Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1993, Blaðsíða 35

LAUGARDAGUR 27. NÓVEMBER 1993
43
Umkyn-
fræðslu
unglings
Tómas Jónsson er dæmigerður
reykvískur unglingur í 9. bekk
grunnskóla. Fyrir tveimur árum
vaknaði hann í fyrsta skipti blaut-
ur í klofmu eftir nætursáðlát. Þetta
vakti með honum mikia skelfmgu
enda vissi hann ekki hvaðan bleyta
þessi var upprunnin. Hann fletti
upp í kynlífssérfræðingi skólans,
kotrosknum læknissyni, sem leiddi
hann í allan sannieika um fyrir-
bærið. „Þig hefur verið að dreyma
eitthvað spennandi og fengið úr
honum,“ sagði þessi 14 ára kynlífs-
fræðaþulur, „enda er þetta stund-
um kallað draumkunta."
Tómasi leið mun betur eftir þetta
samtal og leitaði stundum til þessa
skólafélaga síns úm margt sem laut
að kynlífi. Hann reyndi að ræða
við pabba sinn en samtalið endaði
í gagnkvæmum vandræðum, þögn
og misskilningi. Móðir hans taldi
að þessi fræsöla ætti að vera á veg-
um fóöurins. Tómas uppgötvaði á
næstu mánuðum hvernig kynþro-
skinn helltist yfir hann eins og
sandur af vörubílspaUi. Grófgert
hár tók að vaxa á ólíklegustu stöð-
um, röddin breyttist og bólur
spruttu upp í fíngerðu andlitinu.
Hann fann fyrir óljósri spennu og
óróleika gagnvart skólasystrum
sínum sem ekki voru lengur bara
leiðinlegar, frekar og háværar,
heldur leyndardómsfullar og óræð-
ar. Hann fór á nokkur skólaböll og
dansaði sérstaklega við tvær skóla-
systur. í dansinum fann hann fyrir
notalegu holdrisi sem fyllti hann
feimni og sneypu.
Á þessum árum lærði Tómas að
fróa sér. Fullnægingin fyllti hann
ljúfsárri sælu og óljósri skömm og
sektarkennd. Einhvers staðar haföi
hann lesið um skelfilegar afleiðing-
ar sjálfsfróunar en kyniífsfræðing-
ur skólans sagði honum að þetta
væri alit í lagi. Heimur kyniífsins
laukst hægt upp fyrir Tómasi.
Hann heyrði niðinn í frumskógat-
rommum lífsins og fór að velta fyr-
ir sér gátum tilverunnar. Hann tók
að efast um sannindi bernskunnar.
En ótal spumingum var ósvaraö,
óteljandi herbergi, skúmaskot og
vistarverur kynlífsins voru enn
hulin í dalalæðu óvissu, spennu og
vanþekkingar.
Eitt laugardagskvöld leigði hann
sér bláa mynd ásarnt nokkrum fé-
lögum. Hljóðir af æsingi horfu þeir
á nokkra leikara í trylltum kynlífs-
leikjum í 90 mínútur. Allir sváfu
hjá öllum. Samfarir komu í stað
handabands. Fólk hittist, heilsaðist
og skellti sér upp í rúm með tilheyr-
andi stunum, frygö og æsingi. Tóm-
as fékk þá tilfinningu að allir væru
reyndari og fróðari en hann sjálf-
ur. Hann fylltist vanmetakennd,
öryggisleysi og feimni. Honum
fannst hmur sinn í minna lagi og
virti fyrir sér í laumi hvernig skóla-
félagamir væm vaxnir niður.
Kynfræðsla
íflá öðmm spendýrum fylgist
ungviðið með kynhegðun þeirra
fullorðnu og fær þannig fyrstu kyn-
fræðsluna. I flestum mannlegum
samfélögum er þessu ekki þannig
varið. Böm í Vesturheimi fá ekki
að fylgjast með foreldmm sínum í
samfórum svo að þau verða að afla
sér slíkrar þekkingar annars stað-
ar. Þó fylgjast böm með atferh for-
Börnin fá oft fyrstu kynfræðslu sína hjá félögum og vinum sem sjálfir
eiga önnum kafna og bælda foreldra.
Álæknavaktiimi
Óttar
Guðmundsson
læknir
eldra sinna svo að kynfræðsla byij-
ar þegar í fmmbernsku. Þau taka
eftir því hvemig foreldrarnir koma
viö bamið og hvort annað og tala
saman. Ef aht fer vel skilur barnið
að samskipti tveggja fulloröinna
manneskja eiga aö vera frjálsleg
en jafnframt þmngin ástríðu.
Bamið lærir á snertinguna og fær
ákveðna tilfmningu fyrir eigin lík-
ama og annarra og skynjar hvernig
kossar og blíðuhót em sjálfsögð
leið til að losna við einsemdina.
Þegar unghngar em spurðir um
kynfræðslu segjast níu af hveijum
tíu vilja fá hana frá foreldrum sín-
um en ekki frá félögum, úr bókum
eða í skólastofunni. Þegar sömu
unghngar em inntir eftir því hvort
þeir tah við foreldra sína um kyn-
líf segjast einungis tveir af hveijum
tíu gera það. Ástæðan er yfirleitt
sú að foreldrarnir eiga erfitt með
að tala um þessi mál bæði við hvort
annaðogbörnsín.
