Dagblaðið Vísir - DV - 06.02.1999, Qupperneq 18

18
LAUGARDAGUR 6. FEBRÚAR 1999 JÖ'V'
#ieygarðshornið
„Því verr þykja mér gefast
heimskra manna ráð sem þeir
koma fleiri saman,“ þótti speki á
söguöld. Svo mjög raunar að orð-
tækið kemur bæði fyrir í Laxdælu
og Heimskringlu Snorra, enda
vandséð að konungshugsjón mið-
alda verði betur eða hnyttilegar
orðuð; best að einn sjái bara um
þetta - best að hætta þessu hund-
leiðinlega þingþvargi.
Þessi setning gæti sem best ver-
ið einkunnarorð Sjálfstæðisflokks-
ins fyrir næstu kosningar því sú
stofnun hefur komist að þeirri nið-
urstöðu að prófkjör í Reykjavík sé
óþarft - of kostnaðarsamt, of þungt
í vöfum, of sundrandi, of mikið
hættuspil. Prófkjör er sagt óþarft
vegna þess að nú þegar liggi prýði-
leg niðurstaða fyrir, allir ætli að
halda áfram og engin ástæða til að
leggja í dóm
kjósenda
flokks-
ins
hvem-
ig sitj-
andi
þing-
mönnum hafl tekist til, hvort
ástæða sé til að skipta út. „Því
verr þykja mér...“
Sjálfstæðismenn innleiddu próf-
kjör hér á landi. Það hefur alltaf
verið stolt þeirra. Það hefur þegar
best hefúr látið sýnt flokkinn sem
sannkallaða fjöldahreyfingu - það
hefur veitt flokknum þetta tilkall
til „fólksins" sem svo erfitt hefur
verið fyrir vinstri flokkana að eiga
við. Þetta var á sínum tíma djörf
aðgerð hjá sjálfstæðismönnum, al-
ger nýlunda á evrópska vísu. En
hvernig skyldi þetta hafa verið
hugsað? Veir hugmyndin sú að
þetta ætti að vera lýðræðislegt fyr-
irkomulag?
Sé svo þá sýnir afnám prófkjörs
í Reykjavík merkilegan
þankagang:
ræði er gott og göfugt vissulega -
en hentar bara ekki alltaf. Lýðræði
er samkvæmt þessum hugsunar-
hætti ekki skilyrðislaus regla sem
alltaf skal höfð í heiðri, heldur er
það tæki til að ná fram markmið-
um, og notast einvörðungu þegar
sýnt er að það valdi ekki truflun-
um og óróa.
Það er nefnilega alltaf erfltt fyr-
ir valdstjómendur að una lýðræði:
það er þungt í vöfum, því fylgir
endalaust blaður þar sem hver
étur upp vitleysuna eftir öðmm og
iðulega getur verið undir hælinn
lagt hvort það leiðir til réttrar nið-
urstöðu. Þeirrar prýðilegu niður-
stöðu sem nú þegar liggur fyrir.
„Því verr þykja mér gefast..."
******
Margt virðist mæla á móti próf-
kjöri í fljótu bragði. Þar
vegur ef til vill þyngst
það sem Formað-
ur Sjálfstæðis-
flokksins hef-
ur gefið í
skyn að hafi
ráðið
ákvörðun-
inni um aö
sleppa próf-
kjöri í
Reykjavík að
þessu sinni:
peningar. í
neyslu- og
markaðs-
samfélagi
þar sem
reynt er
að mæla
hvaðeina
í aurum
er hætt
Guðmundur Andri Thorsson
við að kjörþokki frambjóðenda
brenglist með hjálp þeirra mál-
efnalegu málaliða sem hafa það
starf með höndum að selja mann
og annan. Það væri hægt að
ímynda sér að einhver ímyndaður
einstaklingur sem gersneyddur
væri verðleikum - en hefði fullar
hendur fjár - gæti með öflugri
áróðursherferð hreinlega keypt sér
þingsæti.
