Dagblaðið Vísir - DV - 19.11.1988, Blaðsíða 28

28
LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 1988.
LAUGARDAGUR 19. NÓVEMBER 1988.
45
„Albert elskar Frakka nærri því eins mikið og mig,“ segir Brynhildur Jóhannsdóttir sem hefur fylgt manni sínum í blíöu og stríðu í gegnum árin.
DV-mynd Brynjar Gauti
Nú á Albert að hætta í pólitík
- segir eiginkona hans, Brynhildur Jóhannsdóttir, og er reiðubúin að flytja til Frakklands aftur
Brynhildur Jóhannsdóttir er hin dæmi-
gerða eiginkona sem fylgir manni sínum
í blíðu og stríðu. Hún hefur mátt þola að
eiginmaðurinn sé hvað eftir annað bendl-
aður við Hafskipsmálið, ásakaður um
skattsvik vegna afmælisgjafar og vikið úr
ráðherrastól sem leiddi til þess að hann
sagði sig úr Sjálfstæðisflokknum, svo eitt-
hvað sé nefnt. Hún segist oft hafa verið
sár en oftar reið. „Albert er heiðarlegur
maður og það mættu vera fleiri Albertar
í stjórnmálum hér á landi,“ segir hún.
Henni finnst rétt að Albert Guðmunds-
son endi feril sinn sem sendiherra í
Frakklandi og segist hafa hvatt hann til
að taka embættið að sér. Hann hefur ekki
ennþá tekið endanlega ákvörðun. Reyndar
vildi Brynhildur aldrei að Albert færi í
pólitík og er enn þeirrar skoðunar aö það
hafi verið rangt. En hún segist fylgja
manni sínum hvert sem hann fer.
Kynntust
á dansleik
Brynhildur var í Verslunarskólanum er
hún kynntist manni sínum. Hann var í
Samvinnuskólanum og var dyravörður á
dansleik sem hún ætlaði sér inn á ásamt
vinkonum sínum. „Ég var ekki með miða
og hann ætlaði að visa mér á dyr,“ segir
hún sposk á svip. „Að sjálfsögðu vann ég
sigur eins og alltaf."
Hún segist ráða innan veggja heimilisins
og þar eru hennar sigrar. „Maður verður
að eiga sitt eigið litla konungsríki.“ Pólitík
er ekki hennar sérsvið og því síður áhuga-
mál. „Ég hef aldrei haft neinn áhuga á
pólitík," segir hún, „og skipti mér heldur
aldrei af henni. Yfirleitt eru stjórnmál
ekki rædd meðal fjölskyldunnar nema þá
helst af þeim Albert og Inga Birni. Mér
er þá venjulega sagt að skipta mér ekki
af málinu, ég hafi ekki vit á því,“ segir
Brynhildur.
Hún þykir einstaklega ritfær og ómiss-
andi í þingmannaveislum þar sem hún
stendur iðulega upp og fer með ljóð um
þingmennina, „þeim til mikillar hrelling-
ar,“ segir hún og viðurkennir aö hún sé
pínulítiö stríðin. „Ég hef alltaf samið sak-
laus ljóð því mér hefur ekki fundist ástæða
til að særa fólk eða móðga."
