Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1993, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 1993
11
Menning
Djúpstæð tilfinning fyrir lífinu
Gyrðir Elíasson hóf skáldferil sinn
með ljóðagerð, en fór síðan út í
sagnagerð meðfram. Slíkur hefur
verið feriU fleiri skálda. Þessi bók
er fimmta sögubókin sem birtist
eftir hann. Og á þessum bókum
hefur orðið ör breyting. Skáldsögur
1987 og 1990, smásagnasöfn 1988 og
aftur í fyrra. Þar höfðu sögumar
neitt samband. Þar sem það tekst
koma tregafull endalok. Mikið ber
á rigningu og það held ég veki flest-
um lesendum þá tilfmningu sem
rótgróin er frá bemskuárum, að
ekkert sé hægt að gera, þar af leið-
ir vonleysi og trega. Kirkjugarðar
em hér fyrirferðarmikbr, sem og
líkkistur. Hitt skiptir ekki síður
máli, að umhverfislýsingar em
myndrænar á merldngarlausan
hátt. í stað þess sem alvanalegt er,
að t.d. dökkir skýjabakkar í sögu
boði óheillavænlega atburði í lífi
persónanna, þá er hér frekar hitt,
að hlutirnir lifi sínu eigin lífi, án
tilgangs í lífi fólks. En þá skynjum
við þeim mun betur einangrun
fólksins og stundleika.
Verulega ber á undarlega sam-
settum fyrirbærum, t.d. „skógar-
höggsmannaskærum" en ekki -öxi.
Og alls kyns annarleg fyrirbæri eru
áberandi, töfrasteinn sem flytur
mann langar leiðir, sögumaður sér
hús músa, sem fara um með luktir
í loppum o.fl. af því tagi. Þegar
þvflíkar furöur em settar inn í
myndir af tíðindalausum hvers-
deginum virðist mér það orka með
fyrrgreindum myndrænum lýsing-
um tfl að draga fram einmitt hið
hversdagslega, gera það skynjan-
legt.
Gyrðir Eiíasson:
Tregahornið.
MM 1993, 102 bls.
„Frá og með deginum
í dag hefég ekki áhyggjur
af fármálunum “
Gyrðir Elíasson. Viðleitni til að
komast af með sem allra minnst
af skáldlegum tilþrifum.
styst mjög, og í ár eru þær ámóta
stuttar, 3-4 bls. að meðaltali.
Jafnframt þessari breytingu er
önnur hliðstæð þróun áberandi í
verkum Gyrðis, ljóðum sem sög-
um. En það er sívaxandi naum-
hyggja, viðleitni tfl að komast af
með sem allra minnst af skáldleg-
um tflþrifum, eða frávikum frá
hversdagslegasta tah um hvers-
dagslega hluti. Þetta er eins og til-
raunir með að kanna hve lágt verði
flogið án þess að strjúkast við jörð-
ina. Svipuð viðleitni er áberandi
hjá mörgum íslenskum skáldum
þessi árin, eins og ég hefi áður
minnst á í þessum dálkum. Þetta
er skfljaifleg viðleitni. Tfl saman-
burðar má huga að t.d. kvikmynd-
um Hrafns Gunnlaugssonar. Þar
er jafnan þykkt smurt á, svo marg-
faldlega reynt að láta áhorfandann
hryfla við einhverju eða komast við
af öðru, að iðulega slær þetta um,
verður spaugilegt eða þreytandi.
Andstætt þessu felur naumhyggjan
1 sér viðleitni til að ná góðum tök-
um á listrænum aðferðum með því
að kanna þanþol hverrar um sig.
Þannig má vel vera að þetta sé þarf-
ur áfangi á þroskaferh skálds. Það
getur enginn vitað nema skáldið
sjálft þegar það er komið lengra.
Sú spuming hlýtur þó að vakna
hvort ekki sé ofskafið í textum
Bókmenntir
Örn Ólafsson
þessum. Þeir eru svo tómlegir að
þeir verða áhrifahthr hver um sig,
t.d. „ísbömin", sem htið rúmar
nema þjark tveggja bama um þýð-
ingarlausa hluti. Svo kemur fram
að þau em munaðarlaus og verða
nauðug að búa hjá ömmu sinni og
afa. Þar er kalt og rigning.
Á móti tómleika textaima kemur
að þeir styrkjast hver af öðrum.
Því sama hugarástand birtist í
þeim öhum, í mismunandi blæ-
brigðum. Hér er tregi, einmana-
leiki eða djúpstæð tilfmning fyrir
lífinu. Þetta birtist bæði í því að
oftast er sögupersóna ein, en séu
einhver samtöl þá em þau jafnan
með yfirhorðslegasta móti, varla
RAÐGJOF OG AÆTLANAGERÐ
Rlwfial
ODi
VERÐBREFAÞJONUSTA
VERÐBRÍFAVARSIA
HEIMILISLÍNANJAFNAR ÚT SVEIFLUR OG
MYNDAR STÖÐUGLEIKA ÍFJÁRMÁLUM
EINSTAKLINGA OG HEIMILA.
Heimilislína Búnaðarbankans er fyrsta þjónusta sinnar tegundar
hér á landi. Þetta er alhliða fjármálaþjónusta, sniðin að þörfum
einstaklinga sem vilja hafa góðayfirsýnyfir fjármál sín, skipuleggja
þau, setja sér markmið og tiyggja sér þannig fjárhagslegt öiyggi.
ÞJÓNUSTA HEIMILISLÍNU SKIPTISTÍ TVÖ MEGINSVIÐ:
Greiðsluþjónustan annast útgjöldin; þú átt kost á að dreifa
útgjöldum ársins á 12 jafnar mánaðarlegar greiðslur.
Allir reikningar eru því greiddir á réttum tfma.
Spariþjónustan sér um allt það sem
tengist ávöxtun fjármuna. Að auki felur
Heimilislínan í sér margvíslegt annað hagræði
sem auðveldar skipulag, festu og yfirsýn.
INNGÖNGUTILBOÐ
Félagar fá handhxga skipulagsbók
og möppu jyrir fármál heimilisins.
Auk þess eru jjármálanámskeiðin á
sérstóku verSi jýrir félaga.
HEIMILISLINAN
- Heildarlausn áfjármálum
einstaklinga.
BÚNAÐARBANKI
ÍSLANDS