Dagblaðið Vísir - DV - 05.03.1988, Blaðsíða 25

LAUGARDAGUR 5. MARS 1988..
25
Kvikmyndir
Það þykir með merkilegri fréttum
vestan úr kvikmyndaheiminum að
Sidney Poitier er farinn að leika aftur
eftir tíu ára hvíld. Nýlega var frum-
sýnd með honum Shoot to Kill, þar
sem hann leikur á móti Tom Bereng-
er, og væntanleg er Little Nikita.
Á sjöunda áratugnum var Sidney
Poitier meðal stærstu stjarnanna í
Hollywood. Ekki nóg með það. Hann
var einn allra besti leikarinn og hann
var eini hörundsdökki leikarinn sem
eitthvað kvað að. Hann ruddi braut-
ina fyrir aðra dökka leikara þótt
enginn hafi komið fram síðan sem
hægt væri að líkja við hann.
Sidney Poitier fæddist 20. febrúar
1924 í Miami á Flórída. Hann er því
nýlega orðinn sextíu og flögurra ára,
þótt ótrúlegt sé. Foreldrar hans
fluttu með hann barn að aldri til
Bahamaeyja þar sem þeir hófu rækt-
un tómata. Ekki fór mikið fyrir
skólanámi hjá Poitier, hann hætti í
skóla 13 ára gamall og fór að vinna
verkamannavinnu.
Hann tók herinn fram yfir verka-
mannavinnuna og eftir að hafa gegnt
skyldu sinni þar gekk hann til liðs
við The American Negro Theater
1946. Hann vakti athygh í uppsetn-
ingu leikhópsins á Lysistrata á
Broadway og leiddi það til þess aö
honum var boðið hlutverk í kvik-
myndum.
Fljótlega eftir 1950 var hann kom-
inn til Holly wood þar sem hann átti
eftir að skrifa nafn sitt svo um mun-
aði á spjöld sögunnar. í The Black-
board Jungle frá 1955 vekur hann
mikla athyli sem reiður ungur mað-
ur. Þóttust sumir sjá svartan Marlon
Brando í Sidney P.oitier. Ekki minnk-
aði álit manna á þessum unga dökka
leikara eftir að hann lék í The Def-
iant Ones. Þar sem hann og Tony
Curtis léku fanga á flótta. Voru þeir
hlekkjaðir saman. Poitier hlaut sína
fyrstu óskarstilnefningu fyrir þetta
hlutverk.
Fljótlega hvarf ungi reiði maðurinn
og Sidney Poitier lék meira og meira
afskapgerðarhlutverkum. Komfram
sú persóna sem hann hefur svo oft
leikið, róleg manngerð sem verst
Kvikmyndir
Hilmar Karlsson
ásökunum hvíta mannsins af æðru-
leysi. Hann var sá sem dró úr
fordómum gagnvart kynþætti
blökkumanna í kvikmyndum og
einnig hatri blakkra í garð hvíta
mannsins. Myndarlegur með reisn
hins stolta breytti hann ímynd
blakkra leikara í Hollywood.
Tók nú við gott tímabil hjá Sidney
Poitier. Þaö var orðið ljóst að hann
var búinn að brj óta blað í sögu
Hollywood. Hingað til höfðu dökkir
leikarar aðeins fengið ómerkileg
aukahlutverk. Þeir þekktustu höfðu
lifaö á þjónshlutverkum eða ein-
hverjum álíka persónum sem ekki
þóttu stíga í vitið.
Það var ekki síst vegna sterkrar
stöðu Sidney Poitier sem leikara að
gerð var kvikmynd eftir óperu Ge-
orge Gerswins, Porgy And Bess. Lék
Poitier hið erfiða hlutverk Porgy og
stóð sig með prýði þótt ekki hafi hann
sungið hlutverkið.
Hver gæðamyndin tók nú viö af
annarri, Paris Blues, þar sem Poitier
og Paul Newman léku tvo jasshljóð-
færaleikara, A Raisin In The Sun
sem gerð var eftir leikriti um svarta
fjölskyldu sem býr í lítilli íbúð í
Chicago, Pressure Point, þar sem
hann lék fangelsissálfræðing sem á
í vandræðum með ungan fanga.
Lillies Of The Fields 1963 markaði
tímamót fyrir hann. Fékk hin eftir-
sóttu óskarsverðlaun sem besti
leikari í aðalhlutverki. Lék hann
glaðværan verkamann sem hjálpar
nunnum að byggja bænahús í þess-
ari rómuðu mynd Ralph Nelson.
