Frjáls verslun - 01.09.1967, Blaðsíða 17

FRJÁLS VERZLUN
17
sóknardeildar. — Halda forráða-
menn Mjólkursamsölunnar því
fram, að þessi kostnaður sé það
lágur miðað við önnur lönd, að
kaupmenn geti ekki lækkað hann
og því skuli Mjólkursamsalan
enn annast dreifingu og vera aðal-
söluaðili, eins og verið hefur hing-
að til.
Kaupmenn eru á öðru máli. En
áður en vikið er að því, er rétt
að minnast á hugsanlegt heim-
sendingarkerfi Mjólkursamsölunn-
ar.
Heimsendingarkerfi Mjólkur-
samsölunnar. Fyrir nokkrum ár-
um gengu forráðamenn Neytenda-
samtakanna á fund skrifstofustjóra
Mjólkursamsölunnar og ræddu við
hann um möguleikana á heimsend-
ingu mjólkur. Skrifstofustjórinn
dró þá upp úr pússi sínu áætlun
um slíkt heimsendingarkerfi á veg-
um samsölunnar. Var kostnaðurinn
við hvern heimsendan lítra þar
á aðra krónu, en síðan eru
liðin ár og dagur. Neytendasam-
takamenn höfðu ekki aðrar tölur
til að styðjast við en þessar og
féllust á þær, að sögn skrifstofu-
stjórans, og er engin ástæða til
að rengja útreikninga og orð þess
tölufróða og ágæta manns. Nú er
langt um liðið, eins og að var vik-
ið, og vitaskuld hefur þessi kostn-
aður hækkað eins og allt annað.
Því er ágizkun Frjálsrar verzlunar
um 10 kr. verð á heimsendum
lítra engin goðgá. Þar var miðað
við heimsendingu á vegum Mjólk-
ursamsölunnar, en menn athugi,
að húsmœður þœr, er blaðið hajði
samband við, töldu þetta verð of
hátt. Framhjá þessu verður ekki
gengið, og heimsendingarkerfi,
sem krefst svo mikils aukakostn-
aðar, er ekki framkvæmanlegt, ef
almenningur vill ekki leggja á sig
þennan aukakostnað, en það virð-
ist hann ekki vilja. Heimsending-
arkerfi Mjólkursamsölunnar einn-
ar virðist því ekki koma til greina.
Nú kann einhver að spyrja:
Hvers vegna kemur Mjólkursam-
salan ekki á heimsendingarkerfi,
en leggur niður óhagkvæmustu
búðirnar og sparar þannig í rekstri
til mótvægis. —- En forráðamenn
Mjólkursarasölunnar segja, að fyr-
ir stríð hafi mjólk verið send heim,
en ekki hafi þurft að fjölga búð-
unum, er heimsending lagðist af.
Engin ástæða sé til að ætla, að
þetta hafi breytzt.
Svo er því að sjá, að engin
grundvöllur sé fyrir heimsending-
arkerfi á vegum Mjólkursamsöl-
unnar í Reykjavík, en það skiptir
hvort eð er engu máli, því að
einkaframtakið kemur hér til
bjargar eins og svo oft áður, er
einokun og opinberir aðilarbrugð-
ust.
AFSTAÐA KAUPMANNA-
SAMTAKANNA.
Kaupmannasamtök íslands hafa
látið mjólkursölumálin til sín
taka. Hafa samtökin birt greinar-
gerð um málið, en þar segir meðal
annars svo:
„Við teljum eðlilegast og hag-
lcvæmast, að smásöluverzlanir al-
mennt annist um sölu og dreif-
ingu mjólkurvara. Til þess liggja
margar ástæður:
1) Með því að mjólkin sé til sölu
í venjulegum matvöruverzlun-
um, skapast neytendum ákjós-
anlegasta aðstaða, sem völ er á,
til innkaupa á þessum mikla
nauðsynjavarningi.
