Dagblaðið Vísir - DV - 21.08.1987, Side 10

10
FÖSTUDAGUR 21. ÁGÚST 1987.
Utlönd
Reyna að vinna tíma
vegna olíuflutninga
Iranar reyna nú að vinna tíma til
þess að halda olíuflutningaleiðum sín-
um opnum á meðan Vesturlönd og
ýmsar arabaþjóðir beita þá þrýstingi
til þess að leggja niður vopn í Persaf-
lóastríðinu.
írakar hafa samþykkt ályktun Sam-
einuðu þjóðanna um vopnahlé með
vissum skilyrðum og hætt árásum á
olíuflutningaskip Irana sem aftur á
móti hafa hvorki hafnað vopnahlésá-
lyktuninni né samþykkt hana.
Og þrátt fyrir vaxandi spennu á
Persaflóa hefur írönum nánast óhindr-
að tekist að flytja út nær tvær milljón-
ir tunnur af olíu á dag, að andvirði
tuttugu og fimm milljóna dollara. Er
það fé sem varið er til stríðsreksturs.
Þolinmæði á þrotum
Stjómarerindrekar telja að ekki líði
á löngu þar til þolinmæði íraka þrjóti
og þeir hefji að nýju árásir á flutninga-
skip Irana. Báðar þjóðimar heyja enn
styrjöld á landi en írakar hafa ekki
tilkynnt um árás á aðalolíubirgða-
stöðvar írana við norðurhluta Persaf-
lóa síðan 13. júlí síðastliðinn. Þrátt
fyrir gífuryrði gegn Bandaríkjunum
og öðrum vestrænum ríkjum, sem sent
hafa herskip til Persaflóa, virðist sem
íranar reyni að halda friðinn á sigl-
ingaleiðinni sem þeir sjálfir em svo
háðir.
Yfirvöld í Iran hafa boðið aðalritara
Sameinuðu þjóðanna, Javier Perez de
Cuellar, til Teheran en talsmaður hans
í New York hefur sagt að aðalritarinn
fari þangað aðeins ef horfur em á já-
kvæðum árangri.
Tvenns konar þrýstingur
Diplómatískur þrýstingur gegn Iran
er tvenns konar. I fyrsta lagi hafa
Bandaríkjamenn, með stuðningi
Breta, farið fram á það við öryggisráð
Sameinuðu þjóðanna að sett verði á
bann við vopnasölu til írana. I öðm
lagi hafa arabaþjóðir við Persaflóa
gert aðra tilraun til þess að Sýrland
hætti stuðningi sínum við íran sem
þar með myndi missa einn helsta
bandamann sinn meðal araba.
Eitt af því sem bendir til þess að
írakar séu að missa þolinmæðina var
leiðari í málgagni stjómarflokksins í
íranar á Omanflóa. Þeir segjast slæða eftir tundurduflum en em sagðir leggja
þau í staðinn. Hvað sem öðm líður em íranar ákaflega háðir því aö þeirra
eigin oliuflutningar um flóann gangi greiðlega fyrir sig.
Símamynd Reuter
írak þar sem gagnrýnd var skammsýni
stórveldis. Þykir fullvíst að átt hafi
verið við Sovétríkin sem em með
fastafulltrúa hjá öryggisráðinu.
Bandarískir embættismenn hafa sagt
að Sovétmenn hiki við að heíja um-
ræður um bann við vopnasölu til írans.
Ný tilraun
Lítið virðist miða í þá átt að Sýrlend-
ingar sameinist öðrum arabaríkjum
frá því að vonir þar að lútandi risu
fyrr á þessu ári við fund forseta íraks,
Sadam Hussein, og forseta Sýrlands,
Hafez al-Assad. Höfðinginn í Abu
Dhabi, Zaid, hefur þó nýlega verið í
Sýrlandi og er talið að hann hafi gert
enn eina tilraun til þess að tala um
fyrir Sýrlendingum. Zaid er núverándi
forseti samvinnuráðs sex Persaflóa-
ríkja.
