Dagblaðið Vísir - DV - 16.09.2000, Blaðsíða 10

10
LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 2000
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaéur og útgáfustjórí: Sveinn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aðstoðarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiósla, áskrift:
Þverholti IX, 105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vísir, netútgáfa Frjálsrar flölmiðlunar: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Filmu- og plótugerö: jsafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuði 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverð 180 kr. m. vsk., Helgarblað 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endur-
gjalds. DV greiðir ekki viömælendum fyrir viðtöl við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Samvinna grannþjóða
Stundum vill þaö gleymast hér á landi hverjir eru okk-
ar næstu nágrannar. Viö lítum langt yfir skammt í sam-
skiptum okkar viö aörar þjóöir. Þess vegna er ánægjulegt
aö ferðakaupstefnan Vestnorden Travel Mart á vaxandi
gengi aö fagna. Aðildarþjóðir aö þeirri stefnu eru, auk ís-
lendinga, okkar næstu grannar, Færeyingar og Grænlend-
ingar. Kaupstefnan hefur veriö haldin á tveggja ára fresti
í fimmtán ár í löndunum þremur. Að þessu sinni var hún
haldin hér á landi og lauk í gær.
Ferðakaupstefnuna sóttu 190 erlendir kaupendur og
feröaheildsalar, ásamt 120 seljendum, en þar af voru 90 frá
íslandi, 20 frá Grænlandi og 10 frá Færeyjum. Hún gegn-
ir því mikilvægu hlutverki sem samnefnari og markaðs-
torg á þessu sviöi. Ferðaþjónustan er í uppsveiflu sem at-
vinnugrein í þessum löndum en þau bjóöa að ýmsu leyti
upp á svipaða möguleika fyrir feröafólk, stórbrotna og
óspillta náttúru. Kaupstefna sem þessi stuölar því aö nýj-
um viðskiptasamböndum og endurnýjun þeirra eldri meö-
al fyrirtækja í feröaþjónustunni. Hún bætir hag þátttak-
enda og um leið aðildarþjóðanna.
Gróskuna í ferðaþjónustunni hér á landi má meðal
annars sjá af því aö á tímabilinu janúar til apríl síöastliö-
inn vetur fjölgaöi ferðamönnum til landsins um þrjátíu
prósent. Þessi árangur er athyglisveröur því hér er um aö
ræöa fjölgun utan háannatímans yfir sumarmánuðina.
Þessi fjölgun endurspeglar aukna fjölbreytni í þeirri afþr-
eyingu sem í boði er, meðal annars í margs konar vetrar-
ferðum. Kynningarstarfiö, ekki síst á Vestnorden-kaup-
stefnunni, er aö skila sér.
Tekjur af feröaþjónustu nema rúmlega 13 prósentum af
útflutningstekjum þjóðarinnar. Ár frá ári hefur stööug
aukning gjaldeyristekna veriö af ferðaþjónustunni. Feröa-
málaráö íslands gerir ráö fyrir rúmlega 30 milljörðum
króna í gjaldeyristekjur af atvinnugreininni á þessu ári.
Velgengni hennar skiptir því miklu 'fyrir þjóöarbúiö.
Hvergi má slaka á í kynningar- og upplýsingastarfi í
greininni, sem og nýjungum sem höföa til ferðamanna.
Þar skiptir kynningarstarf líkt og á vestnorrænni kaup-
stefnu grannþjóðanna miklu. Haft hefur verið eftir Hauki
Birgissyni, markaösstjóra Ferðamálaráðs, aö áhugi er-
lendra kaupenda á Vestnorden hafi aukist jafnt og þétt.
