Dagblaðið Vísir - DV - 16.09.2000, Blaðsíða 28

28
LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 2000
Helgarblað
r>v
Ibráðum 50 ár hafa vestræn
stórmenni úr atvinnu- og
stjómmálalífi hist árlega á
svokölluðum Bilderberg-
fundum. Mikil leynd hvílir yfir
fundunum: þeir eru vaktaðir af
vopnuðum öryggissveitum og fjöl-
miðlum er meinaður aðgangur. 8 ís-
lendingar hafa setið fundina, þ. á m.
Davíð Oddsson forsætisráðherra.
Fyrsti Bilderberg-fundurinn var
haldinn í Oosterbeek i Holiandi 29-
31. maí árið 1954. Nafnið er dregið af
hóteli þar sem fundurinn var hald-
in, Hótel Bilderberg. Síðan þá hefur
tiðkast að halda fundina á afskekkt-
um hótelum viðs vegar um hinn
vestræna heim. Hótelin eru tekin á
leigu í þrjá sólarhringa og öllum
öðrum en fundargestum og þjón-
ustuliði er haldið í skefjum á með-
an.
Upphaf og tilgangur samtak-
anna
Stofnendur Bilderberg-samtak-
anna, sem hafa það eina hluverk að
skipuleggja fundina, voru þeir Jos-
ep Retinger, bandarískur athafna-
maður, Bernhard prins af Hollandi,
aðaleigandi Royal Dutch Petroleum
(Shell), og Paul Rijkens, forstjóri
fjölþjóðafyrirtækisins Unilever.
Upphaflegur tilgangur samtakanna
var aö efla samstarf á milli landa
Vestur-Evrópu og Norður-Ameríku
í vaxandi spennu kalda stríðsins.
Jon Sigurðsson, fyrrverandi raðherra
ÞegarJón fékk að mæta á Bilderberg-fund varö þaö tilefni frétta því aldrei áöur haföi
íslendingur utan Sjálfstæöisflokksins sótt fundi þessa.
Saumaklúbbur eða samsæri:
spjallsamkundur manna sem hafa
skarað fram úr á sínu sviði. En þeg-
ar helstu toppar í stjóm- og efna-
hagskerfi Vesturlanda hittast bak
við luktar dyr á hverju ári og ræða
saman í þrjá sólarhringa er það þá
ekki líklegra til að hafa áhrif á um-
heiminn en t.d. þegar hópur manna
safnast saman á yrkinu?
Bilderberg-fundur getur ekki gef-
ið frá sér formlega yfirlýsingu eða
ályktað um einstök mál. Það er þó
algengt að hugmyndir verði til og
mótist á fundunum sem eiga eftir að
hafa stefnumarkandi áhrif á heims-
málin. Talið er að Rómarsáttmál-
inn, sem var undirritaður 1957 og er
stjórnarskrá Evrópusambandsins,
hafi að miklu leyti verið mótaður á
Bilderberg-fundum. Síðan þá hafa
háttsettir menn inn'an sambandsins
verið tíðir gestir á fundunum. Hug-
myndin að evrópskri mynt, sem við
þekkjum í dag sem Evru, er einnig
sögð hafa fæðst og mótast á Bilder-
berg-fundum. Þá eru umræður á
fundunum taldar hafa mikil áhrif á
innri málefni Atlantshafsbandalags-
ins (NATO). Flestir framkvæmda-
stjórar NATO frá upphafi hafa setið
fundina, þ.á m. Lord Carrington,
sem var stjómarformaður Bilder-
berg 1991-98, og á síðustu árum hafa
umræður fundanna oftar en ekki
snúist um breytta stöðu NATO á
heimsvísu.
i
Bak við luktar
Bilderberg-samtökin og þeir íslendingar sem þar hafa setið
Davíð Oddsson forsætisráðherra
Davíö sækir fundi Bilderþerg eins og margir fyrirrennara hans. Eins og þeir og aörir sem sækja fundina
er Davíö bundinn þagnareiöi um þaö sem rætt er á fundunum.
