Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.1988, Qupperneq 4

4
FlMMTUDÁCrUlt Í5i bÉÖMÖtíÉ • Íítes.
Viðskipti
DV
Hátt fiskverð er ennþá
í Englandi og Þýskalandi
Aö undanfórnu hefur fengist gott
verö fyrir ferskfisk í Englandi og
Þýskalandi. Þegar framreiknað er
verð það sem fékkst fyrir ferskan fisk
sem seldur var um miðjan desember-
mánuð, var verðið í fyrra nánast það
sama og nú hefur fengist í erlendri
mynt talið. Að undanförnu hafa eftir-
talin skip selt aíla sinn í Englandi:
Bv. Björgúlfur seldi afla sinn í Hull
12.12. '88. alls-169 lestir, fyrir 14,1
millj. kr„ meðalverð 91,82 kr. kg.
þorskur 90,96 kr. kg. Ýsa 103,44 kr.
kg. Flatfiskur 113,66 kr. kg.
Bv. Þorlákur seldi afla sinn í
Grimsby 13.12. ’88. alls 103 lestir, fyr-
ir 8,3 millj. kr. Þorskur seldist á 84,75
kr. kg. Ýsa 111,76 kr. kg. Grálúða
100,17 kr. kg. Bv. Gjafar seldi í Hull
8.12., alls 81 lest, fyrir 5,9 millj. kr.,
meðalverð 72,39 kr. kg. Bv. Hauka-
fell seldi afla sinn í Hull 8.12., alls 42
lestir, fyrir 3 millj. kr., meðalverð
74,82 kr. kg. Bv. Ólafur bekkur seldi
í Grimsby alls 101 lest fyrir 10 millj.
kr„ meðalverð 99,32 kr. kg. Fiskur
seldur úr gámum 9.12 ’88 meðalverð
100,15 kr. kg. þorskur 94,96 kr. kg.
Ýsa 115,53 kr. kg. Koli 105,57 kr. kg.
Fiskur seldur úr gámum 12.12 '88,
alls 204 lestir, fyrir 21,9 millj. kr.
Þorskur 100,54 kr. kg. Ýsa 127,83 kr.
kg. Koli 115,49 kr. kg. Annar flat-
fiskur 112,57 kr. kg.
Gott útlit á
þýska markaðnum
Þýskaland
Bv. Snæfugl seldi í Bremerhaven
12.12 ’88, alls 194,8 lestir, fyrir 13,252
millj., kr„ meðalverð 67,33 kr. kg.
Bv. Birtingur seldi aíla sinn 12.12
'88, alls 137 lestir, fyrir 11,1 millj.
kr„ meðalverð 81,39 kr. kg. Þorskur
79,07 kr. kg. Ýsa 74,65 kr. kg. Ufsi
80,90 kr. kg. Karfi 81,29 kr. kg. Grá-
lúða 78,29 kr. kg. Flatfiskur 90,68 kr.
kg.
Gott útlit er á markaöi þessa viku
í Þýskalandi. Eins er gott útlit á
breska markaðnum fram undir jól.
Enskir bátar
veiða minna
England
Ensk fiskiskip hafa landað frá ára-
mótum til ágúst alls 439.474 tonnum
af fiski en á sama tíma 1987 lönduðu
ensk fiskiskip alls 464.026 tonnum.
Verðmæti aflans var 4% minna en
það var á sama tíma 1987, en þá var
verðmæti aflans 273,4 millj. sterl-
ingspunda. Landanir á fiski frá
hringnótaveiðiskipum og flottrolls-
skipum jukust um 4% en verðmætis-
aukning um 7%. Landanir á botnfiski
voru 6% minni en verðmæti jókst
um 7%. Landanir á þorski voru 19%
rninni en 1987 á sama tíma, sem voru
66.546 tonn 1987 en voru á sama tíma
í ár 54.016 tonn. Verðmæti þessa afla
var 13% minna í ár. Samkvæmt sam-
þykktum EEC ríkjanna verður
minna framboö af fiski á Evrópu-
markaðnum, af skipum þeirra ríkja,
en það er ekki þar með sagt að ekki
fáist fiskur annars staðar frá
Ferskur fiskur
til Mílanó
Milanó
Svo virðist sem Norðmenn leggi
aukna áherslu á að selja ferskan fisk
til Mílanó, enda fá þeir gott verð fyr-
ir hann á markaðnum þar. Verð á
þorskflökum hefur verið gott og selj-
ast þau á 290-300 kr. kg. Rauð-
sprettuflök seljast á 357-442 kr. kg.
