Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.1997, Blaðsíða 32

LAUGARDAGUR 8. MARS 1997
Spilling landlæg íAlbaníu:
Leynilögregla forsetans
verndar glæpastarfsemi
i:
1
■
Ráðherrar tengdir
. fjárglæfrunum
Fyrrum ljármálaráðherra Alban-
iu, Genc Ruli, segir að þó að ríkið
sjálft hafi ekki sem stofnun átt þátt
í hneykslinu hafi margir ráðherrar
tengst málinu og einnig Lýðræðis-
flokkurinn, flokkur Sali Berisha for-
Erlent fréttaljós
á laugardegi
Þegar kommúnisminn hrundi í
Albaníu 1990 var ekkert starfhæft
bankakerfi í landinu. Það var því
grundvöflur fyrir stofnun svokall-
aðra píramídasjóða. En píramída-
æði almennings hófst í raun ekki
fyrr en í fyrra þegar stofnaðir voru
nýir sjóðir og samkeppnin leiddi til
þess að boðnir voru hærri vextir.
Albanir tóku að selja heimili sín,
jarðir og búpening vegna loforða
svokallaðra líknarsjóða um að við-
skiptavinir þeirra gætu tvöfaldað
sparifé sitt á tveimur til þremur
mánuðum.
Samkvæmt áliti vestrænna fjár-
málamanna fjárfestu Alhanir yfir 70
milljarða íslenskra króna í sjóðun-
um en það er meira en þriðjungur
brúttóframleiðslu þjóðarinnar. Þeg-
ar sjóðimir tóku að hrynja misstu
margir Albanir aleiguna. Það kem-
ur því ekki á óvart að þeir hafi
reiðst.
orðinn gjaldþrota og hefur aldrei
verið óvinsælli.
fyrirtækið. Fyrirtækið hefur greitt
tfl baka rúman helming upphæðar-
innar. Afgangurinn er horfinn. Ruli
stjóm 1991 og aftur í 18 mánuði 1992
til 1993 þegar Lýðræðisflokkurinn
fékk hreinan meirihluta. En 1994
Kom á einræði
bakdyramegin
Þegar Berisha gat ekki stjómað
Ruli reyndi forsetinn að saka hann
um spillingu og höfðaði mál gegn
fjármálaráðherra sínum. En þing-
inu þótti nóg komið og neitaði að
svipta fjármálaráðherrann þing-
helgi.
Ruli og Berisha, sem áður var
hjartasérfræðingur og læknir leið-
toganna í Kommúnistaflokknum,
vom i hópi menntamanna sem
stofnuðu Lýðræðisflokkinn 1991
þegar fjölflokkakerfi var leyft. Ruli
varð fjármálaráðherra í samsteypu-
Almenningur kallar Sali Berisha for-
seta konung þjófanna.
Símamynd Reuter
Hafði að engu
viðvaranir um hættuna
Þegar Berisha tók við völdum
1992 ríkti nánast hungursneyð í
seta. Forsetinn verði að taka á sig
hluta ábyrgðarinnar á því að al-
menningur lét gabba sig.
Ásakanimar gegn ríkisstjóminni
beindust einkum að Alexander
*■ Meksi forsætisráðherra sem Ber-
isha vék úr starfi í síðustu viku.
Sonur Meksi hafði fengið háar fjár-
hæðir frá Gjaflica-píramídafyrir-
tækinu sem einnig hafði styrkt
kosningabaráttu Berisha í fyrra.
Lýðræðisflokkurinn er nú sjálfur
Albanskir uppreisnarmenn búa sig undir loftárásir hersins við borgina Sarande.
Símamynd Reuter
Öldruö albönsk kona í Vlore mótmælir aðgerðaleysi stjórnvalda sem ekki
brugðust viö viðvörunum um hættu vegna píramídafyrirtækjanna.
* Símamynd Reuter
ítalska mafían
á bak við fyrirtækin
Albanir, búsettir í Vlora og þar í
kring, settu um 20 milljarða ís-
lenskra króna í Gjaflica-píramída-
telur að ítalska mafían hafi verið á
bak við Gjallica.