Yfirvöld í Saudi-Arabíu eiga nú í
deilum við Iran vegna dauða íranskra
pflagríma í Mekka og því ekki talin
jafnhlutlaus aðili og Zaid í tilraunum
til þess að beita Irana þiýstingi.
Filippseyingar vilja
kjarnorkuvopnin á brott
: Suður-j
Kfnahaf'&M, FILIPPSEYJAR
’ ~ ’ FiHppíska hafið\
SHHHÍ
i::i:iÍÍÍ:!:ÍHÍ:ÍÍ![
Meirihluti öldungadeildarþingmanna á Filippseyjum vill nú lýsa eyjarnar
kjarnorkuvopnalausar en herstöðvar Bandarikjamanna þar eru taldar
búa yfir slíkum vígbúnaði.
Hehningur þingmanna öldunga-
deilar filippseyska þingsins lagði í
gær fram tillögu um að öll kjam-
orkuvopn yrðu bönnuð þar í landi.
Meðal þingmannanna eru margir af
helstu stuðningsmönnum Corazon
Aquino, forseta landsins, og þykjast
fréttaskýrendur sjá þess ýms merki
að tillagan nái fram að ganga, hugs-
anlega þótt Aquino freistist til að
beita neitunarvaldi sínu gegn henni
í fyrstu umferð.
Tengslin við Bandaríkin
Tillaga þessi kemur til með að
valda erfiðleikum í sambúð Filipps-
eyja við Bandaríkin, jafnvel þótt hún
nái ekki fram að ganga. Bandaríkja-
mönnum hefur undanfarin ár orðið
æ ljósara að sífellt fjölgar í þeim
hópum Filippseyinga sem eru her-
stöðvar Bandaríkjanna á eyjunum
þymir í augum. Mörg vandamál
hafa skotið upp kollinum í sambúð
bandarískra hermanna við eyja-
skeggja og þau ekki öll af stjóm-
málalegum toga spunnin því að augu
Filippseyinga beinast í auknum
mæli að eiturlyfjaverslun, vændi og
öðrum félagslegum vandamálum
sem virðast fylgja herstöðvum svo
til hvar sem er.
Bandaríkjamenn neita ávallt að
gefa upp hvort kjamorkuvopn em
til staðar í herstöðvum þeirra víðs
vegar um heiminn. Sérfrasðingar í
hermálum telja hins vegar mjög lík-
legt að kjamaoddar séu geymdir
bæði í flotastöðinni í Subic og Clark
flugstöðinni á Filippseyjum.
Þar sem tillaga öldungadeildar-
þingmannanna gerir ráð fyrir að
bannað verði að flytja kjamorku-
vopn inn í landið, svo og að forboðnir
verði flutningar þeirra um landhelgi
og lofthelgi eyjanna, liggur ljóst fyr-
ir að flytja yrði á brott öll slík vopn
úr herstöðvunum verði tillagan sam-
þykkt.
Kjarnorkuvopnalaust svæði hefur
verið lýst á og við suðurheim-
skautið.
Neitunarvald
Corazon Aquino, forseti Filipps-
eyja, getur að sjálfsögðu beitt
neitunarvaldi sínu gegn tillögunni,
verði hún samþykkt sem lög frá þingi
landsins. Því neitunarvaldi getur
ekkert haggað nema til komi tveir
þriðju hlutar atkvæða í báðum deild-
um þingsins, öldungadeild og fu.ll-
trúadeild.
Talið er hugsanlegt að tillagan
hljóti tvo þriðju hluta atkvæða í öld-
ungadeildinni þar sem fullur helm-
ingur þingmanna ber hana fram.
Ekkert er hins vegar vitað um fylgi
hennar í fulltrúadeildinni þar sem
hún hefur ekki einu sinni komið til
umræðu enn sem komið er.