Skötuselshalar eru á 656-749 kr. kg.
og lax frá 500-630 kr. kg. Auðvitað
er erfiðara fyrir íslensk fyrirtæki að
komast með þorskflök á markaðinn
í Mílanó, enda mikill kostnaður við
að koma fiski þangað. Verðið virðist
gott á þorski, rauösprettu, skötusels-
hölum, laxi og íleiri tegundum og
ekki má gleyma rækjum, sem seljast
að virðist á mjög góðu verði.
Fiskur er vinsæll á jólaborð Norður-
landaþjóða. Nú óttast Norðmenn að
minna verði um hinn vinsæla stór-
þorsk um jólin þar sem sífellt minna
veiðist af honum. Það eru þó greini-
lega enn nokkrir vænir gulir til í sjón-
um eins og meðfylgjandi mynd ber
með sér.
Stór þorskur
á jólaborðið
Norðmenn óttast að jólaþorskur-
inn sé að líða undir lok þar sem ekki
fáist nú eins og áður stór þorskur
sem menn töldu ómissandi á jóla-
borðið.
Matarvenjur .hinna ýmsu Norður-
landaþjóða um jól
Noregur
Það hefur verið venja í Noregi frá
ómunatíð að hafa soðinn stórþorsk á
jólaborðinu. Nú er svo komið fyrir
þorskstofninum, segja Norðmenn, að
ekki fæst lengur stór þorskur til að
hafa í jólamatinn. Norðmenn hafa
þó úr fleiru að velja á jólaborðið hvað
fiskmeti varðar. Þeir nota hertan
þorsk og bleyta hann upp. Kallast
hann lútfiskur og er herramanns-
Fiskmarkadir
Ingólfur Stefánsson
matur að þeirra dómi. Svo er ein teg-
undinn enn, svonefndur pressufisk-
ur, en hann er verkaður á eftirfar-
andi máta:
Fiskurinn er geymdur einn sólar-
hring eftir að hann er veiddur, þá er
hann flakaður og saltaður með fínu
salti, sem sykur er settur saman við,
síðan settur í pressu og pressað úr
honum vatnið og þykir lostæti eftir
þessa meðhöndlun.
Svíþjóð
í Svíþjóð hefur sú venja verið frá
fornu fari að fiskur er etinn á jólum.
Er hér um svonefndan lútfisk að
ræða, sem þykir afbragðs matur.
Hér er um að ræða fisk-^em ís-
lenskar húsmæöur hafa ekki lagt sér
eða sínum til munns, en hér er um
stórlöngu að ræða, er hún ýmist sölt-
uð eða hert. Þegar á að njóta þessa
lostætis er fiskurinn lagður í lút en
ekki kann ég að leiðbeina um hvern-
ig hann er saman settur. Norðmenn
munu notfæra sér sænska markað-
inn og eins og kunnugt er hafa þeir
veiðileyfi hér við land og veiða mikið
af löngu sem þeir selja á góðu verði
til Svíþjóðar. Veiðileyfi þeirra hafa
stundum verið varin og sagt að þeir
veiði aðeins fisk, sem við leggjum lít-
ið upp úr að veiða, enda er verð á
löngu hér svo lágt að ekki nær nok-
kurri átt.
Danmörk
Danir eru heimsfrægir fyrir matar-
gerð og þykir fatt jafnast á við „fro-
kostborð“ þeirra. A jóladagsmorgun
er fram borið mikið af góðum mat,
en aðalréttimir eru búnir til úr físki,
þá sérstaklega síld, og eru þá gjaman
fleiri tegundir af síldarréttum bornar
fram við þetta tækifæri. Með þessum
réttum er borið fram snafs og öl og
þykir ómissandi, enda gerast danir
kátir við slíkar veitingar.
Finnland
Það er eins með Finna og aðrar
Norðurlandaþjóðir, að nokkru fyrir
jól er farið að bera á borð lútfisk og
þykir sjálfsagt að hafa hann á borð-
um um hátíðarnar.
Færeyjar
Hjá Færeyingum hefur sú venja
haldist lengi að siginn fiskur er þar
þjóðarréttur, ásamt skerpukjöti.
ísland
Flestir íslendingar kannast við þá
venju að hafa á borðum kæsta skötu
á Þorláksmessu og þykir mörgum
manninum ekki vera að koma jól
nema skatan sé framreidd og margir
láta það vel í pottinn að hægt er að
búa til skötustöppu til þess að bragða
á fram yfir áramótin.
í dag mælir Dagfari
Töfrabrögð Steingríms
Fyrir sjö mánuðum setti þáverandi
ríkisstjórn bráöabirgðalög þar sem
samningsrétturinn var afnuminn
og verkfóll bönnuö. Nýja ríkis-
stjórnin sá ekki ástæðu til að
breyta út frá þessum lögum og hef-
ur svo verið síðan að launin hafa
verið fryst og verkfoll bönnuð allt
til fimmtánda febrúar á næsta ári.