Það er að visu fróðlegt að heyra
slíkar áhyggjur frá formanni Sjálf-
stæðisflokksins, en sá flokkur hef-
ur löngum haft það orð á sér að fá
feykilegar fúlgur í sjóði sína frá
ýmsum af öflugustu fyrirtækjum
landsins enda verji hann þá hags-
muni þessara fyrirtækja þegar til
valda sé komist. Ekki er hægt að
sannreyna þetta þvi að bókhald
flokksins virðist vera nokkurs
konar ríkisleyndarmál.
Hitt væri kannski hægt að rann-
saka: hvort fylgist að á marktækan
hátt gengi í prófkjörum og öðrum
persónukosningum og fjárútlát. í
síðustu forsetakosningum fékk sá
minnst fylgi sem mestum pening-
um eyddi. Ekki skal gert litið úr
drottingarmyndinni af Jóhönnu
sem við kjósendur fengum senda
heim en ég er samt ekki viss um
að sú mynd hafl gert útslagið um
stuðning kjósenda við hana. í því
prófkjöri var Mörður Ámason
með kosningaskrifstofu sína í
svartri tösku. Kosningastjóri hans
var eiginkona hans, sjálfur var
hann sendill framboðsins. Hann
hélt nokkra fundi þar sem hann
ræddi um pólitík og á bóndadag
hélt hann svolitla veislu þar sem
hann fékk kunningja sína úr rit-
höfundastétt til að gera grín að
sér. Hann útbjó nokkur bókamerki
sem bæði voru falleg og spaugileg
og komu manni í gott skap, og
hann var duglegur að skrifa grein-
ar í blöð. Með þessari aðhalds-
sömu kosningabaráttu náði hann
miklu betri árangri en ýmsir aðrir
sem hagnýttu sér aðferðir málefna-
málaliðanna. Og mórall sögunnar?
Annaðhvort líst fólki vel á þig sem
þingmann eða ekki - peningar til
og frá breyta því ekki: þótt þeir
séu vissulega nauðsynlegir í ein-
hverjum mæli þá er það sennilega
þjóðlygi að framhjóðendur þurfl á
auglýsingastofum að halda til að
hanna sig.
******
Og svo er þessi skemmtilega
staða komin upp. Annars vegar
standa ellefu þúsund fjögur hund-
rað sjötíu og átta manns að
ákvörðun um skipan lista Sam-
fylkingarinnar - hins vegar stend-
ur einn maður að ákvörðun um
skipan lista Sjálfstæðisflokksins.
Prófkjör Samfylkingarinnar i
Reykjavík var að vísu ekki fylli-
lega lýðræðislegt eins og það verð-
ur á Reykjarnesi - þar sem
kvennalistakonur munu eflaust
koma miklu betur út. Prófkjörið
um síðustu helgi endurspeglaði
kjördæmakerfið okkar, enda að-
hyllast íslendingar sennilega ekki
algjört lýðræði - heldur líka sann-
gimi.
iir
K
Fyrsti dagur Magnúsar L. Sveinssonar á Alþingi:
Sérstök lífsreynsla
Vissulega var þriðjudagurinn 2.
febrúar sérstakur í lifi mínu. Þann
dag tók ég sæti á Alþingi í fyrsta
sinn. Ég er fyrsti varamaður Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavik og tók
sæti Davíðs Oddssonar forsætis-
ráðherra sem er í opinberri heim-
sókn í Mexíkó.
Ég neita því ekki að þegar ég
vaknaði um morguninn fann ég
fyrir vissri spennu vegna væntan-
legrar setu á Alþingi síðar þennan
dag. Ég lauk mínum skyldustörf-
um heima um morguninn áður en
ég fór til vinnu eins og venjulega
og fór út með hundinn minn,
Trygg. Við viðraðum okkur sam-
an og tókum veðurhæðina eins og
jafnan áður. Ég gat ekki merkt að
Tryggur hefði neinar áhyggur af
því hvort ég tæki sæti á Alþingi
eða ekki. Það eina sem ég fann að
hann hafði áhyggur af var að ég
yrði ekki heima hjá honum frekar
en svo oft áður.