Börnin fá oft fyrstu kynfræðslu
sína hjá félögum og vinum sem
sjálfir eiga önnum kafna og bælda
foreldra. Sumir unglingar komast
yfir klámblöð eða klámspólur sem
segja frá kynlífi á berorðan hátt og
halda engu undan. Samkvæmt ís-
lenskum og erlendum rannsóknum
fá þó strákar mun minni kyn-
fræðslu en stúlkur. Þær em gjam-
an nátengdar mæðmm sínum og
eiga auðveldar með að tala viö þær
um kynlíf, blæðingar og samskipti
við hitt kynið. Margar mæður
veigra sér við að tala við syni sína
um þessi mál og faðirinn er oft {jar-
lægur og treystir sér ekki th að
ræða af neinni hreinskilni við ung-
an son sinn. Skóhnn hefur á liðnum
árum komið til móts við fjölskyld-
umaríþessuefni.
En fræðslan er of einskorðuð við
tæknileg atriði. Unglingar fá
kennslu um útht kynfæra, blæð-
ingar, getnað og getnaðarvarnir en
mun minna um siðfræði kynlífs og
kynnautnina sjálfa. Tómas Jóns-
son unghng þyrstir í meiri fræöslu
um kynlíf og kynnautnina. Hann
leitar svara úti um aht en oft em
svörin tvíræð og torskilin eins og
véfréttin í Delfi. Foreldrar eiga að
ræða þessi mál af hreinskhni við
Tómas og eyða ýmsum delluhug-
myndum sem búið hafa um sig í
hugarskotihans.
A síðustu tímum hafa komið út
bækur um þessi efni sem höfða th
ungs fólks sem gætu reynst gott
vegamesti á þeirri löngu leið losta,
langana og nautna sem hefst við
kynþroskann.
Vaxandi
tíðni
astma
og vestrænir lífshættir
Unnur Steina Björnsdóttir læknir, sérfræöingur í ofnæmis-
og ónæmissjúkdómum, flytur erindi og svararfyrirspurnum
á fundi Samtaka gegn astma og ofnæmi í Múlabæ, Ármúla
34,3. hæð, kl. 20.30 á mánudagskvöld, 29. nóvember.
Allir eru^elkomnir á fundinn á meðan húsrúm leyfir.
Kaffiveitingar.
SAMTÖK GEGN ASTMA OG OFNÆMI
Félagsmálastofnun Reykjavíkurborgar
Öldrunarþjónustudeild, Síðumúla 39
Félagsstarf aldraðra
Leiðbeirtendur óskast í hlutastörf
í nokkrar af félagsmiðstöðvum aldraðra á vegum
Reykjavíkurborgar. Um er að ræða íþróttakennslu,
íþróttakennararéttindi áskilin, postulínsmálun, vefn-
að, bókband, leður og loðskinnasaum, bridgespilun
og ensku.
Námskeið, reynsla eða sérmenntun í viðkomandi
greinum nauðsynleg.
Nánari upplýsingarveitir ÞórirS. Guðbergsson, Síðu-
múla 39, síma 678 500.
Umsóknum, merktum félagsstarfi aldraðra, sé skilað
í Síðumúla 39 á umsóknareyðublöðum sem þar fást.
Umsóknarfrestur er til 10. desember nk.
Laxveiðimenn - laxveiðimenn
Veiðifélag Fnjóskár
óskar eftir tilboðum
í Fnjóská veiðitíma-
bilið 1994. Skila-
fresturertil 15. des-
ember 1993. Réttur
áskilinn til að taka
hvaða tilboði sem
ereða hafnaöllum.
Uppl. veitir Sveinn Sigurbjörnsson
í síma 96-33167 eða
Benedikt Sveinsson r síma 96-33267.
„Út í heim á nœstu leigu“
Vinningshafar í 3. drætti 25. nóvember
1. Ferð fyrir 2til Luxemburg Hólmfríður Sigurðard., Keilusíðu 10l, Ak.
2. Ferð fyrir 1 til Gasgow Örvar Arngrímsson, Jörvabyggð 4, Akureyri
3. Ferðfyrir 1 til Amsterdam Drífa Lind Gunnarsd., Aratúni 32, Garðabæ
4. Ferð fyrir 1 til Hamborgar Björn Þorsteinsson, Digranesvegi 24, Kópav.
5. Ferð fyrir 1 til London Halla Viðarsdóttir, Arnarhrauni 4, Hafnarfirði
6.-15. Gjafakörfur frá Coke/Maarud og Nóa & Síríusi
Coke & Maarud
Coke & Maarud
Coke & Maarud
Coke & Maarud
Coke & Maarud
Nói & Síríus
Nói & Síríus
Nói & Síríus
Nói & Síríus
Nói & Síríus
Guðrún Elín Guðmundsd., Ölduslóð 44, Hf.
Valgerður Helgadóttir, Hnúkaseli 8, Reykjavík
Gunnar Böðvarss., Faxastíg 2, Vestmannaeyjum
Sigríður B. Kristjánsd., Brúnum, Eyjafjarðarsveit
Guðrún Helga Ivarsd., Ránargötu 11, Reykjavík
Hulda Signý Gylfad., Lönguhlíð 13, Akureyri
Silvía Sölvadóttir, Kambahrauni 23, Hveragerði
Þóra Ingvarsd., Vesturhúsum 2, Reykjavík
Normandy B. del Rosario, Grettisgötu 31, Rvk
Ármann Rögnvaldss., Krummahólum 103E, Rvk
Það má geta þess að vinningarnir verða sendir til viðkom
andi vinningshafa.