Dagblaðið Vísir - DV - 09.12.1995, Blaðsíða 21

JDV LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 1995
21
Verðum að leika leiki þar sem allir geta sigrað
- er flott mottó, segir Lárus Már Björnsson, kennari og rithöfundur
Sesselja Traustadóttir, DV, Hvammstanga
„Viö verðum að leika leiki þar
sem allir geta sigrað," segir Lárus
Már Björnsson, kennari, rithöfund-
ur og ljóðskáld, um heim sem hann
þekkir vel og hefur starfað við á sið-
ustu árum, þ.e. „tapararnir" í ís-
lenska skólakerfinu. Hann skrifaði
nýlega bók sem segir frá baráttu 15
ára unglings, sem hefur lent í ein-
elti í skólanum, baráttu hans fyrir
fótfestu í lífinu og viðurkenningu á
því sem hann er og stendur fyrir.
Raunveruleika allt of margra ung-
linga á íslandi í dag. Lárus Már hef-
ur kennt við eldri deildir grunn-
skóla, í starfsnámi og við yngri
deildir framhaldsskóla, sem og
sinnt námsráðgjöf í Reykholti þegar
skólinn laut stjórn Odds Albertsson-
ar.
I vetur kennir hann við Grunn-
skólann á Hvammstanga, auk þess
sem hann stundar framhaldsnám
við Háskóla íslands. Ég ræddi við
hann á dögunum um íslenska
grunn- og framhaldsskóla, nemend-
ur í námserfiðleikum, starf kennar-
ans og fleira, en vildi þó fyrst for-
vitnast aðeins um hann sjálfan.
Ég rakst illa
í skólakerfinu
„Ég er listamaður og bóhem. Ég
rakst frekar illa í skólakerfinu,
skipti um skóla og var utanskóla,
sneri sólarhringnum við, las um
nætur og í stað þess að lesa stærð-
fræði, stúderaði ég heimspeki Sar-
tres eða las skáldverk höfunda á
borð við Camus. Ég var, held ég,
mjög bráðþroska. Ég passa mjög illa
inn í öll kerfi. Ég fór að kenna mjög
ungur og flæktist svolítið um lands-
byggðina. Ég hóf sambúð og flutti
ásamt þáverandi eiginkonu minni
og stjúpdóttur, til Svíþjóðar og bjó
þar í sex ár. Við eignuðumst einn
dreng, en hann er á unglingsaldri í
dag. í Svíþjóð stundaði ég nám í fé-
lagsvísindum, félagsfræði og hag-
fræði og lauk kandidatsprófi í þeim
fræðum."
Hver eru þín kynni af ung-
lingastarfi?
„Ég hef mikið sinnt kennslu og
ráðgjöf á meðal unglinga, 14-15 ára
og sá hópur sem vegur þar þyngst
er unglingar með greindarfarslega
sömu forsendur og annað fólk, en
engu að síður ýmiss konar uppflosn-
unareinkenni og aðlögunarvanda.
Þetta er visst misræmi sem vakti
snemma áhuga minn.“
Kennslufræðin
er gegnumsýrð
„Eg fékk áhuga á að rannsaka
þetta frekar, bæði frá kennslufræði-
legu og félagsfræðilegu sjónarhorni.
Allar rannsóknir á þessu sviði,
hversu áhugaverðar og vel útfærðar
sem þær kunna að vera, skila sér
aldrei beint til þessara krakka sem
ég er að tala um, heldur í besta falli
óbeint. Kennslufræðin i Háskóla ís-
lands er gegnum sýrð af aðferða-
fræði og námsstatistik sem gagnast
engum í praktik, en sáralítið unnið
með raunverulegar lausnir á þeim
vanda sem skapast hefur í mennta-
kerfmu.
Mig hefur langað tfl þess að gera
eitthvað sem skilar sér beint til
þeirra krakka og aðstandenda sem
að vandann þekkja. Ég hef skoðað
þessa ungu skjólstæðinga mína í
nýju ljósi. Það kemur oft margt
broslegt upp í daglegu lífi þessara
krakka þó þau séu ekki beinlínis
ofan á í lífinu. Þau lenda oft í harla
Lárus Már Björnsson, kennari á Hvammstanga, hefur ákveðnar skoðanir á
skólakerfinu og gagnrýnir það harðlega í viðtali við DV.
Rykmottur - leiga
Motturnar taka allt að 80% af óhreinindum,
raka og sandi af skónum,
sem annars berst inn á gólf. Sparaðu þrifin
láttu okkur leigja þér mottu.
ÞVOTTAHUSIÐ MJ°ss»ttverð.