„Ég er ekki í nokkrum vafa um,“ segir Haukur, „að Vest-
norden-kaupstefnan á drjúgan þátt í þeim vexti sem orð-
iö hefur í ferðaþjónustu undanfarin ár. Vestnorden er
einn liöur í þeirri markaðssetningu aö koma íslandi og ís-
lenskri feröaþjónustu á framfæri.“
Heilbrigð samkeppni
Ólympíuleikarnir í Sydney í Ástralíu voru settir í gær-
morgun. Þar meö er hafin mesta íþróttahátíö sem haldin er
í heiminum fjóröa hvert ár. Ólympíuleikarnir eru í senn
skrautsýning og einstakt framlag þeirrar þjóöar sem þá
heldur í hvert sinn en um leið vettvangur heilbrigðrar
samkeppni þjóöanna. í þeirri hollu samkeppni einstaklinga
og þjóöa felst mikilvægi leikanna. Ólympíuleikarnir eru
keppni allra, stórra þjóöa jafnt sem smárra. Úrslit eru oft
óvænt og þjóðhetjur veröa til. Leikamir minna okkur á aö
öll búum viö á sömu jörð og hagsmunir okkar eru sameig-
inlegir.
íslendingar senda vaska sveit íþróttamanna til Sydney.
íþróttafólkið hefur lagt á sig ómælt erfiði viö æfingar og
annan undirbúning og uppsker nú árangur erfiöisins í
keppni meðal þeirra bestu. Því er óskaö velfarnaðar í
drengilegri keppni.
Jónas Haraldsson
Skoðun
x>v
Klofin Evrópa
Valur
Ingimundarsson
stjórnmála-
fsagnfræöingur
Erlend tiðindi_________
efni á því aö standa fyrir utan. Hins
vegar eru þær þjóðir í Mið- og Aust-
ur-Evrópu sem hafa knúið á um að-
ild að ESB af efnahags-, stjórnmála-
og öryggisástæðum. Valda- og
áhrifahópar í þessum ríkjum eru
mjög gagnrýnir á ESB-ríkin. Þeir
saka Vestur-Evrópubúa um að líta
niður á þjóðir eins og Slóvena og
Slóvaka og tala um „vestrænan
hroka og sjálfselsku.“ Þrátt fyrir
fógur loforð um að veita þessum
ríkjum aðgang að Evrópusamstarf-
inu eftir fall Berlínarmúrsins hafi
stjórnvöld í ESB-ríkjunum reist
Hver er sjálfsmynd Evrópu? Mörg
svör hafa komið fram við þeirri
spumingu.
Hvað með evrópska menningu,
Shakespeare, Dante, Beethoven -
eða mannúðar- og lýðræðisgildi? En
Evrópa á sér aðra hlið: stríð, útrým-
ingarherferðir, einræðisstjómir og
nýlendustefnu. Er Evrópusamband-
ið tákn Evrópu?
Þeir sem sjá ESB í jákvæðu ljósi
telja að það sé tæki til að draga úr
þjóðernisdeilum og koma í veg fyrir
stríð meðal Evrópuríkja og stuðla
að pólitískri, menningarlegri og
efnahagslegri samvinnu. Og þeir
sem vilja aðra pólitíska kosti og
hafna „sósíaldemókratískri íhalds-
stefnu", eins og þýski mannfræðing-
urinn Heidrun Friese kýs að nefna
það, líta svd á að samkennd Evrópu-
búa sé ónotað afl til að berjast gegn
nýfrjálshyggju og koma á virkara
lýðræði í Evrópu. Og í augum
margra er búa í ríkjum í Mið- og
Austur-Evrópu og vilja tengjast
Vestur-Evrópu nánum böndum er
„Evrópa" og Evrópusambandið já-
kvæð tákn fyrir pólitískan og efna-
hagslegan stöðugleika og opin
landamæri.
Þeir sem em tortryggnir gagn-
vart Evrópusambandinu draga upp
svarta mynd af „skrifræðinu í
Brússel“ sem takmarki fullveldi
ríkja eða líta á það sem birtingar-
form óheftrar markaðshyggju sem
sé orðin allsráðandi í Evrópusam-
starfmu.