„Fyrsta hlutverk nýrrar stjómar
verður að brjóta á bak aftur skipu-
lagða glæpastarfsemi í landinu. Það
verður að uppræta spillinguna sem
sýgur £illan kraft úr landinu. Það
verður barátta um hver stjómar
raunverulega landinu,“ segir Genc
Ruli.
Hann var fjármálaráðherra í tvö
ár en dró sig í hlé þegar Berisha
reyndi að komast tfl áhrifa í ijár-
málaráðuneytinu. „Þetta var spum-
ing um traust og hann sýndi mér
það ekki.“ Ruli er hagfræðiprófess-
or og einn af stofnendum Lýðræðis-
flokksins sem kom Berisha til
valda.
Ruli er enn í stjóm flokksins.
Hann er þeirrar skoðunar að betra
sé að berjast gegn miðstýringu Ber-
isha innan frá en að ganga í Lýð-
ræðisbandalagið sem er klofnings-
flokkur frá Lýöræðisflokknum.
reyndi Berisha að breyta stjómar-
skránni og auka völd forsetans.
Breytingartillagan var felld í þjóðar-
atkvæðagreiðslu en síðan hefur Ber-
isha komið á raunverulegu einræði
bakdyramegin. Hann kom sér með-
al annars upp leynilögreglu, Shik,
sem starfar eins og ríki í ríkinu og
er sökuð um að vemda smygl á fólki
og fíkniefnum.
landinu þar sem efnahagurinn var
hruninn. Þúsundir örvæntingar-
fullra Albana þyrptust um borð í
ryðdalla og sigldu til Ítalíu þar sem
þeir vonuðust eftir betra lífi. Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn, Alþjóða-
bankinn og aðrar vestrænar stofn-
anir veittu Albaníu meiri aðstoð en
nokkru öðru austur-evrópsku landi
sem var að aðlagast frjálsum mark-
aði.
Fyrir tæpum tveimur árum var
verðbólgan komin niður í 6 prósent
og efnahagsvöxturinn var meiri en í
hinum fyrrverandi kommúnista-
ríkjum Evrópu. En í fyrra misstu
yfirvöld stjóm á fjárlagahallanum,
verðhólgan jókst og umbætumar og
einkavæðingin stöðvuðust. Ríkis-
stjórnin einbeitti sér að þvi að halda
völdum og hafði að engu auknar
viðvaranir frá seðlahankanum um
hættuna á hraðri fjölgun píramída-
fyrirtækja.
Aleksander Meksi, fyrrum forsætis-
ráðherra. Sonur hans fékk háar fjár-
hæðir frá pýramítafyrirtæki.
Símamynd Reuter
Landlæg spilling
Spilling er landlæg í Albaníu.
Þar blómstrar fíkniefnasala og
vopnasala og leynilegur flutningur
á Albönum yfir Adriahafið til Italíu.
Á meðan refsiaðgerðir Sameinuðu
þjóðanna gegn Júgóslavíu voru í
gildi jókst einnig smygl í gegnum
Albaníu, sérstaklega á olíu, til
Svartfjallalands og Serbíu.
Genc Ruli segir þörf á allt öðm en
stefnu Berisha. Auk þess sé hann
ekki sjálfum sér samkvæmur. Einn
daginn bjóði hann öllum flokkum til
hringborðsumræðna. Næsta dag
hrópi hann að hann vilji aldrei sam-
starf við Sósíalistaflokkinn og að
kommúnistar muni taka völdin.
Ruli telur ekkert geta breytt þró-
uninni í Albaníu nema þrýstingur
erlendis frá, frá Bandaríkjunum og
einkum frá Evrópusambandinu og
Alþjóðabankanum. Innanlands sé
Berisha einræður.
Sjálfur hefur forsetinn sakað er-
lendar leyniþjónustur um að hafa
kynt undir óeirðunum í landinu
sem hann kallar uppreisn kommún-
ista. Almenningur hrópar hins veg-
ar: „Gefðu okkur peningana okkar
tilhaka, Sali, konungur þjófanna."
Byggt á Politiken og Financial
Times.
I