Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.2003, Blaðsíða 19

LAUGARDAGUR 18. JANÚAR 2003
Helqarhlað H>V
<>
ágreiningur í Hafnarfjaröarleikhúsinu en þetta var
ákvörðun sem hafði mótast hjá mér í nokkurn tíma:
Sellófon var mitt tækifæri til að fara út úr leikhús-
inu. Mér fannst leikhópsandinn hafa minnkað með
árunum og ýmsar áherslur í innra starfi hópsins
sem ég hefði viljað hafa öðruvísi. Það er mín skoð-
un og svo tók Gunnar ákvörðun á sínum forsendum.
En ég vil Hafnarfjarðarleikhúsinu allt hið besta. Það
hefur verið ótrúlegur skóli að vinna í þessu leikhúsi
og taka þátt í að frumsýna ný íslensk verk. Það er
grunnurinn að því að ég get skrifað sjálf. Ég óska
samstarfsmönnum mínum alls hins besta og vona að
Hafnarfjarðarleikhúsið vaxi og dafni eins og áður.
Ég er hins vegar synt af stað í leit að nýjum löndum.
Það er ekkert gaman að vera alltaf á sama stað, mað-
ur verður að breyta til. Núna er ég á sundi í djúpinu
og við hvern miða sem selst á Sellófon bætist á mig
einn kútur. Ég hef fundið mikla framkvæmdagleði í
sambandi við Sellófon. Getan kemur í ljós þegar
maður hendir sér í djúpu laugina, sleppir örygginu
og prófar eitthvað nýtt. Það hefur sjaldan verið jafn
mikið sem mig langar að framkvæma. Maður finnur
ekki meira þrek í nokkurri konu en móður með tvö
börn heima og atvinna hennar er ótrygg. Þannig
varð Sellófon til. Við höfum verið á algjörum lág-
markslaunum í Hafnarfjarðarleikhúsinu og reglu-
lega bjargað okkur fyrir hom fjárhagslega. Á einu
gjaldþrotatímabilinu settist ég niður og skrifaði leik-
rit. Sem betur fer hafði ég ekki tíma til að sitja og
hugsa heldur sýndi ég Ágústu leikstjóra það strax og
við ákváðum að kýla á það. Annars hefði ég örugg-
lega runnið á rassinn með allt saman. Ef ég hefði
verið á föstum samningi í Þjóðleikhúsinu eða Borg-
arleikhúsinu hefði ég ekki skrifað þetta verk, ég
hefði ekki þurft þess.
Sköpunargleðin vaknar þegar maður ákveður að
taka málin í eigin hendur og hætta að bíða eftir sím-
tali frá þjóðleikhússtjóra. Það á enginn eftir að gera
þetta fyrir mann.“
Neyðin kennir naktri konu að spinna?
„Já. Það var svolítið þannig. Áttum við að selja
raðhúsið og flytja í kjallara? Ég horfði á strákana
okkar og hugsaði: nei. Áttum við að selja jeppann?
(Við eigum hann ekki, hann er á rekstrarleigu:)“
Þarf Casa, jeppa og einbýli?
Það hefur færst mjög í vöxt að fólk taki sér i munn
orð eins og græðgi og siðleysi þegar það talar um
viðskipti Þetta eru orð sem hefðu verið of hallæris-
leg til að segja fyrir nokkrum misserum. Heldurðu
að fólk sé að verða þreytt á peningahyggju?
„Ég veit það ekki. Ég er lítið að deila á það i Selló-
fon, alla vega ekki meðvitað, en kannski er það ann-
arra að lesa boðskap verksins. Stundum hugsar maður
þó að maður ætti bara að selja raðhúsið og bílinn og
slaka á. En það var alveg jafnmikið stress á okkur í
þríbýlinu með ónýta bílinn þó að afborganirnar hafi
verið aðeins lægri. Það er bara gríðarleg fjárhagsleg
skuldbinding að eiga húsnæði yfirhöfuð en það verður
ekki hjá því komist því leiga á íslandi er svo há og
maður þarf að eiga bil til að koma sér á milli staða á
sem stystum tíma. Þetta er ekki lengur eins og í gamla
daga þegar allur dagurinn mátti fara í ferðalög á milli
staða. Það verður að hafa börnin í skipulögðu tóm-
stundastarfi sem kostar peninga því að þau eru ekki
hlaupandi af sér spikið út um holt og móa og koma inn
þegar mamma kallar: matur! Börnin þurfa skóladót og
föt það kostar peninga.
En kannski þarf ekki allt að vera stærst og mest.
Þarf Casa-sófasett, upphækkaðan jeppa og einbýli?
Fólk fer kannski of langt í neyslunni. Við getum
dregið aðeins úr henni. En þjóðfélagið þyrfti líka að
koma til móts við fólk sem er með fjölskyldu og er
að koma þaki yfir höfuðið. Það þarf að skoða vinnu-
timann og önnur slík viðmið. íslendingar eru hörku-
duglegir og gera það sem gera þarf.