Óljós sjálfsmynd
Margir menntamenn í Vestur-
Evrópu leggja áherslu á menningu
og sameiginlegar venjur og hefðir
sem kjarnann í evrópskri sjálfs-
mynd og telja að henni stafi nú ógn
af útlendingahatri, öfgaþjóðernis-
hyggju og alþjóðavæðingu. Það aftr-
ar ekki öðrum frá því að hafna hug-
takinu á þeirri forsendu að sjálfs-
mynd sé ekki sprottin af sjálfu sér
heldur mótuð af ráðandi þjóðfélags-
öflum. Rithöfundurinn Jaan
Kaplinski kynntist því af eigin raun
hvemig Sovétmenn þvinguðu sov-
éskri sjálfsmynd upp á Eista. Hann
stingur ekki aðeins upp þvi aö því
aö umskíra Evrópu og tala frekar
um „Vestur-Evrópu-Asíusvæðið"!
Hann spyr einnig hvort hug-
myndin um sjálfsmynd Evrópu sé
ekki aðeins eitt form af „and-amer-
ikanisma"
Gamlir og nýir múrar
Það gefur augaleið að þjóðfélags-
hópar innan þjóðríkja, sem kenna
sig við Evrópu, hafa mismunandi
skoðanir á því hvað geri þjóðir evr-
Þaö hefur ávallt veriö erfitt aö skilgreina evrópska sjálfsmynd, enda hafa
margar þjóöir og þjóöfélagshópar, sem kenna sig viö Evrópu, mismunandi
afstööu til hennar.
nýja múra á þessum áratug. Afleið-
ingarnar séu öryggisleysi og kvíða-
tilflnning. Ekki er eingöngu unnt að
skella skuldinni á vestræn ríki.
Króatíski rithöfundurinn Sla-
venka Drakulic segir að ekki megi
gleyma því að margir styrktu það
þjóðfélagskerfi í sessi sem komið
var á fót á kommúnismatímanum
með því að vinna með ráðandi öfl-
um. Áhrifafólk í „Austur-Evrópu"
gerir sér grein fyrir því að ESB-rík-
in eru ekki með góðgerðarstarfsemi
í huga gagnvart þeim ríkjum sem
áður voru á áhrifasvæði Sovét-
manna. En það vill ekki hlusta á þá
Rússa sem ráðleggja þeim að standa
fyrir utan ESB og skapa sér sér-
stöðu í Mið-Evrópu.
Slóvakar treysta ekki Rússum eft-
ir reynslu sína af valdi þeirra og
fullyrða að þeir séu að vinna gegn
því leynt og ljóst að Slóvakía fái að-
Od að ESB, m.a. með efnahagsþving-
unum.
Eitt er víst: Það mun taka fjölda
ára að koma á eðlilegu sambandi
milli Rússa og þeirra þjóða sem
voru undir stjóm þeirra í kalda
stríðinu. Er skeytingarleysi Vestur-
Evrópuríkja í garð þessara þjóða
annað vandamál? ísraelski heim-
spekingurinn Ezra Talmor telur að
Evrópubúar séu með evrópska
sjálfsmynd á heOanum og ráðleggur
þeim að hugsa um eitthvað annað,
eins og t.d. að brjóta niður
valdapýramída og eyða stéttaskipt-
ingu. Það er óþarfl að ganga svo
langt að hætta að hugsa um hugtak-
ið. En það má styðjast við það í öðr-
um tilgangi en nú er gert: til að
brjóta niður þá efnislegu og andlegu
múra sem reistir hafa verið mOli
Vestur-Evrópu og „Austur-Evrópu".
ópskar og hvað ekki. Og sumar
þjóðir hafa ekki almennilega gert
það upp við sig hvort þær heyri tO
Evrópu, eins og Rússar. En ef við
hugum að því sem er að gerast í
Evrópu um þessar mundir blasir
ein staðreynd við: efnahagsleg lag-
og misskipting. í kjarnanum eru
Evrópusambandsríkin sem fara
með forræði í málefnum Evrópu.
Umhverfis hann eru tveir ríkjahóp-
ar: Annars vegar eru þjóðir eins og
íslendingar, Norðmenn og Sviss-
lendingar sem ekki eru knúðar til
þess af efnahagsástæðum að gerast
aðilar að ESB.
í raun eru lífskjör í þessum rikj-
um betri en hjá flestum ESB-þjóðun-
um svo að stjórnvöld telja sig hafa

...er naudsynlegt fyrir
velferð þjóðarinnar.