Brynhildur hefur ort ljóð allt frá því hún
var barn enda voVu foreldrar hennar báð-
ir ritfærir. Móðir hennar var skáldkona
og faðirinn hagyrðingur mikill. Brynhild-
ur á safn af ljóðum en ekki hvarflar að
henni að gefa þau út. „Æth það komi ekki
nógu mikið á prenti sem má missa sig,“
segir hún og telur af og frá að hún eigi
eftir að setjast niður og skrifa ævisögu
sína. „Ævisögur á ekki að skrifa fyrr en
hundraö árum eftir að fólk er dáið.“
Skrifar ekki ræður
Margoft hefur því verið haldið fram að
Brynhildur skrifi allar ræður fyrir Albert
en hún segir að það sé vitleysa. „Ég hef
líka heyrt að ég eigi að skrifa ræður fyrir
Inga Björn en þetta er ekki rétt. Það hefur
aldrei hvarflað aö mér að skrifa ræður
fyrir þá og það hef ég ekki gert. Ég efast
þó ekki um að ég gæti gert það,“ segir hún
með áherslu. „Ég reyni ekki að skipta mér
af því sem Albert gerir þó maður geti látið
skoðun sína í ljós svo lítiö beri á; þá í þeim
tilgangi að eftir því verði farið en ég er
ekki viss um að svo sé.“
Stuttu eftir að þau kynntust fór Albert
til Glasgow í skóla og lék sem áhugamaður
með Glasgow Rangers og síðan með Ar-
senal. Hann kom heim til að spila árið
1946 og þá giftu þau sig. Brynhildur fór á
eftir honum út en um það leyti var Albert
að flytja til London. Brynhildur segir að
ef hún hefði ekki gift sig á þessum tíma
hefði hún líklegast haldið áfram námi. „Ég
hefði helst farið að læra tungumál," segir
hún og bætir við að hún hafi síðan lært
frönskuna eins og páfagaukur en farið i
nám í ítölsku. Ensku og þýsku hafði hún
lært í Verslunarskólanum.
Mikið ein heima
Eftir dvölina í London kom Brynhildur
heim og eignaðist sitt fyrsta barn en Al-
bert fór til Frakklands. Þegar Helena var
tveggja mánaða fluttu þær mæðgur til
Nancy. Brynhildur segist hafa verið mikið
ein heima en hafði íslenska stúlku hjá sér
fyrsta árið. „Albert var mikið á keppnis-
ferðalögum. Stundum var hann á ferðalagi
þrjár vikur í senn. Ég get ekki neitað að
mig langaði alltaf heim og beið eftir því
að komast til íslands."
Þau voru erlendis í átta ár en þá sagði
Brynhildur að kvótinn væri búinn. „Ég
ætlaði mér aldrei að vera lengur. Albert
var búinn að lofa aö við færum heim eftir
ákveðinn árafjölda. Helena var orðin sjö
ára og farin að ganga í skóla og læra
frönsku og þá fannst mér tími kominn að
fara heim,“ segir hún.
Albert var fyrsti íslendingurinn og Norð-
urlandabúinn sem gerðist atvinnumaður í
fótbolta. Brynhildur segir að fólk hér
heima hafi ekki gert sér grein fyrir allri
vinnunni sem fylgdi fótboltanum. „Fólk
hélt að við værum að skemmta okkur á
næturklúbbum og síðan skryppi Albert á
völlinn til að spila. Fótboltinn var erfið
vinna. Atvinnumennirnir þurftu að hlýöa
ströngum reglum, máttu lítið fara út og
skemmta sér og þurftu að fara snemma að
sofa, sérstaklega fyrir leiki. Kröfurnar voru
ekki minni en þær eru í dag.“
Hann
elskar Frakka
„Það stóö aldrei annað til en Albert færi
út í einhvers konar verslunarrekstur þeg-
ar hann kæmi heim,“ segir Brynhildur,
„en hann hélt alltaf tryggð viö Frakkland.
Hann hefði aldrei komið heim ef það hefði
ekki verið að minni ósk. Hann elskar
Frakka nærri því eins og mig,“ segir hún
og hlær. „Þeir reyndust honum vel og
dáðu hann mikið. Auk þess eru Frakkar
skemmtilegt fólk.“
Brynhildur kynntist vinnufélögum Al-
berts lítiö og segist sjaldan hafa farið á
völlinn. Hún rifjar þó upp broslegt atvik
er hún fór að sjá knattspyrnuleik í fyrsta
skipti í Frakklandi. „Ég kunni ekkert í
frönsku þá,“ segir hún. „Þar sem ég sat á
vellinum og horfði á leikinn furðaði ég
mig á því aö áhorfendur æptu hver í kapp
við annan Alla, Alla, en Albert var kallað-
ur Alli í Frakklandi. Ég var ægilega glöö
yfir hvað hann var frægur og vinsæll
maður og þegar ég minntist á þetta, er við
komum heim, hló Albert mikið því Frakk-
arnir voru að kalla allez, allez, sem þýðir
áfram, áfram á frönsku. Það er oft búið
að hlæja að þessu atviki,“ segir hún.
