Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.1997, Blaðsíða 27

JjV LAUGARDAGUR 18. JANÚAR 1997 rrettirw
Taugastríð komið í gang í kjarasamningunum:
Verkalýðsleiðtogarnir telja baklandið sterkt
- og að allt stefni í átök á vinnumarkaði í næsta mánuði
Það var í nóvember í haust sem
verkalýðshreyfingin lagði fram
kröfur sínar í sérkjarasamningum
og skömmu síðar lágu aðalkröfur
þeirra flestra fyrir. Nú þegar janúar
er meira en hálfnaður hefur ekkert
gerst. Greinilegt er að foringjar
verkalýðshreyfmgarinnar eru orðn-
ir þreyttir, allir ergilegir og sumir
reiðir.
„Það stendur yfir taugastríð sem
er vel skipulagt og miðstýrt hjá VSÍ.
Á þeim fundum sem haldnir hafa
verið um sérkjarasamningana sitja
þeir bara, brosa framan í okkur og
spyrja hvort við höfum ekki tekið
eitthvað með okkur að lesa. Þeir
hreyfa sig ekkert, segjast bara vilja
skoða málin og halda sig alveg við 3
prósent," segir Kristján Gunnars-
son, formaður Verkalýðs- og sjó-
mannafélags Keflavíkur, um stöð-
una.
Hættumerki á lofti
„Oft hafa verkalýðsforingjar haft
uppi stór orð, eða alveg frá því þjóð-
arsáttarsamningamir voru gerðir,
um að stefni í átök því nú verði að
hækka launin. Síðan hefur ekkert
gerst og samningar tekist á lágu
nótunum. Spyrja má hvort það
verði ekki eins að þessu sinni.
Ég hef það á tilfmningunni eftir
viðræður við fjölmarga verkalýðs-
leiðtoga að það sé meiri alvara á
bak við stóru orðin nú en verið hef-
ur í mörg ár. Það sé rétt sem þeir
segja að fólk sé búið að gefast upp á
þeim lágu launum sem lægri hóp-
arnir innan verkalýðshreyfingar-
Halldór Björnsson, formaöur Dags-
brúnar.
innar búa við. Fólk segir að það sÍ
búið að króa það af úti I homi. Þeg-
ar búið sé að króa menn af snúist
þeir til vamar, um annað sé ekki að
ræða. Ég held að nú séu alvöru-
hættumerki á lofti um átök á vinnu-
markaði, verkföll með einhverjum
hætti. Menn ættu ekki að vanmeta
stöðuna og treysta því að búið sé að
draga vígtennumar úr verkalýðs-
hreyfmgunni."
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri VSÍ, sagði í samtali
við DV um hvort hann óttaðist átök
á vinnumarkaði að þegar margir
væru að leika sér að eldinum gæti
orðið bál. Hann segir að ef knúin
verði fram meiri launahækkun en
3-4 prósent á samningstímabilinu
verði gengisfelling því nú sé það
markaðurinn sem ráði genginu,
ekki stjórnvöld. í kjölfarið fari verð-
bólgan síðan af stað og hraði henn-
ar aukist á næsta ári.
Þórarinn segir það fásinnu að
ætla að ná öllu fram í einum samn-
ingum. Allir viti að einir samningar
dugi ekki til að leiðrétta allt sem
mönnum þykir vera að.
Þessari kenningu Þórarins Við-
ars hafna verkalýðsleiðtogar. Þeir
segja að kröfur þeirra um 70 þúsund
króna lágmarkstaxta setji ekkert úr
skorðum frekar en 60 þúsund króna
mánaðarkaupshækkun ráðherra og
embættismanna í fyrra.
Litli fingurinn og höndin
„Því miður fæ ég ekki annað séð
en að spá mín um að ekki verði
komist hjá átökum á vinnumarkaði
ætli að ganga eftir. Óbilgirni Vinnu-
veitendasambandsins er slík að
Kristján Gunnarsson, formaður
VSFK.
engu tali tekur. Þegar þjóðarsátt-
arsamningamir svo kölluðu voru
gerðir árið 1990 rétti verkalýðs-
hreyfingin vinnuveitendum litla
fingur. Það var gert í góðri trú og
með þeim kjarasamningum sem
gerðir hafa verið síðan höfum við
rétt þeim fleiri frngur og nú eru þeir
búnir að taka alla höndina. Nú er
komið að því að bjarga höndinni,"
segir Pétur Sigurðsson, formaður
Alþýðusambands Vestfjarða.
Baklandið aldrei
sterkara
Kristján Gunnarsson tekur í
sama streng og segir:
„Ég var ekki sendur af stað af
mínu fólki til að sækja einhver 3-5
prósent. Það er verið að ögra okkur
út í það að afla verkfallsheimilda.
Það er eins og þeir ætli að láta
reyna á það hvort við fáum þær og
þorum að nota þær. Bakland okkar,
ef til átaka kemur, hefur aldrei ver-
ið sterkara síðan ég hóf afskipti af
verkalýðsmálum. Fólk er komið upp
í kok vegna sífelldra skerðinga og
álagna bæði frá riki og sveitarfélög-
um. Þessar álögur koma ofan á
smánarlega lág laun sem eru í raun
bara brandari. Þau eru svo lág að
það skiptir varla máli hvort fólk
vinnur eða ekki. Ég hef aldrei heyrt
jafnþungt hljóð í mínum umbjóð-
endum og nú.“
Halldór Bjömsson í Dagsbrún er
sömu skoðunar og Kristján varð-
andi baklandið.
