Frjáls verslun - 01.09.1967, Page 32

SAMGDNGUR - FLUTNINGAR
smíói skipa
fyrir skipaCrbgeró
ríkisins
Svo sem komið hefur fram op'inberlega, er í ráði að smíða
tvö ný skip til strandferða, og hafa orðið nokkrar umræður um
það, hvort þessi skip skuli smíðuð á Islandi eða erlendis.
En þar sem mál þetta er allþýðingarmikið í heild, má ætla,
að almenningur vilji fylgjast sem bezt með undirbúningi þess og
framvindu, og þess vegna leitaði F.V. til Guðjóns Teitssonar, for-
stjóra Skipaútgerðar rikisins, og innti hann eftir tiðindum.
F. V.: Hva3 er að írétta af
skipasmíðamálinu?
G. T.: Skipaútgerðin fékk í vet-
ur, sem leið, heimild siglingamála-
ráðuneytisins til þess að undir-
búa smíði tveggja skipa, og þeim
undirbúningi verður væntanlega
lokið í þessum mánuði, en þá verð-
ur farið að leita tilboða í smíði.
F. V.: Hvemig er búizt við, að
hin nýju skip verði í aðalatrið-
um?
G. T.: Þetta verða líkast til um
það bil 900 burðartonna skip með
1500 ha. aðalvél hvort, flokkuð
sem vöruflutningaskip, en með
möguleikum til flutnings fleiri
farþega í salarkynnum á stuttum
leiðum milli innlendra hafna.
Verða skipin afturbyggð með
skiptiskrúfu og bógskrúfu. Djúp-
ristan er h. u. b. 13 fet með fullri
hleðslu. Lestarúm 63.000 rúmfet,
þar af frystilest 8.400 rúmfet.
Að framan verður 20 tonna lyfti-
bóma, fullkominn 5 tonna krani,
miðsettur, og tvær þriggja tonna
bómur að aftan. — Lestar verða
eftir því, sem við verður komið,
vel lagaðar fyrir vélræna hleðslu-
og losunartækni. En á því sviði
eru þó margir annmarkar, fólgnir
í mismunandi sjávarhæð, hafnar-
mannvirkjum, tækjum, húsakosti
og aðstöðu í landi o. fl.
F.V.: Við sáum, að nýlega var
í einu dagblaðinu haft eftir sigl-
ingamálaráðherra, að til grema
kœmi að bjóða smíði umrœddra
skipa út aðeins á innlendum
markaði. Hefur nánari ákvörðun
verið tekin þar að lútandi?
G.T.: Ég fékk strax skilaboð
frá hlutaðeigandi ráðherra, að
nefnd ummæli, sem höfð voru
eftir honum, stöfuðu af misskiln-
ingi, og munu útboð um smíði
skipanna ekki verða takmörkuð
við innlendan markáð. Hins veg-
ar hafa 3—4 innlendir aðilar lýst
yfir áhuga sínum á að gera til-
boð, og verður þeim að sjálfsögðu
gefinn kostur á þátttöku.
Við mat tilboða kemur margt
fleira til athugunar en boðið verð
og áætluð tímalengd. Traustar
líkur þurfa einnig að vera fyrir
góðri og farsælli framkvæmd og
fjárhagsleg trygging að baki boð-
ins verðs og afgreiðslutíma. Það
er varla réttlætanlegt að gera
fjárfestingarsamninga upp á mill-
jónatugi án þess að ganga vel frá
slíkum samningum, hvort sem í
hlut eiga innlendir eða erlendir
verktakar.
Þá er það, að fé er ekki hand-
bært nema að litlu leyti til þess
að greiða væntanlegt smíðaverð
umræddra skipa, en hér á landi
er mér ekki kunnugt um neina
almenna, opinbera fyrirgreiðslu
við verktaka á þessu sviði. Á hinn
bóginn gilda nokkuð almennar
reglur um fjárveitingar út áskipa-
smíðar í nokkrum helztu skipa-
smíðalöndum Evrópu og svo í
Japan. Er þar mjög tíðkað að
veita allt að 80% smíðaverðs að
láni til 8—10 ára með 5Vz—6%%
vöxtum.
f framhaldi af þessu vil ég nota
tækifærið til þess að leiðrétta vill-
andi ummæli, sem nýlega voru
Guðjón Teitsson.
höfð eftir mér í dagblaði, en sam-
kvæmt þeim mátti skilja, að ég
væri því almennt mótfallinn, að
íslenzka ríkið hiynnti að eða veitti
íslenzkum skipasmíðaiðnaði fjár-
hagslegan stuðning. Ummæli mín
voru ekki þannig.
Hitt dró ég í efa, að hagsýni og
ráðdeild væri að því, að ríkið
borgaði miklu meira fyrir um-
rædd strandferðaskip á heima-
markaði og sætti að líkindum
verulega lengri afgreiðslutíma en
hægt væri að fá erlendis, án þess
að skapa með þessu nokkrar telj-
andi líkur fyrir gagnlegu fram-
haldi íslenzkra skipasmíða. — Við
höfum áður séð lítt raunhæfar
tilraunir á þessu sviði.
Því er líka þannig háttað nú,
að skipasmíðaiðngreinin stendur
almennt mjög höllum fæti í öðr-
um Evrópulöndum, og hefur hver
skipasmiðjan af annarri orðið að
loka vegna fjárhagsörðugleika.
Ég vil t. d. geta þess, að hin
gamla skipasmíðastöð George
Brown við Clydefjörð, sem á sín-
um tíma smíðaði strandferðaskip-
in Herðubreið og Skjaldbreið, og
hafði þá rúmlega 600 starfsmenn
í sinni þjónustu, hefur fyrir mörg-
um árum algerlega hætt skipa-
smíðum og snúið sér að öðrum
verkefnum, enda mun árlegtonna-
tala skipa, smíðaðra í Bretlandi,
hafa dregizt saman um allt að
65—75% á þessum tíma.
Þá er það nýjast, að alvarlegar
ráðagerðir hafa verið um það í
sumar, að ein af þekktustu skipa-
smíðastöðvum heims, Burmeister
& Wain í Kaupmannahöfn, hætti
skipasmíðum vegna erfiðrar af-
komu.
F. V.: Hverjar teljið þér aðalor-
sakir þeirra erfiðleika, sem skipa-
smíðaiðnaðurinn í Evrópu á nú
við að stríða?
G. T.: Aðalorsökina tel ég vera
þá, að Japanar hafa gerzt ákaf-
lega harðir keppendur á heims-
markaðnum, að vísu mest í stór-
um og sístækkandi skipum, en