Drengskaparheit
undirrituð
Fyrir hádegi átti ég fund með
mínum nánustu samstarfsmönn-
um á skrifstofu VR, Pétri A.
Maack, varaformanni, Guðmundi
B. Ólafssyni, lögmanni og for-
stöðumanni kjaramálasviðs, og
Gunnari Páli Pálssyni, fjármála-
stjóra og forstöðumanni hag-
fræðisviðs VR. Við fórum yfir
helstu málin sem era í vinnslu
þessa dagana hjá VR, m.a. undir-
búning aðalfundar félagsins sem
verður í marsmánuði.
Kl. 12 var boðaður fundur í
þingflokki Sjálfstæðisflokksins.
Þar var mér vel tekið og ég boðinn
velkominn af formanni þingflokks-
ins, Sigríði Önnu Þórðardóttur. Á
fundinum voru kynnt ýmis mál
sem hafa verið í vinnslu og leitað
var samþykkis þingflokksins fyrir
framlagningu þeirra. Þessi fundur
stóð til kl. 13.30, eða þar til þing-
fundur hófst.
Þegar ég kom að dyrum þingsal-
arins var þar fyrir starfsmaður
þingsins sem vísaði mér til sætis.
Þingfundur hófst með því að for-
seti Alþingis minntist látins fyrr-
verandi alþingismanns, Bjarna
Guðbjörnssonar. Því næst til-
kynnti forseti komu mína til
þingsins og þar sem ég hefði ekki
setið áður á Alþingi myndi ég und-
irrita drengskaparheit að stjórnar-
skránni.
Hvað er
gamaldags?
Þá hófúst umræður utan dag-
skrár. Guðmundur Árni Stefáns-
son gerði alvarlegar athugasemdir
við þá hugmynd að sameina Sól-
vang, St. Jósepsspítala og heilsu-
gæslustöðina í Hafnar-
firði og sagði að Hafn-
arfjörður væri í upp-
námi vegna þessa! Ingi-
björg Pálmadóttir heil-
brigðisráðherra svaraði
fullum hálsi og sagði
heilsugæsluna í Hafn-
arfirði til fyrirmyndar.
Fleiri tóku til máls og
sögðu upphlaup Guð-
mundar Árna vera
hluta af prófkjörs-
skjálfta hans. Þá voru
einnig umræður utan
dagskrár um fjárhags-
vanda sveitarfélaga. Að
þeim loknum hófust
umræður samkvæmt
dagskrá. M.a. urðu
allsnarpar umræður
um þingsályktunartil-
lögu nokkurra þing-
manna stjómarandstöð-
unnar um brottför hers-
ins og yfirtöku íslendinga á
rekstri Keflavíkurflugvallar. Hall-
dór Ásgrímsson utanríkisráðherra
taldi þess tillögu fráleita og sagði
að málflutningur tillögumanna
væri „gamaldags".
Tillögumenn brugðust mjög
hart við þessum ummælum og
Steingrímur Sigfússon sagði að
þessi ummæli Halldórs væra álíka
fráleit og hann segði að Halldór
væri með gamaldags hálsbindi af
því að það væri grátt!
Þrjú mál
af fjórtán rædd
Eins og menn sjá geta umræður
á Alþingi spannað vítt svið, hvort
sem menn telja þær alltaf vera á
háu plani eða ekki. Ef ég man rétt
líkti Davíð Oddsson umræðunum
á Alþingi, þegar hann var nýsest-
ur á þing, við umræður í mál-
fúndafélagi gagnfræðaskóla.
Umræður á Alþingi stóðu til
klukkan að ganga átta um kvöldið
og þá höfðu aðeins þrjú af fjórtán
dagskrármálum verið rædd. Má
því búast við löngum fundum á
þeim fáu dögum sem eftir eru af
þessu þingi.
Ég fór heim reynslunni ríkari
og hafði lifað einn dag á Alþingi,
sem vissulega er sérstök lífs-
reynsla sem miklu færri fá að
njóta en vilja.