Frjáls verslun - 01.04.1968, Blaðsíða 9

FRJALS VERZLUN
V
VERÐFALL í TVÖ ÁR
Guðmundur H. Garðarsson, fulltrúi hjá S.H., svarar
spurningunum á þessa leið:
Um markaðsþróunina í sölu
hraðfrystra sjávarafurða er þetta
að segja í stuttu máli: Verðlag á
hraðfrystum fiskflökum (og fisk-
blokk) fór stöðugt hækkandi á
helztu mörkuðum tímabilið 1962
—1965. Má sem dæmi nefna, að
um áramótin 1965/’66 var skráð
markaðsverð á þorskblokk í
Bandaríkjunum komið í 29—30
cent pr. pund (lbs.) og varverðlag
flestra annarra tegunda í sam-
ræmi við það. Við Sovétríkin
hafði á sama tíma tekizt að ná
sambærilegum verðum fyrir sölur
þangað. Verðlag á brezka mark-
aðinum, sem til þessa hafði verið
þriðja þýðingarmesta markaðs-
svæðið fyrir hraðfrystar sjávar-
afurðir hafði hins vegar verið
óstöðugt og var á hraðri niður-
leið í árslok 1965.
Hin hagstæða verðlagsþróun
og breyttar kröfur neytenda, sem
stefndu í átt til aukinnar neyzlu
hraðfrystra sjávarafurða, höfðu
m. a. í för með sér, að allar helztu
fiskveiðiþjóðir Evrópu stórjuku
framleiðslu sína á hraðfrystum
fiski og fiskflökum. Þrátt fyrir
aukna heildarneyzlu, jókst neyzl-
an á íbúa hægar í þeim markaðs-
löndum þar sem skilyrði til sölu
hraðfrystra sjávarafurða eru fyr-
ir hendi, heldur en heildarfram-
leiðslan. Afleiðingarnar urðu mik-
il umframframleiðsla og framboð
afurða, sem ýmsir framleiðendur
buðu fram á stórlækkuðu verði,
svo að þeir sætu ekki uppi með
óseljanlega vöru, þegar tímar
liðu.
Þessi neikvæða þróun hófst á
árinu 1966 og leiddi til algjörs
verðfalls. Fór skráð markaðsverð
á þorskblokk niður í um 21 cent
pr. pund, þegar verzt lét. Hinir
ýmsu framleiðendur fóru misjafn-
lega illa út úr verðfallinu árið
1966. Vegna þeirrar framleiðslu-
og markaðsaðstöðu, sem S.H. hafði
Guðmundur H. Garðarsson.
komið sér upp í Bandaríkjunum
þ. e. sérstaklega eigin fiskiðnaðar-
verksmiðju, tókst að verja megin-
þorra íslenzkra hraðfrystihúsa
fyrir verðhruni þess árs. Auk þess
voru í ársbyrjun 1966 fyrir hendi
hagkvæmir samningar við Sovét-
ríkin. Giltu þeir fyrir allt árið.
Meginþunga verðhrunsins var því
bægt frá árinu 1966 hvað sölu- og
markaðshliðina áhrærir. Hins veg-
ar höfðu aðstæður innanlands
breytzt hraðfrystihúsunum mjög
í óhag, sem gerði það að verkum,
að þau komu út með tugmilljóna
króna tapi.
Þótt sölu- og markaðsuppbygg-
ing væri traust, varð ekki umflú-
ið, að verðlækkanirnar kæmu
fram á sölu hraðfrystra sjávaraf-
urða frá íslandi. Af hálfu ís-
lenzkra stjórnarvalda var reynt
að draga úr þesum neikvæðu
áhrifum með verðtryggingu að
hluta. Var það kerfi í gildi árið
1966 og er enn með ákveðnum
breytingum frá því sem uppruna-
lega gilti.
Verð fór enn lækkandi fyrst á
árinu 1967, en skráð markaðsverð
á fiskblokk komst upp í 24—25
cent pr. pund og hefur haldizt í
því verðlagi um tíma.
— Um framtíðina er þetta að
segja:
Markaðshorfur fyrir hraðfrystar
sjávarafurðir eru ótryggar. Fram-
leiðsla er mikil og óvissa ríkir um
verðþróunina. Er því bæði erfitt
og óraunhæft að segja nokkuð
ákveðið hvers má vænta í þessum
efnum, Vel er fylgzt með helztu
mörkuðum og allra bragða neytt
til þess, að sem allra beztur
árangur megi nást.
Yfirlit þetta er engan veginn
tæmandi og vantar t. d. svör frá
saltfiskframleiðendum, en erþessi
grein var tckin saman, var fram-
kvæmdastjóri SÍF, Helgi Þórar-
insson, erlendis í markaðsleit og
varð því ekki leitað svara hjá
honum. En það er von blaðsins,
að yfirlit þetta megi leiða menn í
sannleika um ástandið og horf-
urnar í þessum málum, sem sann-
arlega varða hvern íslcnzkan
þjóðfélagsþegn.