En það er svo sem engin nýlunda að það sé mikið
að gera hjá foreldrum með börn. Það verður alltaf
mikið að gera hjá fólki með börn og hver sagði að
það ætti að vera öðruvísi. Það var líka mikið að gera
sautján hundruð og súrkál þótt þá væri ekkert sjón-
varp og engir jeppar. Kannski er maður aðeins að
tala um þetta í Sellófon... eða... æ ég veit það ekki.
Annars er Sellófon ekki mikil ádeila. Ég er bara
að segja við konur: þú ert ekki ein, ég gerði leikrit
um mig og konur í kringum mig“ segir Björk og
hlær. „Það er skemmtilegt að heyra áhorfendur
stynja og segja: gvuð ég þekki þetta. Við erum alltaf
með stresshnút í maganum: við eigum að vera full-
komnar en finnst við aldrei vera að standa okkur
nógu vel. En þetta er bara svona og því verðum við
að gera það besta úr því.“
Þannig að Sellófon er eins konar verkjalyf gegn
ástandinu?
„Já og fyrirbyggjandi fyrir fólk sem ekki hefur
eignast böm. Getur líka virkað sem getnaðarvörn.“
Innihald frekar en umbúðir
Og svo ertu búin að selja verkið til útlanda.
„Já, það er ótrúlegt. Það gerðist fljótlega eftir
frumsýningu í vor. Ég seldi Jóni Tryggvasyni rétt-
inn á verkinu á meginlandi Evrópu en Bjarni Hauk-
ur og Árni Þór Vigfússon keyptu réttinn fyrir
Skandinavíu. Rétt fyrir jólin seldi ég verkið síðan til
Ameríku. Þetta hefur allt gerst ótrúlega hratt og
sýningar eru fyrirhugaðar með haustinu.“
Er ekki ágætt að hafa reynslu af rekstri leikhúss
þegar farið er út í svona dæmi?
„Jú, en ég gæti þetta ekki ein. Ég er með frábær-
ann framkvæmdastjóra, Guðrúnu Kristjánsdóttur,
sem er eins og klettur i hafinu og besti fram-
kvæmdastjóri sem ég hef unnið með. Hún er konan
á bak við konuna. Og svo að sjálfsögðu Ágústa
Skúladóttir leikstjóri.
Auðvitað lærir maður mikið af því að stofna leik-
hús fyrir enga peninga og læra í sjö ár að lifa af eng-
um peningum. Maður fer ekki að byggja skýjaborgir
fyrir milljónir. Þetta vex mér ekkert i augum og þess
vegna væri gaman að finna nýtt frystihús og byrja
upp á nýtt. Við stofnuðum Hafnarfjaröarleikhúsið
með tvær milljónir í höndunum. Það er allt hægt.
Það þarf ekki að innrétta fyrir tugi milljóna áður en
rýmið er málað svart og drapperingar hengdar upp.
Ég held að það sé ekki erfitt að stofna leikhús ef
maður einbeitir sér að innihaldinu."
Ýmislegt hrærist í hausnum
Ertu byrjuð á næsta verki?
„Nei,“ segir Björk og glottir. „Ég ætlaði að sækja
um hjá Leiklistarráði en hef verið á kafi i Sellófon í
allan vetur og vonast til að sýna það fram að næstu
áramótum. en ég er með ótrúlega margar hugmynd-
ir. En það er ekki gott að þrýsta á þær. Ég bíð eftir
því að þær verði tilbúnar. Sellófon varð til í hausn-
um á mér og það var bara tæknilegt atriði að skrifa
verkið niður. Ýmislegt hrærist i hausnum á mér.
Svo verð ég að sinna heimilinu betur. Mamma hvarf
nefnilega og varð að Sellófon-konunni.“
Faðir Eugene O’Neill lék greifann af Monte
Christo alla ævi sína. Heldurðu að svipuð örlög liggi
fyrir þér?
„íslenski markaðurinn er það lítill að slíkt er ekki
hægt. Ég vona hins vegar að ég verði á frumsýning-
um Sellófons í útlöndum alla ævi. Það væri gaman.
Svo ætla ég að gera bíómyndina einhvem tíma því
upphaflega var Sellófon kvikmyndahandrit. Það
verð ég að klára.“ -sm
„Ef fólk yfirgefur fyrirtæki sem það hefur tekið þátt í
að stofna og byggja upp er það oft út af ágreiningi.
Það var ágreiningur í Hafnarfjarðarleikhúsinu en
þetta var ákvörðun sem hafði mótast hjá mér í
nokkurn tíma: Sellófon var mitt tækifæri til að fara út
úr leikhúsinu. Mér fannst leikhópsandinn hafa minnk-
að með árunum og ýmsar áherslur í innra starfi hóps-
ins sem ég hefði viljað hafa öðruvísi.".