Áhugamálið
er lestur
„Annars er það eins með knattspyrnuna
og stjórnmál, ég hef áhuga á hvorugu.
Mitt áhugamál er að lesa, vera heima og
hugsa um íjölskylduna. Ég hef alltaf lesiö
mikið. Þegar ég var fjórtán ára las ég
bækur sem ég hafði þroska til aö lesa fer-
tug. Foreldrar mínir lásu einnig mikið og
sögðu mér frá öllu sem þeir lásu. Mér
finnst ég þess vegna hafa lesið meira en
ég hef gert.“
Mörg ár liðu frá því Brynhildur og Al-
bert fluttu heim og þangað til hann fór að
skipta sér af stjórnmálum. Albert hafði í
millitíðinni staðið í ýmsum málum sem
vöktu athygli. Hann reif upp FH, var
franskur konsúll, breytti gamla Sjálfstæð-
ishúsinu ásamt fleirum og stóð að bygg-
ingu þess nýja. Það var hins vegar ekki
fyrr en í kringum 1970 að hann fór að.
skipta sér að borgarmálefnum og árið 1974
var hann kosinn á þing. Alltaf var mikið
um að vera í kringum Albert og gest-
kvæmt var á fallegu heimili þeirra. „Jú,
það var alltáf mikill gestagangur á heimil-
inu. Frakkar komu hingað í heilum hóp-
um. Veisluhöld voru tíð í húsinu meðan
ég var og hét,“ segir Brynhildur.
Þótt Brynhildur hafi ekki hrifist af því
að eiginmaðurinn sneri sér að pólitík hafði
hún engin afskipti af því. „Ég hef alltaf
leyft honum að ráöa sínu,“ segir hún. Þau
hjónin- hafa verið mikið í sviðsljósinu í
gegnum árin og Brynhildur segist hafa
kunnað ágætlega við það. Hins vegar
finnast henni fjölmiðlar matreiða efni á
annan hátt nú en áður. „Þeir hafa verið
bæði ágengir og frekir við okkur. Oft er
hringt hingað fram eftir nóttu og byrjað
aftur snemma á morgnana," segir hún.
„Stundum er setið fyrir Albert hér fyrir
utan. Mér finnst þetta brot á friöhelgi
heimilisins."
Illar aðfarir
og ódrengilegar
Brynhildur segir aö það snerti hana
mikið þegar illkvittnar og ósanngjarnar
fréttir eru að birtast, eins og hún orðar
það. „Ég get alltaf tekið heilbrigðri gagn-
rýni,“ segir hún, „íslendingar eru bara
margir illkvittnir þegar þeir taka sig til.“
Henni fannst það afleit framkoma við Al-
bert er honum var vikið úr Sjálfstæðis-
flokknum. Þegar hún er spurð hvort hún
hefði kosið að hann yrði áfram í flokknum
svarar hún lágt: „Nei, ekki eftir það sem
á undan var gengið. Mér þóttu þetta illar
aðfarir, ódrengilegar og óréttlátar.