Hvort forsetinn beitir neitunar-
valdi er ekki gott að segja á þessu
stigi. Bent er á að meðal þeirra sem
bera fram tillöguna em nokkrir af
helstu forystuymönnum öldunga-
deildarinnar, svo og margir af helstu
stuðningsmönnum Aquinos í deild-
inni. Þar á meðal em forseti deildar-
innar, Jovita Salonga, og mágur
Aquino forseta, Agapito Aquino.
Alls em það tólf öldungadeildar-
menn sem að tillögunni standa.
Einangrun stórvelda
Jafnvel þótt þessi tillaga filipps-
eysku öldungadeildarþingmann-
anna falli um sjálfa sig hlýtur hún
að valda Bandaríkjamönnum og
raunar Sovétmönnum líka nokkrum
áhyggjum. Hún bætir enn einu ríki
í hóp þeirra sem nú hafa lýst yfir
kjamorkuvopnaleysi eðaíhuga slíka
yfirlýsingu. Þessi þróun hefur óneit-
anlega nokkur áhrif í þá átt að
einangra stórveldin á alþjóðavett-
vangi og vonast aðstandendur tillög-
unnar jalhframt til þess að hún geti
þannig hægt nokkuð á vígbúnaðar-
kapphlaupi risanna.
Svo sem kunnugt er hafa þjóðir
heims komið sér saman um að suður-
heimskautið skuli vera kjamorku-
vopnalaust svæði. Þá er yfirlýst
kjamorkuvopnalaust svæði í hluta
af Mið-Ameríku og loks hafa Ástral-
ía, Nýja-Sjáland og fleiri af ríkjum
Suður-Kyrrahafsins bannað að ríki
þar eigi eða staðsetji á landsvæðum
sínum kjamorkuvopn.
Nýja-Sjáland hefiir þar gengið
lengst í að framfylgja banninu en
sem kunnugt er hafa þarlend stjóm-
völd meinað bandarískum herskip-
um að koma til hafnar vegna þess
að þau gáfu ekki upp hvort um borð
væm kjamorkuvopn eða ekki.
riuin
• ••••••••■• • riUiu P|< • • • • ■ a • ■ • • • •
• •••■■•••••••••••• • • • w ••••••••■■■■
• •••■■•••■•••••■•••...... - “ - - - -
• •••••••••••■••■•••
HKXkt AMÐtSfiAF
.wmrmi ■ iiiv vv ri ww
AstralIa
• •••■•■•••••••••■
• ••■••••••■■••■•"
• •••••••■•••••••
• •■■■•••••■■•••••
• •••■••••■■■••■•
• •■••■•■••••■•
-••■■••••••■••
■ ■■•••■•••«•■
• ••■•••••••••■
• ■••■•••••••*
• •••••••■••••
• ••••••••••■••
• ■••■•••••• • •
"-*•*•*•*•*•"•*•*•*•*•*• •
• •••■•••■•••*
• •••••■••••••
• ••••••■• ■ • • • •
• •••••••■••••
• ••■•••■■■■•••
• ••••■••••••
*«*«*»*»"»*»"*"**«*»*«*»*fc«J«pB^' • • .
v.v.v.v.v.v.viviv.v.'.v.-
»•«•••■•■•••■•••••••• •.• •
I* ••••••■••••••••••••■•-'
“ - ■•••■■•••■•■■••■••••
••i-i-il
• •••!<
.v.v.*;.
>■•••■•>
.•.V.V.'.'i,
I(ll
r.S*;*!*.d
• • ■ • •
• •■••••
- • • • •
Sidneu:
Riki Suður-Kyrrahafs hafa lýst landsvæði sín kjarnorkuvopnalaus. Nýsjá-
lendingar hafa gengið lengst fram í að framfylgja banninu þar.
Halldór Valdimarsson og Ingibjörg Sveinsdóttir