Borgartúni 27
s. 551 3397, 562 3180, fax 551 3395
tilefnislausum árekstrum og þau
skortir orð og hugtök til þess að
geta leyst úr árekstrum af eigin
rammleik. Þessir krakkar, eins og
aðrir, upplifa ýmsa tímamótaat-
burði sem fleyta þeim skrefi lengra
inn í heim hinna fullorðnu. Þeir eru
í stöðugri leit að fyrirmyndum, ann-
að hvort i eldri unglingum eða full-
orðnum.“
Hverjir eru „tapararnir"?
„15-30 prósent unglinga eru með
einkunn á grunnskólaprófum sem
ekki dugir til að fleyta þeim inn í
framhaldsskóla. Menntamálaráðu-
neytið virðist ekki hafa umtalsverð-
an áhuga á þessum hópi heldur ein-
beitir sér alfarið að þessum 1-2 pró-
sent bama og unglinga sem mælast
með einhverja auðmælanlega aug-
ljósa fötlun, heyrnarskerðingu, lík-
amlega fötlun o.þ.h. Þetta er í raun-
inni mjög óheppilegt.
Mitt mottó um skóla sæki ég til
fræðimanns, sem heitir Alschuler.
Hann sagði: „Við þurfum að leika
nýja leiki þar sem allir geta sigrað.”
Þetta finnst mér flott mottó. Mitt al-
menna mottó í lífinu sæki ég til
Freddy Mercury heitins - „This co-
uld be heaven for everyone” þá
meina ég lífið. En til þess að það
geti orðið, þá verðum við að hætta
að níða niður skóinn á náunganum
og læra umburðarlyndi og ákveðna
afstæðishyggju. Þetta er náttúrlega
hlutur sem allir geta lært. Fólk er
ólíkt og þaö er kannski það sem ger-
ir lífið fallegt.
Skýrsla nefndar um mótun
menntastefnu, sem kom út 1994 og
unnin var undir stjórn Sigríðar
Önnu Þórðardóttur, alþingismanns
og kennara, er það jákvæðasta sem
ég hef séð um skólamál í háa herr-
ans tíð. Tillögumar lúta að því að
greining á stöðu barna fari fram á
mun fyrri stigum heldur en gert er
í dag. Kennarinn fær þá breytt hlut-
verk, hann er ekki bara í miðlun-
inni, heldur er hann líka ráðgjafi og
stuðningsaðili. Ég hef alltaf séð
kennarahlutverkið í þvi ljósi, en
það eru sorglega margir kennarar
sem skilgreina hlutverk sitt mjög
þröngt, sem kennslu, punktur, búið.
Framtíðarskólinn,
draumaskólinn,
hvernig er hann?
í Framhaldsskólanum í Reyk-
holti, árin ’93-’94 var mjög margt vel
gert og er eflaust enn, ég þekki það
bara ekki, en þar var öllum sinnt á
sínum eigin forsendum og engum
var hafnað nema af mjög ríkum
ástæðum, þá hugsanlega vegna
fikniefnaneyslu og slíkra hluta sem
hefðu getað stefnt skólasamfélaginu
í voða. En þar voru áherslurnar á
einstaklinginn, hans áhugamál og
þarfir. Við skilgreindum okkar hlut-
verk sem kennarar mjög vítt þar,
við vorum allt í senn, kennarar,
ráðgjafar, vinir og eiginlegir for-
eldrar þessara krakka. Það er nú
heldur mikil krafa og erfitt að sjá
það gerast í venjulegum skólum,
sem ekki eru heimavistarskólar.
KIMPEX
AUKAHLUTIR
FYRIR VETRARSPORTIÐ
Hjálmar, hanskar, lúffur, skór, húfur,
nýmabelti, gieraugu, vélsleðagallar,
kortatöskur, yfirbreiðslur o.m.tl
Mikið úrvai
” Skútuvogi 12A, s. 581 2530
Panasonic HD600 Hi Fi Myndbandstæki
Duxinn
f október hefti tímaritsins ”What Video” er Panasonic HD 600 myndbandstækið útskrifað með hæstu
einkun (10) fyrir myndgæði. Þessa einkun dreymir alla framleiðendur myndbandstækja um og nú
hefur draumurinn ræst enn einu sinni hjá Panasonic. Er ekki tími til kominn að þú látir þinn draum um
frábært myndbandstæki á frábæru verðfrætast?
Panasonic NV-HD 600
myndbandstækið er btíið
Nicam HiFi stereo, 4 hausa
Long Play, Super Drive gang-
verki, Clear view control,
fjarstýringu sem gengur einnig
á flest allar gerðir sjónvarpa,
2x Scart tengi ásamt því að sýna
allar aðgerðir á skjá.