Þeir gátu losnað við hann, ef þeir vildu,
við kosningar sem áttu að vera mánuði
síðar. Þetta var óþokkabragð ef maður
má nefna það svo. Þetta hefur áreiðanlega
skemmt flokkinn innanfrá sem utan," seg-
ir Brynhildur. Henni þótti rétt hjá Albert
að stofna nýjan flokk. „Ég er ánægð með
Borgaraflokkinn eins og hægt er að vera
ánægð meö lítiö barn sem er að byrja að
ganga. Hann getur auðvitað ekki sýnt
sama styrk og flokkur sem er orðinn
fimmtugur. Ef hann fær tíma til að þrosk-
ast þá er ég viss um að honum á eftir að
vegna vel.“
Brynhildi finnst stórskemmtilegt aö Ingi
Bjöm, sonur hennar, skyldi skyndilega
verða þingmaður. „Hann hafði aldrei skipt
sér af pólitík og þetta gerðist allt í miklum
fljótheitum. Ég held að enginn hafi orðið
meira hissa en hann sjálfur. Mér þykir
hann hafa staðið sig vel. Ingi Björn er
bara of friðsamur til að vera í pólitík,"
segir hún. .
Hæfur í
sendiherrastöðu
Brynlnldur er þess fullviss að Borgara-
flokkurinn muni starfa áfram þótt Albert
fari úr honum. Hvort sendiherrastaöan
bjóöist honum til að flokkurinn splundrist
vill hún ekkert um segja en er sannfærð
um að margar illkvittnisraddir eigi eftir
að heyrast ef hann tekur stöðunni. „Ég
veit bara að hann er mjög hæfur maður
til að gegna þessari stöðu. En hann lætur
ekki kaupa sig. Að mínum dómi væri það
mjög skemmtilegt fyrir Albert að enda
sinn feril í Frakklandi og það er mín ósk
að hann geri það. Ég myndi „druslast"
með eins og ég er vön,“ segir hún hæversk
þegar hún er spurð hvort hún vilji fara.
„Ég treysti mér alveg til þess."
Brynhildur viöurkennir þó að það yrði
erfitt að rífa sig upp frá heimili og börn-
um. „Það er erfitt að taka ákvörðun sem
þessa. Það er svo margt sem þarf að ganga
frá. Pólitíkin getur verið þreytandi og er
mjög slítandi. Það væri ágætt að fá frið frá
henni,“ segir Brynhildur.
Yngsti sonur þeirra, Jóhann, er lögfræð-
ingur hjá Seðlabankanum og Helena, eina
dóttirin, er búsett í Bandaríkjunum. Þau
Brynhildur og Albert eiga íjórtán barna-
börn og eitt barnabarnabarn. „Helena er
dugleg við allt sem hún tekur sér fyrir
hendur," segir Brynhildur. ,,Ég vildi bara
að hún byggi hér á landi. Ég sakna þess
að hafa ekki einkadóttur mína hjá mér."
Þau Helena og Ingi Björn eru bæði i póli-
tíkinni en Brynhildur vonar að Jóhann
láti hana alveg vera.
Brynhildur hefur átt við veikindi að
stríða undanfarin ár. Hún fékk parkinson-
veikina fyrir tíu árum en fann ekki fyrir
sjúkdómnum fyrstu árin. Hún lítur vel út
í dag og segist vera hress.
Albert gaf kost á sér til forsetaembættis-
ins árið 1980 eins og flestum er kunnugt.
Brynhildi fannst það skemmtilegt tímabil.
„Við ferðuðumst um allt land, sáum mikið
og kynntumst góðu fólki. Ég myndi samt
ekki nenna slíku aftur." Hún segist ekki
liafa orðið fyrir vonbrigðum þó að hann
sigraði ekki. „Hann fékk gott fylgi," segir
hún. „Ég hefði viljað sigur hans vegna,“
bætir hún við, „en mig langaði aldrei að
verða forsetafrú. Ég vil bara vera í friði
heima hjá mér. Ætli ég sé ekki sjálfri mér
nóg."
