Dagblaðið Vísir - DV - 18.01.2003, Qupperneq 20

20
Heilcjctrblciö 10"V" LAUGARDAGUR IS. JANÚAR 2003
Síðasta
kvöldmál-
tíðin
Barbara Cavenq hefur búið til verðlaun-
aða innsetningu sem fjallar um síðustu
máltíðir dauðadæmdra qlæpamanna. Bar-
bara sqnir verk sitt íListasafni Akuregrar
oq hún talaði við DV um mat oq dauða.
Barbara Caveng hefur aldrei komið til íslands
áður. Þegar ég hitti hana á Hótel Jörð á Skóla-
vörðustíg hefur hún aðeins verið á landinu í 20
tíma og varð fyrir áfalli við að koma úr 15 stiga
frosti í Berlín í 6 stiga hita og rigningu á íslandi en
hún er óðum að ná sér.
Babara er á leiðinni norður til Akureyrar þar
sem hún ætlar að setja upp i Listasafni Akureyrar
fræga innsetningu sem hún hefur gert.
Innsetningin er byggð á siðustu máltíðum dauða-
dæmra glæpamanna í Ameríku. Barbara myndar
máltíðina eins og hún myndi líta út á matseðli og
stillir henni síðan upp við hlið myndar af glæpa-
manninum og upplýsingum um þann glæp sem við-
komandi framdi. Þetta hljómar eins og frekar
skuggaleg blanda en með þessari innsetningu hefur
Barbara skipað sér i fremstu röð svissneskra sam-
tímalistamanna en hún er fædd í Zurich í Sviss og
hefur starfað þar og í Þýskalandi árum saman. Bar-
bara sneri sér reyndar ekki strax að myndlist því
hún vann við leikmyndahönnun í leikhúsum í tíu
ár.
Hinstu máltíðir hafa þegar verið sýndar á
nokkrum stöðum í heiminum og hvarvetna vakið
sterk viðbrögð. Þetta áleitna verk slær á marga
gamalkunna strengi, allt frá síðustu kvöldmáltíð
Krists til mynda Arcimboldo sem á 16. öld skóp fal-
legar og ógnvekjandi andlitsmyndir af fólki, gerðar
úr ávöxtum og grænmeti. Þýski konseptlistamaður-
inn Joseph Beuys túlkaði mat sem orku og næringu
en Caveng notar jógúrt, steik og ávexti sem peð í
lokatafli upp á líf og dauða. Þrátt fyrir ungan aldur
hefur Caveng þegar skipað sér i fremstu röð sviss-
neskra samtímalistamanna og árið 2001 hlaut hún
Barbara Caveng hefur sett saman verðlaunainnsetningu sem sýnd er í Listasafni Akureyrar. Þar sýnir hún
síðustu máltíðir dauðadæmdra fanga. og tengir þær myndir af þeim við myndir af afbrotamönnunum sj'lafum
og upplýsingum um hvaða glæp þeir frömdu. Þessar múltíðir líta vel út þegar búið er að inynda þær eins og
á girnilegum matseðli en þeim er, öfugt við flestar aðrar máltíðir lífsins ekki ætlað gera okkur kleift að halda
áfram að lifa og starfa..
verðlaun Kunstverein Heidelberg fyrir innsetning-
una Hinstu máltíðir sem hér er sýnd. Árið 2002
veitti Limburg-borg henni einnig verðlaun fyrir
verkið I Have a Dream - u menja est metschta.
Hvemig datt þér þetta í hug?
Hinir dapurlegu matseðlar dæmdra manna hafa
fengið verðlaun og því telst nokkur fengur að því
fyrir íslenska listáhugamenn að sjá innsetningu
eigin augum. Það er því freistandi að spyrja Bar-
böru hvernig þessi skuggalega hugmynd hafi kom-
ið til hennar?
Barbara Caveng hefur búið til undarlegt listaverk sem fjallar um síðustu máltíðir dauðadæmdra manna. Hún sýnir verk sitt á Akureyri.
„Ég hef lengi verið með hugann við hamfarir og
vangetu mannkynsins til að takast á við dauðann.
Hugmyndin kom til mín við vinnslu annarrar inn-
setningar sem tengdist efninu,“ segir Barbara sem
keðjureykir meðan viðtal okkar fer fram og segir
það skoðun sína að það ómannlegasta við dauða-
refsingar sé að fangamir fá ekki að reykja eftir síð-
ustu máltíðina.
„Það var ekki mjög erfitt að fá upplýsingar um
samsetningu máltíðanna. Það eru lög víða í Amer-
íku sem kveða á um að allt sem tengist aftökum sé
gert opinbert. Það er ólíkt viðhorfi Evrópubúa. Það
voru samtök i líkingu við Amnesty sem komu mér
að góðu gagni við upplýsingaleitina," segir Bar-
bara.
Ekki með eða á móti
Eðli málsins samkvæmt þurfti að sækja efnivið-
inn yfir hafið því engin Evrópuríki heimila dauða-
refsingu. En er þetta með eða á móti dauðarefs-
ingu?
„Þetta snýst ekki um það að vera með eða á móti
dauðarefsingu. Ég held að þetta sé eina tilvikið þar
sem fólki er tilkynnt dánarstund sin með 10-14
daga fyrirvara. Mér er ekki kunnugt um neinar
aðrar aðstæður þar sem fólk veit dauða sinn fyrir
svo nákvæmlega. Þetta ferli vakti athygli mína og
fyrir vikið fær þessi síðasta kvöldmáltíð, sem
dauðadæmdir menn fá tíma til að velja sér af mik-
illi kostgæfni, meira vægi en einhver máltíð.
Með þessu ritúali er eins og samfélagið sé að
reyna að réttlæta það að lífláta einstakling. Allar
máltíðir sem við borðum eru i raun til þess að við-
halda lífi en ekki þessi eina.“
DV-mynd E.Ól.