleiddu hvers konar stjómkerfi þeir búa við, hvort það sé eftirsóknarvert og hvort það hafi fylgt þeirri þróun sem orðið hefur í þjóðfélaginu með tilkomu neysluþjóðfélags á tölvuöld. Sjálfsagt em skiptar skoðanir um það hvemig eigi að stjóma hér á landi, flestir em þó sammála um að kerfið sé staðnað og það leiði til vaxandi mismununar. Verst er þó að stórir hópar launþega ná ekki endum saman og fyllast vonleysi um framtíðina. Því má fullyrða að kerfið réttlæti efnahagslegt ofbeldi. Á mörkum gjaldþrots Við Islendingar erum með einar hæstu þjóðartekjur á mann sem þekkjast í heiminum á sama tíma og erlendar skuldir em orðnar það miklar að þjóðfélagið er á mörkum gjaldþrots og efriahagslegu sjálf- stæði er stefht í voða. Þessar stað- reyndir segja okkur að úrbóta sé þörf. KjáHaiinn Sigurður Sveinsson bifreiðastjóri Stjórnmálamenn ábyrgðar- lausir Islendingar em dugleg og vinnu- söm þjóð sem á tiltölulega skömmum tíma hefur byggt upp mikil verð- mæti í landinu. Þegar dugnaður þjóðarinnar og góð ytri skilyrði em höfð í huga er það grátlegt hve stjómmálamenn síðari ára hafa ve- rið ábyrgðarlausir. Því til sönnunar má nefha óarðbærar fjárfestingar sem orðnar em svo margar að fólk er hætt að taka eftir þeim, vöxt ríkis- báknsins, fyrirgreiðslupólitíkina, utanlandsferðir með fríðum föm- neytum, veisluhöldin og alls konar flottræfilshátt. Ef heldur fram sem horfir er framtíðarsýnin ekki glæsi- leg. Sem betur fer em ekki allir sáttir við að fljóta sofandi að feigðarósi. Það er komin ný von inn í íslensk stjórnmál. Þessi von er manngildis- stefhan (húmanisminn) sem er að baki nýjum stjómmálaflokki, Flokki mannsins. Þetta er flokkur sem boð- ar hugarfarsbreytingu, flokkur sem réttlætir undir engum kringumstæð- um ofbeldi, hvorki andlegt né efnahagslegt, flokkur sem vill byggja upp réttlátt og skemmtilegt þjóð- félag. Flokkur mannsins veit að það er hægt að breyta hlutunum og er með ítarlega og óhrekjanlega stefnu- skrá í öllum málum. Laun þingmanna ekki hærri en lágmarkslaun I þessari grein langar mig til að nefiia tvö af stefhumálum Flokks mannsins, stefnumál sem mörgum finnast allt of róttæk en sem gætu gjörbreytt hugsunarhætti stjóm- málamanna. Þau eru í fyrsta lagi að laun alþingismanna séu aldrei hærri en lögbundin lágmarkslaun í landinu, sem taki mið af framfærslu- vísitölu og þá er verið að tala um laun sem hægt er að lifa af. I öðm lagi að sett verði lög um stjóm- málamenn. Lög sem tryggja að þeir standi við kosningaloforð sín. For- seti sameinaðs alþingis hafi loforða- lista þingmanna. Ef þingmenn standa ekki við loforð fari mál þeirra fyrir dómstóla, sama gildi um störf opinberra starfsmanna ríkisins sem ekki fylgja starfsskyldum sínum. Stjómmálamönnum sé ekki heimilt að skipta um flokk á kjörtímabilinu. Þar sem flestir alþingismenn em ekki fulltrúar fólksins heldur þröngra hagsmunahópa hafa þeir unnið að málum eins og launamálum og húsnæðismálum með hangandi hendi. Það á að gera kröfur til al- þingismanna, að þeir meti það traust og þá viðurkenningu sem þeir fá frá kjósendum og að þeir vinni að mál- um umbjóðenda sinna af hugsjón. Alþingismenn sem setja lög eiga að sýna gott fordæmi, þegar svo verður má fyrst búast við að reisn og virð- ing Alþingis endurheimtist. Sigurður Sveinsson.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.