„Ég skal viðurkenna að það er
annað að tala um hlutina en að
framkvæma þá. Samt er ég viss um
að fólk er tilbúið að takast á um
hlutaskiptinguna í dag. Við erum
búin að vera með tugi funda, höfum
farið á vinnustaðina og rætt við
okkar umbjóðendur. Ég finn hvergi
nokkurn bilbug á fólki. Við höfum
til að mynda það bakland að við lét-
um gera viðhorfskönnun í félaginu
síðastliðið vor og þar kom fram
skýr vilji manna varðandi komandi
kjarasamninga. Við erum því að
vinna á þeim vettvangi sem mann-
skapurinn lagði okkur upp að vinna
eftir. Það er því ekki uppfinning
einhverra foringja að fara í átök ná-
ist ekki viðunandi samningar.“
Upp á líf og dauða
Sigurður T. Sigurðsson, formaður
Verkamannafélagsins Hlífar í Hafn-
arfirði, er líka harðorður.
„Ég met stöðuna þannig að nú
ætli atvinnurekendur að láta reyna
á styrkleika verkalýðshreyfingar-
Pétur Sigurðsson, formaður ASV.
innar. Þeir halda því fram að við
getum ekki tekið slaginn, fólkið sé
ekki tilbúið í slaginn. Þeir ætla sér
að skáka í því skjólinu að greiðslu-
þol fólks sé sama og ekkert og fólk
þori ekki að fara í átök fyrir þeim
lágmarkslaunum sem nauðsynleg
eru til að komast af í þessu þjóðfé-
lagi. Ég er sannfærður um að mínir
félagar eru tilbúnir til átaka ef þörf
krefur. Ég held því fram að við eig-
um að taka slaginn, við verðum að
taka slaginn og við erum neyddir til
að taka slaginn. Ef við frestum því
aö rífa okkur upp úr láglaunastefn-
unni verður það æ erfiðara eftir því
sem við gerum fleiri láglaunasamn-
inga. Fátækt er að aukast í landinu
og þess vegna tel ég að baráttan nú
sé upp á líf og dauða.“
Fréttaljós á
laugardegi
Sigurdór Sigurdórsson
Boð VSÍ móðgun
Pétur Sigurðsson segir að það að
bjóða verkafólki nú 3-4 prósent
launahækkun sé móðgun við verka-
lýðshreyfinguna.
„Þetta þýðir auðvitað bara að
þeir telja sig vera komna með slíkt
kverkatak á verkalýðshreyfingunni,
eru búnir að ala upp slíka ótrú hjá
okkar fólki að þeir telja sig nú geta
látið kné fylgja kviði fyrir byltingu
vinnuveitenda á vinnumarkaðn-
um,“ sagði Pétur Sigurðsson.
Fyrirtækjasamningarnir
Þetta segja verkalýðsleiðtogar í
dag. Það er enginn friðartónn í
þeim. Ekki batnar hljóðið þegar
kemur að hugmyndunum um
vinnustaðasamninga. Þar er mikill
ágreiningur. Vinnuveitendur segja
að til þess að starfsfólk geti knúið á
um hærri laun í fyrirtæki verði að
hagræða og auka tekjur fyrirtækis-
ins.
Halldór Björnsson í Dagsbrún
segir að það sé fullt af störfum í fyr-
irtækjum sem ekki er hægt að hag-
ræða í. Hann spyr hvort það fólk
eigi þá enga launahækkun að fá.
Hann segir einnig að fyrirtækin séu
búin að hagræða vegna þess að
verkalýðshreyfingin hefur gefið fyr-
irtækjunum kost á því með hógvær-
um kröfum síðustu árin.
„Við höfum aldrei sett fótinn fyr-
ir hagræðingu. Mannskapurinn hjá
Eimskip og Áburðarverksmiðjunni
er i dag einn þriðji hluti þess sem
hann var fyrir tíu árum. Það er hag-
ræðing sem þessu veldur. Við höf-
um ekki fengið fulla hlutdeild í
þeim hagnaði sem aukin hagræðing
hefur skapað," segir Halldór.
Þá er einnig mikill ágreiningur
um það með hvaða hætti starfsfólk
fyrirtækis getur knúið á um samn-
inga við fyrirtækið neiti stjómend-
ur þess að semja. Eins er ágreining-
ur um hvort og þá með hvaða hætti
verkalýðsfélögin komi að fyrir-
tækjasamningum. Þarna er breið
gjá á milli.
Flestir verkalýðsleiðtogar eru á
Siguröur T. Sigurðsson, formaöur
Hlífar.
því að gefa samningaviðræðunum
stuttan tíma eftir að þær eru komn-
ar í hendur ríkissáttasemjara.
„Við munum gefa samningavið-
ræðunum hjá sáttasemjara mjög
stuttan tíma, jafnvel ekki til næstu
mánaðamóta. Við erum þegar farnir
að búa okkur undir að óska eftir
verkfallsheimild með atkvæða-
greiðslu,“ segir Kristján Gunnars-
son.
Halldór Björnsson er sama sinnis:
„Við höfum talað um að gefa
samningamálunum tvær vikur hjá
sáttasemjara. Það ætti að duga til að
átta sig á því hvort það er einhver
samningaflötur til. Ef hann finnst
ekki þá vil ég ekki sitja í tilgangs-
lausu samningaþófi vikum saman.
Ég vil þess í stað fara út í vinnu-
staðafundi, skýra stöðuna áður en
við leitum eftir verkfallsheimild í
allsherjar atkvæðagreiðslu eins og
nú ber að gera.“