Máttur verkalýðshreyfingarinnar
hefur ekki verið meiri en svo að
hún hefur setiö auðum höndum en
klagaði hins vegar þessi bráöa-
birgðalög til alþjóðavinnumála-
stofnunar hjá Sameinuöu þjóðun-
um. Á viðhafnarstundum hafa
verkalýðsleiðtogar borið sig aum-
lega og sagt að ríkistjórnir væru
vondar við sig. Aö öðru leyti hefur
verið friður um þessi bráðabirgöa-
lög enda þykir fólki betra aö hafa
vinnu heldur en að hafa ekki vinnu
og því þykir betra að fá einhver
laun heldur en engin laun.
Samkvæmt stjórnarskrá verður
að staðfesta bráðabirgöalög á al-
þingi sem er auövitaö til mála-
mynda því lögin hafa verið í gildi
í sjö mánuði og tími þeirra rennur
út eftir rétt rúman mánuð. Stjórn-
arandstaðan, sem var í ríkisstjóm
fyrir sjö mánuðum og raunar allt
fram á haustdaga, var að búa sig
undir aö brúka munn út af þessum
bráðbirgðalögum, sem hún var höf-
undur af, og stjórnarandstaðan frá
því í vor, sem nú er komin í stjórn,
var að undirbúa sig fyrir að verja
þessi bráðabirgðalög sem hún hafði
verið á móti í yor. Kemur þá ekki
allt í einu Steingrímur töframaður
Hermannsson frá útlöndum, dettur
inn í þingið og lýsir því yfir að
hann hafi ákveöið fyrr um daginn
að fella niður eitt ákvæði bráða-
birgðalaganna um að verkfoll séu
bönnuð. Steingrímur tók að vísu
fram aö ekki mætti hreyfa við laun-
um fram til fimmtánda febrúar eins
og lögin gera ráð fyrir en sín vegna
megi menn fara í verkfóll fyrr og
verkalýðshreyfmgunni er frjálst að
hefja samninga um hvaða laun
skuli gilda frá þeim tíma sem
bráðabirgðalögin ganga úr gildi.
Stjórnarandstaðan, sem samdi
lögin og setti þau í vor, brást æva-
reið við og heimtaði þinghlé til að
bregðast við þessum óvæntu tíð-
indum. Hún ætlaði að vera á móti
því sem hún hafði verið meðmælt
áður en nú þurfti hún að snúa blað-
inu við og verja það sem hún hafði
ætlað að vera á móti, eftir að hafa
áður verið með því. Þetta er alltof
flókin staða fyrir stjórnarandstöðu
sem er búin að ákveða að vera á
móti því sem hún er með og þurfa
svo að vera með því sem hún ætlar
að vera á móti.
Það er hins vegar af verkalýðs-
leiðtogum að segja að sumjr þeirra
stukku í loft upp af fógnuði og
sögðu að þeir hefðu unnið glæsileg-
an sigur þótt enginn vissi til þess
að þeir hefðu komið nálægt þessari
ákvörðun Steingríms. Ásmundur
Stefánsson skildi hins vegar ekki
þennan sigur sem hann hafði unnið
og kallaði á lögfræðing til að skilja
sigurinn. Verkalýðsleiðtogarnir
ætluðu vitaskuld aö vera á móti
lögunum sem þeir höfðu veriö á
móti frá fyrstu tíö en vildu nú fá
lögfræðilegar ráöleggingar um það
hvort þeir ættu að vera með því
sem þeir höfðu verið á móti.
Það er von að bæði stjórnarand-
staða og verkalýðshreyfing þurfi
bæði tíma og lögfræöinga til að
skilja þessa kúvendingu Stein-
gríms. Þeir mega semja um laun,
eftir að samningstíminn rennur út,
þeir mega fara í verkföll eftir að
samningstíminn rennur út en þeir
verða að sætta sig við að launin
verði áfram óbreytt þangað til þau
breytast. Steingrímur er sem sagt
að fella niður ákvæði úr bráða-
birgðalögunum sem ekki hefur
neina þýðingu lengur enda eru
þessi bráðabirgöalög löngu búin að
þjóna tilgangi sínum og eiga ekki
annaö eftir en að renna út. Og
þangað til þau renna út verða laun-
in áfram óbreytt.
Tillaga Steingríms töframanns
gengur út á það eitt að vera góður
við litlu börnin í verkalýðshreyf-
ingunni eftir að búið er að geyma
þau í skammarkróknum nógu lengi
til að láta þau taka út refsinguna.
Nú þarf Steingrímur ekki lengur
að hafa þau í skammarkróknum
vegna þess aö hann er búinn að
gera allt sem gera þarf á meðan.
Breytingartillagan er allt í plati og
tlokkast undir töfrabrögð. En
þannig eiga töfrabrögð einmitt að
vera. Aö enginn skilji þau.
Dagfari