Hugmyndasmiður samtakanna, Jos-
ep Retinger, skrifaði skömmu eftir
stofnun þeirra: „Fundarboð eru að-
eins send til mikilvægra og virtra
manna sem með þekkingu sinni og
reynslu, persónulegum tengslum og
áhrifum í hinu þjóðlega eða alþjóð-
lega umhverfi geta fylgt markmið-
um Bilderberg-samtakanna eftir.“
Þarna kemur ekki beint fram hver
markmið samtakanna séu en þegar
boðslistamir er skoðaðir kemur í
ljós að þetta er enginn venjulegur
saumaklúbbur.
Hverjir mæta og um hvað er
rætt?
Um 120 manns sækja Bilderberg-
fundina ár hvert, þriðjungur kemur
frá Bandaríkjunum og tveir þriðju
koma frá Evrópu og Kanada. Þetta
er litríkur hópur manna sem á það
sameiginlegt að gegna mikilsmetn-
um stöðum í sínu heimalandi eða á
alþjóðavisu. Þama koma stjórn-
málamenn, ráðherrar og aðrir opin-
berir embættismenn, stjómendur
banka og fyrirtækja, yfirmenn al-
þjóðlegra stofnana, hershöfðingjar,
fjölmiölamenn og háskólaprófessor-
ar. Mönnum er boðið í krafti síns
embættis en boðið er óopinbert, þ.e.
lögö er sérstök áhersla á að menn
sæki fundina fyrst og fremst sem
einstaklingar. Forsætisráðherra til-
tekins ríkis mætir á fundina sem
áhrifamikill ríkisborgari en ekki
sem æðsti yfirmaöur framkvæmda-
valdsins, þrátt fyrir að kostnaður
ferðarinnar sé greiddur af ráðu-
neyti hans. Umræður á fundunum
em einnig á óformlegum nótum og
það getur enginn vitað hvað þar fer
fram nema þátttakendur sjáifír þar
sem þeir eru lokaðir fjölmiðlum.
Stjómendur samtakanna segja aö
þetta sé gert til þess að tryggja
frjálsar og óheftar umræður; fjöl-
miðlanæðið veiti þátttakendum færi
á að tjá dýpstu meiningar sínar án
þess að úr verði stórfrétt. Bjöm
Bjamason menntamálaráöherra,
sem setið hefur nokkra Bilderberg-
fundi, segir: „Hér er um árlegar ráð-
stefnur að ræða með þátttöku ólíkra
manna sem vilja geta sest niður og
skipst á skoðunum utan fjölmiðla-
ljóssins."
Þegar hann er spurður hvort
boðsgestir séu bundnir einhveijum
þagnareiði svarar hann: „Það er
enginn bundinn eiði á þessum ráð-
stefnum, hins vegar em þær haldn-
ar undir þeim formerkjum að gætt
sé nafnleyndar þegar sagt er frá orð-
um manna." í fréttatilkynningu sem
samtökin sendu frá sér eftir fund í
Tumberry í Skotlandi 1998 segir:
„Þátttakendur mega ekki veita við-
töl á meðan á fundunum stendur.
Þaö er almenn regla að í viðtölum
við fjölmiðla eftir fundina má ekki
greina frá því hvað einstakir þátt-
takendur lögðu til umræðunnar."
Stjórn og skipulag
Stjórn Bilderberg-samtakanna
(Steering Committee) samanstendur
af stjómarformanni, framkvæmda-
stjóra fyrir Evrópu og Kanada,
framkvæmdastjóra fyrir Bandarík-
in og gjaldkera. Fyrir neðan hana
eru svo fulltrúar frá hverju þjóð-
landi og svokallaður Ráðgjafahópur
(Advisory Group), skipaður rótgrón-
um meðlimum sem koma með upp-
ástungur um nýja þátttakendur. Að
sögn stofnenda samtakanna reynd-
ist erfitt að finna þátttakendur á
fyrstu 3-4 fundina en síðan hafi fyr-
irkomulagið að mestu orðið sjálf-
virkt og nú sé varla til sá framagosi
á Atlantshafssvæðinu sem ekki hef-
ur setið Bilderberg-fund.
