Dagblaðið Vísir - DV - 15.10.1988, Qupperneq 9

LAUGARDAGUR 15. OKTÓBER 1988.
9
Nóbelsskáldið Naguib Mahfouz:
Huldumaðurinn frá Kaíró
íbúar Kaíró, höfuðborgar Egypta-
lands, kannast við aldurhniginn,
holdgrannan mann sem hvern morg-
un gengur um götur borgarinnar
áður en hann sest við skriftir. Þessi
maður er nú orðinn sá umtalaðasti
í Austurlöndum nær þar sem menn
ná annars helst athyghnni með
sprengjugný. Þetta er nóbelsskáldið
Naguib Mahfouz sem öllum til undr-
unar var skipað í raðir stórskálda
heimsins nú í vikunni.
Mikill eljumaður
Fáii; þekkja nokkuð til þessa
manns. Hann hefur haft það fyrir
reglu á langri ævi að veita ekki við-
töl og látið nægja að flytja mál sitt í
40 skáldsögum, ótal smásögum og
ritgerðum, auk 30 kvikmyndahand-
rita. Þessi elja gerir hann að einum
afkastamesta rithöfundi samtímans
og þegar sérfræðingar í heimsbók-
menntunum vilja nefna jafnoka hans
þá eru nöfn eins og Dickens og Zola
tilgreind.
Naguib hefur líka unnið sér það til
frægðar að ergja stjómvöld í heima-
landi sínu. Þar er hann umdeildur á
meðan Vesturlandabúar eru fyrst að
átta sig á að hann er til. Hér á landi
er Naguib með öhu óþekktur en vera
má að með nóbelsverðlaunum hans
hefjist á ný áhrif arabískra bók-
mennta á íslenskar. Þau hafa engin
verið síðan Tyrkja-Gudda færði
manni sínum, Hallgrími Péturssyni,
fréttir af austrænum bókmenntum.
Borgarskáld
Naguib er 77 ára gamall, fæddur
árið 1911 í Kaíró. Þar hefur hann
búið alla tíð og lífið í borginni hefur
frá því í síðari heimsstyrjöldinni ver-
ið helsta söguefni hans. Það er m.a.
ein af ástæðunum fyrir því að honum
er líkt við Dickens og Zola sem höfðu
I undúnir og París að sögusviði.
Naguib er póhtískur rithöfundur
og hefur aldrei hikað viö aö gagnrýna
ráðandi öfl í heimalandi sínu. Höfuð-
verk hans, Börn Gebelawi, var full-
búið árið 1959 en fékkst ekki birt í
Egyptalandi þá vegna andstöðu
stjómvalda. Þetta er þriggja binda
skáldverk þar sem m.a. var fjallað
ógætilega um trúmál. Því var sagan
bönnuð.
Áður en Naguib skrifaði þetta verk
hafði hann gagnrýnt Nasser, forseta
Egyptalands, í þremur skáldsögum.
Það var á þeim tíma þegar fáir vog-
uðu sér að gagnrýna einræðisherr-
ann.
Vissi ekki um útnefninguna
Þrátt fyrir langa ævi við bók-
menntastörf komu nóbelsverðlaunin
Naguib jafnmikið á óvart og öhum
öðrum. Þegar fréttamenn flykktust
að heimhi hans á fimmtudaginn vissi
gamli maðurinn ■ ekkert hvað gekk
á. „Ég vissi ekki einu sinni að ég var
Naguib Mahfouz á morgungöngu sinni í Kairó i gær, daginn eftir að honum voru veitt nóbelsverðlaunin fyrir bók-
menntir.
útnefndur til verðlaunanna," sagði
hann við blaðamenn.
Naguib var um árabil ríkisstarfs-
maður og hafði ritstörfm aðeins sem
aukagetu. Hann hætti að vinna hjá
hinu opinbera árið 1971 og hefur
helgað sig ritstörfum síðan. Bækur
hans hafa selst vel í löndum araba á
undanfórum árum. Hann lætur sér
því fátt finnast um fjárupphæðina
sem verðlaununum fylgir. Peningar
skipta hann enda engu. „Ég vona að
það verði minn síðasti dagur þegar
ég missi löngunina til að skrifa," er
haft eftir Naguib.
Þau sautján ár, sem liðin eru frá
því Naguib hætti að sinna fastri
vinnu, hefur hann skrifað reglulega
í dagblaðið Al-Ahram í Kaíró og nú
birtast þar vikulega þættir eftir
hann. Hann sinnir líka enn ritstörf-
um.
Forréttindabarn
Á unga aldri lagði Naguib stund á
heimspeki og lauk prófi í þeirri grein
23 ára gamall. Hann var að þessu
leyti forréttindamaður því yfirgnæf-
andi meirihluti Egypta hlaut á þess-
um tíma enga menntun. Hann hóf
ungur aö skrifa skáldverk í lausu
máh þótt hefð fyrir ljóðhst væri mun
sterkari í heimalandi hans.
Naguib þótti ekki sérlega frumleg-
ur í fyrstu söginn sínum. Hann sótti
söguefniö til fornaldar og skrifaði um
tíma faraóanna í Egyptalandi. Árið
1944 hafði hann gefið út fjórar skáld-
sögur í þeim dúr og eitt smásagna-
safn. í stríðinu sneri hann við blað-
inu og hóf að rita um samtímamál,
fyrst hernám Breta á Egyptalandi.
Tímamótaverk í stríðslok
Þetta voru bæði tímamót á ferU
Naguibs sem rithöfundar og í Bók-
menntum Egyptalands. 'Hann varð
höfuðpostuU nýrrar stefnu í bók-
menntun þjóðarinnar. Tímamóta-
verkið heitir Nýja Kaíró og kom út
árið 1945. í kjölfarið fylgdu fjórar
skáldsögur í sama dúr. Þetta urðu
metsölubækur sem færðu skáldinu
frægð og frama.
Naguib gerði hlé á ferli sínum árið
1949 og næsta bók hans kom ekki út
fyrr en árið 1956. Eftir það tæfur
hann verið iðinn við kolann og sent
frá sér fjölda verka. -GK
HAUSTLAUKAR
sr-.
• A*
-/
Opiö
alla
daga
kl. 10-19^
J

Íó»'
0$
éXvO

Ótrúlegt úrval
Gott verð
5 páskaliljur á aðeins 79 kr.
25 túlípanar frá 199 kr.
4 garðhýasintur á aðeins 98 kr.
Gróðrarstöóin
GARÐSHORN íí
við Fossvogskirkjugarð sími 40500.