Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1946, Blaðsíða 53

55
bæjanna eru orðnar svo fjölmennar, og með félagssamtök-
um sínurn og áhrifum á löggjöfina hafa þær komið ár sinni
svo vel fyrir borð, að þær eru á góðum vegi með að sölsa
til sín húsbóndavaldið, en framleiðendurnir að verða auð-
mjúkir þjónar eða öllu heldur þrælar. í samræmi við þessa
skipun málanna er sprottin upp kenningin: „Færri fram-
leiðendur, meiri tækni, meiri og ódýrari framleiðsla.“
Sannleikurinn er þó sá, miskunnarlaus og óhrekjanlegur,
að því fjölmennari sem milliliðastéttir bæjanna verða, og því
meiri kröfur sem þær gera til launa og þæginda, þess dýrari
hlýtur framleiðslan að verða, og þegar hún er orðin svo dýr,
að enginn markaður fæst lengur fyrir útflutninginn, þá
hrynur spilaborgin, og bæjarlýðurinn uppgötvar allt í einu
þá beisku staðreynd, að tekjulindin er þornuð.
Fátt lýsir betur öfugþróuninni en það, að nú eru allir
skólar landsins fullsetnir — nema bœndaskólarnir. í fáum
stöðum þjóðfélagsins er þó meiri þörf á fjölþættri, staðgóðri
sérmenntun, heldur en í bændastöðunni, því landbúnaður-
inn er, svo sem áður er drepið á, fjölþætt vísindi, nátengdur
öllum greinum náttúrufræðinnar. Orsökin getur varla verið
sú, að mestur hluti þjóðarinnar, sem um langt skeið var
réttnefnd og ósvikin bændaþjóð, sé í raun og veru orðin
fráhverfur ræktun jarðar, uppeldi og umönnun búfjár og
sambýli við náttúru landsins. Hér mun valda mestu rangt
uppeldi og fræðsla, alger vanþekking og vanmat á landbún-
aði, og vaxandi værukærni, hóglífi og hópmennska í sjón-
hverfingaglaumi bæjarmenningarinnar.
Vér Íslendingar erum vissulega öfgafólk. Vér verjum 30
milljónum króna árlega af ríkisfé til menntunar þjóðinni,
og þó er þetta aðeins hluti af því, sem öll menntunin kostar.
Það skiptir vissulega nokkru máli, hver árangurinn verður
af slíkum fjáraustri.