Fundimir em fjármagnaðir af
frjálsum framlögum auðugra
manna og stofnana en ferðir fundar-
gesta eru yfirleitt greiddar af vinnu-
stað viökomandi. Ýmsir blaðamenn
hafa reynt að komast að því hver
fjármagni og manni hina þéttskip-
uðu öryggisgæslu viö fundarstað-
ina. Skýrt svar hefur ekki fengist
við þeirri spumingu en margir telja
að bandaríska leyniþjónustan (CIA)
hafi yfirumsjón með gæslunni.
Bilderberg út á viö
Samtök eins og Bilderberg eru
eðli síns vegna kjörinn efniviður í
samsæriskenningar og getgátur ým-
iss konar. Þeir aðilar sem sitja fund-
ina bera af sér allar sögusagnir um
aö þama sé eitthvað annarlegt á
seyði: þetta séu bara meinlausar
dyr
Mótsögnin í formgerðinni
Þingmaður breska íhaldsflokks-
ins, Christopher Gill að nafni,
beindi spurningu til Georges Ro-
bertssons, þáverandi varnarmála-
ráðherra og núverandi fram-
kvæmdastjóra NATO, á breska
þinginu skömmu eftir Bilderberg-
fund í Skotlandi áriðl998. Hann
vildi fá að vita hver kostnaður ferð-
arinnar hefði verið. Robertsson
svaraði því til að þetta hefðu verið
3.840 sterlingspund. Nokkrum dög-
um síðar gerðist Gill örlítið ágeng-
ari og vildi þá fá að vita hverjir
hefðu verið á fundinum og um hvað
þeir hefðu rætt. Svar Robertssons
var afdráttarlaust: „Ég hef engar op-
inberar skyldur til að upplýsa um
boðsgesti eða gefa neina skýrslu af
Bilderberg-fundi þeim er ég sótti í
maí á þessu ári.“
I svari Robertssons kemur fram
hin mikla mótsögn sem býr að baki
fundunum: Þeir eru skilgreindir
sem einkasamkvæmi og menn fara
þangað á sínum prívatforsendum en
í tilfelli stjórnmálamannsins borgar
hið opinbera ferð hans, rétt eins og
hverja aðra opinbera erindagjörð,
en hann hefur aftur á móti engar
skyldur til að upplýsa almenning
um hvað fram fer á fundunum þrátt
fyrir að umræður á þeim geti haft
stefnumarkandi áhrif á líf almenn- j
ings.
Flestum umræðum fylgir einhver
niðurstaða eða samhljóða álit þeirra
sem taka þátt. Þegar 120 vel gefnir
einstaklingar hittast og ræða málin
í þrjá sólarhringa hlýtur að koma
eitthvað bitastætt úr skrafinu. Ein-
staklingur sem sækir Bilderberg-
fund verður óneitanlega fyrir ein-
hverjum áhrifum sem endurspegl-
ast síðan í starfi hans. Fundir sem
þessir gera þannig vestrænum ríkj- i
um kleift að samhæfa stefhu sina. g
Bjöm Bjamason segir, aðspurður
um þetta atriði: „Ég tel, að það sé
mjög gagnlegt fyrir alla sem fá tæki-
færi til þátttöku í fundum á borð við
þessa, gagnist þeim sjálfum og síðan
í þeim störfum sem þeir gegna."
Linkind fjölmiöla
Margur kann að spyrja sig hvers
vegna svo lítið sé fjallað um þessa
fundi í fjölmiðlum, enda þykist ég
vita að fæstir sem lesi þessa grein
hafi heyrt þeirra getið. Á íslandi 1
hafa birst stuttar og snubbótar