2) Möguleiki skapast á heimsend-
ingu mjólkur eins og annarra
matvæla, en taka verður þá upp
hagkvæmari umbúðir undir
mjólkina en nú eru í notkun,
til að heimsendingin sé viðráð-
anlegri.
3) Með því að leggja niður marg-
ar smáar og rekstrarlega óhag-
kvæmar mjólkurbúðir, á nú-
verandi dreifingarkerfi, sem
bændurnir sjálfir eiga, að geta
losað sig við gífurlegan kostn-
að, sem aftur hefði það í för
með sér, að mjólkurframleið-
endurnir, bændurnir, fengju
meira í sinn hlut fyrir afurð-
irnar.
4) Meiri og betri nýting verður á
þeim mannafla, húsnæði, áhöld-
um og tækjum, sem þegar er
fyrir hendi í smásöludreifing-
unni, m. ö. o., aukin framleiðni
í smásöluverzluninni“.
LOKAORÐ.
Niðurstöður greinarinnar eru
þessar:
1. Almenningur vill betri þjón-
ustu í mjólkursölumálunum, m. a.
heimsendingu, betri umbúðir og
að mjólk verði seld í matvöru-
verzlunum.
2. Mjólkursamsalan getur vart
komið á eigin heimsendingarkerfi
vegna mikils kostnaðar, sem því
fylgir.
3. Matvörukaupmenn vilja senda
heim og selja mjólk, verði um-
búðunum breytt í samræmi við
óskir þeirra.
Forráðamenn Mjólkursamsöl-
unnar í Reykjavík segja, að ekki
verði unnt að auka fjölbreytni
umbúða nema með ærnum til-
kostnaði og lendi sá kostnaður vit-
anlega á neytendum. Einnig má
endurtaka fullyrðingar þeirra um
hagkvæman rekstur mjólkurbúða.
Þessu er til að svara, að það
má spara með því að leggja niður
margar mjólkurbúðir, lækka sölu-
kostnaðinn að mun, því að þeim
kaupmönnum, sem selja mjólk,
eru ekki greidd nema 8—9%
i sölulaun. Vilja kaupmenn senda
mjólkina heim ásamt öðrum vör-
um, og með „aukinni framleiðni í
smásöluverzluninni“ mundi sú
heimsendingarþjónusta hvergi
nærri kosta neytendur það sama
og kosta mundi, ef Mjólkursam-
salan sendi mjólkina heim. Þó að
nokkur kostnaður verði við upp-
setningu nýrra vélasamstæðna
breyttra umbúða, má benda á að
Mjólkursamsalan gæti losað sig við
mikið af söluhúsnæði sínu og feng'-
ið þannig upp í kostnaðinn. Þetta
mundi einnig bæta þjónustuna á
annan hátt við neytendur, því að
þannig losnar liúsnæði fyrir ýmsa
þjónustustarfsemi, sem er tilfinn-
anleg þörf fyrir í mörgum hverf-
um.
Tillögur kaupmanna horfa til
stórbóta í þessum efnum, og styð-
ur blaðið þær af alhug. Mjólkur-
samsalan þarf að koma til móts
við kaupmenn, og þe&sir aðiljar
ættu þegar í stað að hefja við-
ræður um tillögur kaupmanna.
Mjólkursamsalan er þjónustufyrir-
tæki, og þegar almenningur krefst
bættrar þjónustu, verður ekki
staðið móti kröfunum.
Úti á landi er það réttlætismál,
að allir þeir, sem fullnægja viss-
um kröfum, fái að selja mjólk. Þar
hefur kaupfélagsveldið misnotað
einokunaraðstöðu sína á hinn ill-
yrmilegasta hátt. Sú ósvinnaverð-
ur vart öllu lengur liðin. — En
almenningur í Reykjavík bíður
betri þjónustu, og væri óskandi,
að réttlæti og viðunandi þjónustu
verði komið á sem fyrst í mjólk-
ursölumálum landsmanna.