Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.1997, Qupperneq 11

DV LAUGARDAGUR 18. JANÚAR 1997
11
„Maöur skilur ekki lengur það fólk sem fær sig til þess að eyðileggja eigin líkama og jafnframt eitra fyrir saklausa vinnufélaga sína; mér er svoleiðis lagað gjörsamlega óskiljanlegt. Menn
eru að kvarta hástöfum yfir einhverri stóriðjumengun sem er rétt sýnileg en lyktarlaus. Svo eru eiturspúandi strompar hér um allt og það án hreinsibúnaöar," sagöi sá reyklausi og leit á
kamelmanninn meö augnaráði sem ekki varö misskilið. DV-mynd Hilmar Þór

feitraður
„Þetta er allt annað líf eftir að
við hjónin snerum baki við fíkn-
inni. Nú er mæðin horfin og mað-
ur hleypur um allt eins og geit,
blæs ekki úr nös. Það undrar mig
mest að hafa ekki fyrr snúið til
heilbrigðs lífs,“ sagði maður á
fimmtugsaldri glaðhlakkalegur
við vinnufélaga sína í morgun-
kaífinu. Hann geislaði bókstaflega
af heilbrigði þar sem hann lýsti
kostum þess að hafa eftir áratuga-
reykingar snúið baki við bæði
vindlum og sígarettum.
Hinir nýju lífshættir höfðu
valdið vinnufélögunum nokkurri
undrun. Hann hafði rnn langan
aldur verið fremstur í flokki
þeirra sem önduðu að sér tjöru og
blásýru á vinnustaðnum. Þá hafði
hann verið eins konar talsmaður
þess hraðminnkandi hóps sem
neytti óþverrans að staðaldri. Oft
hafði hann talað um þær ofsóknir
sem reykingamenn sættu frá
hendi þeirra sem ekki vildu anda
að sér reyknum. Það var við-
kvæði hjá honum að áreiti hinna
reyklausu jafnaðist á við mann-
réttindabrot og hann minnti á
fyrri tíma þegar sjálfsagt var að
reykja hvar sem var.
Pústið læknar
Hjónin höfðu sameiginlega tek-
ið þá ákvörðum, nokkrum vikum
áður, að hætta að reykja. Hann út-
listaði fyrir vinnufélögunum að-
ferðafræðina við að hætta. Ýmsar
tækninýjungar gerðu þetta mun
auðveldara en á árrnn áður.
„Við höfum notað tyggjó, hjón-
in, til að slá á mestu fráhvarfsein-
kennin. Þá erum við með púst
sem tekur af þau svæsnustu. Loks
lesum við okkur til um það hvem-
ig mæta á holskeflum nautnarinn-
ar. Þetta hefur reyndar fært okk-
ur hjónin enn þéttar saman því
við skiptumst á að lesa upp úr
leiðbeiningum Krabbameinsfé-
lagsins á síðkvöldum. Þetta hefur
í framhaldinu gefið okkur tilefni
til hringborðsumræðna," sagði
hann og leit með lítt dulinni fyrir-
litningu á vinnufélaga sem svældi
í sig filterslausa kamelsígarettu.
Úhófsmaður
Sá frelsaði hafði verið óhófs-
maður á tóbak árum saman þegar
hann loksins hætti. Honum var
afar hugleikið þetta nýja ástand
sem opnaði honum áður óþekktar
víddir í daglegu lifi. Hann fann á
ný lykt af blómum og ilmvatn
konunnar varð honum að nýju
hvatning til dáða á ýmsum svið-
um. Honum varð að orði að þetta
væri nánast eins og lífið breyttist
úr svarthvítu í lit. Hóstinn var að
mestu horfinn og óbragðið, sem
var fylgisfiskur nautnarinnar,
vék fýrir öðru og betra bragði,
hann var sem sagt afeitraður.
Þann tíma sem liðinn var frá
því hjónin hófu sameiginlega end-
urreisn lífs síns höfðu þau haldið
dauðahaldi í hjálpartækin. Nám-
skeið til að hætta varð þeim ómet-
anlegur stuðningur löngu eftir að
því lauk. Pústið, sem var í umbúð-
um svipuðum þeim sem astma-
sjúklingar nota, var aldrei langt
undan. Alltaf var til staðar pakki
af tyggjói og hann gætti þess
vandlega að nikótínplásturinn
dytti ekki af geirvörtunum. Það
var allt lagt undir til að standa
bindindið.
Bónus á bætta heilsu
„Þetta er ótvíræður fjárhagsleg-
ur ávinningur sem eins konar
bónus ofan á bætta heilsu. Það er
að vísu nokkur aukakostnaður
samfara tyggjóinu, plástrunum og
pústinu en það fer ekkert á milli
mála að það er af þessu mikill
ávinningur," sagði hann. „Gerið
þið ykkur grein fyrir því hversu
mikill kostnaður samfélagsins er
vegna reykingafólks sem er kom-
ið á grafarbakkann vegna fíknar
sinnar,“ spurði hann og dæsti.