Þetta eru aöeins nokkrar mynda
Poitier á þessum árum. Aðrar ágæt-
ismyndir fylgdu i kjölfarið, The
Patch Of Blue, To Sir With Love,
Guess Who Is Coming To Dinner,
Duel At Diablo og svo að sjálfsögðu
In The Heat Of the Night, sem er ein
allra besta kvikmynd sem Sidney
Poitier hefur leikið í. Þar fóru Poitier
og Rod Steiger á kostum í hlutverki
tveggja ólíkra lögreglumanna er
rannsaka morðmál.
Einhverra hluta vegna fer vegur
þessa ágæta leikara niður á við eftir
1970. Sjálfsagt er skýringanna að
leita í þeirri staðreynd að Sidney
Poitier ruddi brautina fyrir aðra
svarta leikara sem gripu tækifærið.
Á tímabili voru allar svartar upp-
gjafaíþróttastjörnur sjálfsagðar í
hásarmyndir og einnig virðist eitt-
hvert kæruleysi hafa gripiö Poitier í
vali á handritum.
1977 leikur hann í sinni síöustu
kvikmynd sém hann leikstýrir einn-
ig, A Piece Of Action, misheppnaðri
mynd þrátt fyrir að meðleikari hans
væri enginn annar en Bill Cosby.
Ekki hefur Sidney Poitier verið
aðgerðalaus þessi tíu ár. Hann hefur
í meira mæli snúið sér að leikstjórn.
Leikstýrði meðal annars þeirri vin-
sælu kvikmynd, Stir Crazy. Einnig
hefur hann í ríkara mæli snúið sér
að málefnum svartra í Bandaríkjun-
um og hafa þeir haft gott samstarf
um þau mál Harry Belafonte og
hann.
Sjálfsagt hefur honum samt þótt
kominn tími til að reyna sig að nýju
sem leikari, þeim sem fylgdust með
honum á velmektarárum hans til
óblandinnar ánægju, og frammistaða
hans í Shoot To Kill bendir til þess
að hann hafi engu gleymt.
HK
Dennis Hopper leikstýrir True Colors
Dennis Hopper hefur löngum
verið vandræðagemlingur í
Holly wood en fy rir stuttu tók hann
sig saman í andlitinu, losaði sig úr
viðjum vímuefna og hefúr heldur
betur slegið í gegn sem leikari, sér-
staklega er hann minnisstæður í
Blue Velvet þótt hann hafi fengið
óskarsverðlaun fyrir leik sinn í
BestShot.
Dennis Hopper er sem sagt viður-
kenndur aftur sem leikari en stóra
spurningin er hvort hann nær
samaárangri í leikstjórastólnum.
1969 sló hann eftirminnilega í gegn
með Easy Rider, mynd sem hann
leikstýrði og lék annað aðalhlut-
verkið í. Þá vildu allir fá hann til
að leikstýra myndum sínum.
Hann fór eigin leiðir eins og alltaf
og fór með flokk manna til Perú
og gerði The Last Movie. Sú kvik-
mynd komst á hvíta tjaldið en hvarf
þaðan jafnhratt og sögðu gárung-
arnir að eftir þetta ævintýri hefði
hann ekki fengið að stjórna um-
ferðinni í Hollywood, hvað þá
kvikmynd.
En tímamir breytast og raennirn-
ir með og bíða menn nú spenntir
eftir að sjáTrue Colors, kvikmynd
sem hann leikstýrir og verður
frumsýnd vestanhafs á næstunni.
Það var leikarinn Sean Penn sera
fékk hann til starfans og leikur
hann aðalhlutverkið ásarat Robert
Duvall. Leika þeir tvo lögreglu-
þjóna i Los Angeles og sýnir
myndin bar áttu þeirra við ungl-
ingaflokka er selja kókaín.
Uppmnalega átti myndin að ger-
ast í Chicago og löggurnar áttu að
vera ungir menn, annar hvítur og
hinn svartur. Hopper fékk þessu
breytt þannig að lögregluþjónarnir
væru hvítir, annar roskinn, hinn
ungur og einnig aö myndin gerðist
íLosAngeles.
Hopper nægir greinilega ekki að
nota leikara eingöngu því að hann
fékk til hðs við sig unglinga af göt-
unni í Los Angeles sem lifa i
flokkum og eiga f stríöi hveijir viö
aðra. Að sögn tókst honum bara
vel að hemja unglingana. Þó tókst
honum samt ekki að koraa í veg
fyrir ólæti hinna stríðandi fylkinga
eftir aö kvikmyndahópurinn var
horfinn af upptökustað.
Dennis Hopper leggur mikið und-
ir með True Colors. Hann hefur
sannað að hann er einn besti leik-
arinn í Hollywood en hann á eftir
að sanna leikstjómarhæfileika
sína. Var það tíðarandinn sem
gerði Easy Rider aö þeirri gæða-
mynd sem hún er eöa voru það
hæfileikar Denis Hopper?
-HK
Dennis Hopper og Sean Penn við tökur á True Colors.