Frjáls verslun - 01.10.1952, Blaðsíða 22

UTI I HEIMI!
Soerfyiur í Hlllífi HlÍSIÐ?
Forsetakosningarnar í Bandaríkjunum nálgast nú
óðum. Þeir Eisenhower, hershöfðingi, og Stevenson,
fylkisstjóri, eru á stöðugum ferðalögum um landið
þvert og endilangt haldandi fjölmargar ræður, þar
sem þeir skýra viðhorf sín til innan- og utanríkismála.
Þar sem fyrirkomulag allt til forsetakjörs í Banda-
ríkjunum er í fáu líkt því, sem Evrópumenn eiga að
venjast, er ekki úr
vegi að athuga nokk-
uð, hvernig háttar til
með aðdraganda að
kosningu Bandaríkja-
forseta. Forsetinn er
kjörinn til fjögurra
ára í senn. I júlí-
mánuði það ár, sem
kosning fer fram, er
venjan sú, að stjórn-
málaflokkarnir haldi
flokksþing ' sín, þar
sem útnefning for-
seta- og varaforseta-
efna fer fram. Eiga
flokksþing þessi ekki
sinn líka í nokkurru
landi utan Banda-
ríkjanna. Þegar fram-
bjóðendur flokkanna
hafa verið valdir, er
hætta á þeirri freistingu að álíta, að forsetinn sé kjör-
inn með nokkurs konar þjóðaratkvæðagreiðslu. Það
má til sanns vegar færa, að kosningafyrirkomulagið í
Bandaríkjunum leiðir venjulega til sömu úrslita og
þjóðaratkvæðagreiðsla, þ.e.a.s., þeir sem kosnir eru
forsetar og varaforsetar eru næstum því undantekn-
ingalaust þeir frambjóðendur, sem fá hreinan meiri-
hluta, eða minnsta kosti meiri hluta greiddra atkvæða.
Segja má, að þessi úrslit séu tilviljunarkennd og ekki
nauðsynlega spegilmynd kosningafyrirkomulagsins. Til
þess að skilja betur, það sem gerist í Bandaríkjunum
fram að kosningadegi, hinn 4. nóvember, er nauðsyn-
legt að vita einhver deili á kosningakerfinu.
KjörráðiS kýs forsetann.
Grundvallaratriði þessa kerfis er sú staðreynd, að
hvert hinna 48 fylkja innan Bandaríkjanna kjósa sér í
Iagi að venju. Næsti forseti og varaforseti verður raun-
verulega ekki kjörinn
af þeim 98 milljón-
um manna, er hafa
kosningarétt eða þeim
52 milljónum. sem
búist er við að komi
á kjörstað, heldur
verður hann kjörinn
af 531 manna hópi,
se n nefnist kjörráð.
Þetta ráð kemur þó
ekki saman til funda
í heild. Stjórnarskrá-
in mælir svo fyr-
ir, að atkvæðatala
hvers fylkis í kjör-
ráðinu skuli vera
jöfn tölu þing-
manna þess í báð-
um deildum þingsins.
Hvert fylki hefur
tvo öldungadeildar-
þingmenn (senatora), þannig að tala þeirra í þinginu
er 96. 1 fulltrúadeildinni eru 435 þingmenn, en við
manntöl þau, sem framkvæmd eru líunda hvert ár, er
þingmannatala hvers fylkis endurskoðuð og henni
breytt í samræmi við breytingu á fólksfjöldahlutföll-
um milli fylkja. Hvert fylki skal þó ætíð hafa að
minnsta kosti einn þingmann í fulltrúadeildinni. Með
tilliti til þessa hafa minnstu fylkin þrjú atkvæði í
kjörráðinu á sama tíma og New York hefur 45. Það
sem raunverulega skeður hinn 4. nóvember n.k. er, að
kjósendur í hverju einstöku fylki, kjósa fulltrúa sína
UNITED STATES ELECTIONS, 1952
Figuret mdicot* rumber of prentfínfiol electort from eoch tiote fhit yeor ; the total number of electort it 531
t tndicottt Senotor eiecfed thú yeor; 35inoll
Govemor " " " 3i
____| Democrotc in 1948 prettdtntiol etectton. Tctol: 303 tltctorol *
j I~TS1 Republicon ■ • - - Totol: 189
| r~~T Statet* Rightt • • - Tolol: 3® •
ln 1948 one Democrofic elector in Ttmtutt cot» hit vott for tht
Stotet' Rightt condidote
Tölur tákna fjölda kjörráðsfulltrúa hvers fylkis. Skástrikuðu reitirnir eru
fylkin, sem kusu Repúblikana 1948, en hvítu, sem kusu Demókrata.
Punktuðu reitirnir eru fylki, sem kusu um fylkisréttindi.
94
FRJÁLSVERZLUN