Bifhárin sem höfðu verið lömuð
um árabil voru á ný komin á fulla
ferð og sáu um að hreinsa háls og
lungu af efnum sem þar áttu ekki
heima. Hann fann til þess að vera
heilbrigð sál i hraustum líkama.
Laugardagspistill
Reynir Traustason
Honum varð smásaman ljóst á
hversu miklum villigötum hann
hafði verið. Samhliða þeirri upp-
götvun áttaði hann sig á hinum
mikla veikleika þeirra sem enn
lágu fyrir fikninni.
„Það var ekkert hjá mér að gera
annað en að rísa úr öskustónni,“
sagði hann og leit í kringum sig
til að kanna hvort einhver hefði
áttað sig á þessari snjöllu samlík-
ingu. Honum varð ljóst að annað-
hvort náði fólk ekki tengingunni
milli öskustóar og nikótínfíknar
eða það vildi ekki leyfa honum að
njóta afraksturs þeirra gullkorna
sem honum féllu af munni.
Eitrað fyrir aðra
„Maður skilur ekki lengur það
fólk sem fær sig til þess að eyði-
leggja eigin líkama og jafnframt
eitra fyrir saklausa vinnufélaga
sina; mér er svoleiðis lagað gjör-
samlega óskiljanlegt. Menn eru að
kvarta hástöfum yfir einhverri
stóriðjumengun sem er rétt sýni-
leg en lyktarlaus. Svo eru eit-
urspúandi strompar hér um allt
og það án hreinsibúnaðar,“ sagði
hann og leit á kamelmanninn með
augnaráði sem ekki varð misskil-
ið.
Það liðu vikur og það varð
fremur regla en undantekning að
hinn frelsaði héldi fyrirlestra um
óhollustu reykinga, jafnt beinna
sem óheinna. Hcmn notaði hvert
tækifæri til að útlista fyrir fólki
hvernig ætti að losna af galeið-
unni og öðlast betra líf.
Vilji allt sem þarf
„Vilji er allt sem þarf. Ég geri
mér þó grein fyrir að það eru ekki
allir sem geta hætt af sjálfsdáðum.
Það er ekkert að marka mig sem
bý yfir feikilegum innri styrk.
Það væri kannski ráð hjá þér að
gera eins og þingmaðurinn þama
að vestan sem fór á námskeið á
heilsuhælinu í Hveragerði til að
hætta. Það er engin minnkun að
því að fara i meðferð," sagði hann
við starfssystur sína á óvissum
aldri og skaut á sig pústi. Hann
tuggði ákaft um stund og bætti
síðan við:„Ég er tilbúinn til ráð-
gjafar og sáluhjálpar hvenær sem
er ef þú vilt á annað horð losna úr
viðjum nikótínsins."
Fyrirlestrar
Það liðu nokkrir mánuðir og
enn voru pústið, tyggjóið og
plástrarnir við höndina. Fyrir-
lestrar og einstaklingsráðgjöf
voru enn við lýði og það var ekki
að sjá neinn bilbug. Hann hafði á
orði að þessir síðustu mánuðir
hefðu verið þeim hjónum sem eitt
samfellt tilhugalif. Látlaus áróður
hans hafði skilað því að reykingar
voru nánast aflagðar á vinnu-
staðnum. Ekki var lengur reykt í
matsal og þeir sem enn glímdu
við fikn sína máttu sæta þvi að
reykja í gluggalausri kjallara-
kompu eins og hverjir aðrir úti-
gangsmenn. Þetta varð til þess að
loftið á vinnustaðnum var með
betra móti. Það blasti við sigur
þeirra reyklausu.
Fjandinn laus
Það var ekki annað að sjá en
allt léki í lyndi þegar dag einn
undir lok vinnudags varð fjand-
inn laus. Einn fiklanna brá sér
niður í kjallara til að svala fýsn
sinni. Þar sem hann kom í dyrnar
á reykherberginu sá hann móta
fyrir mannveru i reykjarkófi.
Honum til mikillar undrunar
greindi hann þar hinn frelsaða
reykingamann og það fór ekki
mUli mála að uppsprettu reyk-
jarkófsins var að finna hjá hon-
um; öðrum var ekki tU að dreifa á
svæðinu. Það kom óskaplegt fum
á þann sem var fyrir og hann
greip pústið og skaut þrisvar á
sig. Síðan horfði hann á þann ný-
komna og tuggði ákaft með aðra
hönd fyrir aftan bak.
„Þetta er ekki eins og þú held-
ur. Ég er bara að skoða aðstöðuna
héma,“ sagði hann og blár reykj-
arstrókur liðaðist upp með baki
hans. Hann gerði sér grein fyrir
því að vamir vom engar í málinu
og brostinni röddu játaði hann
ósigur sinn.
„Ég hef fengið mér einn og einn
vindU að undanfomu tU að rifja
upp bragðið, eða þannig. Ég hef
þó lítið reykt af sígarettum. Ætii
maður verði ekki núna að reyna
að venja sig af tyggjóinu, pústinu
og plástrunum," bætti hann við.