Brynhildur er ekki hætt að fara í kokk-
teiiboð og veislur þótt hún segi að það
hafi minnkað mikið hin síðari ár. „Maður
er farinn að eldast," segir hún. „Ég er í
frönskum lesklúbbi og búin aö vera í hon-
um í tuttugu og fimm ár. Það er eini félags-
skapurinn sem ég hef áhuga á.“
Húsmóðir af
heilum hug
Þótt Brynhildur hafi ekki áhuga á stjórn-
málum þá fylgist hún vel meö því sem er
að gerast og segir að sér lítist illa á ástand-
ið eins og það er. „Mér sýnist þetta allt
vera í vitleysu." Hún telur að Albert hefði
getað gert gagn í ríkisstjórn. „Hann vinnur
alls staðar vel og gerir það af heilum hug.“
Þegar hún er spurð hvort hann sé frekur
svarar hún því játandi. „Allir dugmiklir
menn eru frekir. En hann er blíðlyndur
og notalegur fyrir því. Hann fær samt
engu að ráða hér á heimilinu,“ segir hún
ákveðin. Brynhildur hjálpaði ætíð börn-
unum með heimanámið og hafði gaman
af. „Mér er sagt að ég hafi tekið landspróf
með Jóhanni og síðan stúdentspróf," segir
hún og hlær.
Brynhildur segir að Albert sé einstak-
lega rausnarlegur og gestrisinn maður.
„Hann má ekki hitta einn Frakka, þá er
hann búinn að bjóða heilli rútu hingað
heim. Minnisstæðasti gesturinn er þó
fyrrum Frakklandsforseti, Pompidou.
„Þegar hann kom hingað til lands aö hitta
Nixon bjó hann hér í húsinu í þrjá daga.
Við fluttum til bróður míns á meðan. Mér
fannst ekkert mál þegar franski sendi-
herrann bað um húsið. Þetta varð heilmik-
iö mál. Við þurftum að tæma alla skápa í
húsinu og þeir fóru með leitartæki um
allt. Stjórnstöð var sett upp í kjallaranum
og beinn sími til Élysée-hallarinnar var
settur upp á skrifstofu Alberts. Forsetinn
var með allt meö sér: kokk, mat, vatn.og
meira að segja saltið í grautinn."
Brynhildur segist ekki vera eins félags-
lynd og eiginmaðurinn en hún hefur gam-
an af að ferðast og eftirminnilegasta ferðin
er til Bermúda. „Við höfum aðallega ferð-
ast um Evrópu og forum á hverju ári til
Frakklands. Ég hef aðeins einu sinni kom-
ið til New York og Washington. En ég hef
heimsótt dóttur okkar í Tulsa,“ segir hún.
Lucy orðin gömul
Tíkin Lucy er farin að láta í sér heyra
yfir samræðum okkar og það vekur upp
þá spurningu hvað verði gert við hana ef
Albert ákveður að taka sendiherrastöð-
unni í Frakklandi. „Spurðu mig ekki að
því,“ svarar Brynhildur, „Lucy er orðin
gömul, fimmtán ára.“
Þegar Brynhildur er spurð að því í lokin
hvort hún hafi átt von á að Albert yrði
ákærður í Hafskipsmálinu svarar hún:
„Nei, Albert er heiðarlegur maður og það
hefur verið farið harkalega með hann. Þaö
var eins og það væri enginn í Hafskipsmál-
inu nema Albert."
Brynhildur, viðurkennir að öllu verra
hafi verið þegar Albert hætti í Sjálfstæðis-
flokknum. „Það kom mér reyndar mjög á
óvart 'hversu mikið fylgi Albert fékk í
Borgaraflokknum. Þetta hefði enginn ís-
lenskur stjórnmálamaður getaö leikið eft-
ir. Nú finnst mér rétti tíminn kominn fyr-
ir Albert að snúa baki við pólitíkinni enda
er hann kominn á þann aldur. Hann á þó
næga starfsorku eftir og er ágætlega
hraustur. Albert fékk eina af æðstu heið-
ursorðum Frakka frá Frakklandsforseta í
sumar og það hlýtur að segja sitt um
hann,“ segir Brynhildur Jóhannsdóttir.
-ELA