Frjáls verslun - 01.04.1968, Blaðsíða 49

FRJÁLS VERZLUN
■47
ÞJÓÐMÁL
„EKKI RÁÐGERDAR NEINAR BREYTINGAR
Á STEFNU RÍKISSTJÓRNARINNAR
TIL NATO."
— segir EMIL JÓNSSON utanríkisráðherra í viðtali við F.V.
F.V.: Ríkisstjórnin hefur lýst yf-
ir því, að hún telji rétt, aS ísland
verði áfram aSili að Norður-
Atlantshafsbandalaginu. Eru þó
ef til vill einhver ákvœði í nú-
gildandi sáttmála, sem ríkisstjóm-
in álítur rétt að endurskoða eða
jafnvel breyta?
E. J.: Eins og fram kom í um-
ræðum á Alþingi í s.l. mánuði um
skýrslu mína um afstöðu ríkis-
stjórnarinnar til Atlantshafs-
bandalagsins og varnarsamnings-
ins við Bandaríkin, eru ekki ráð-
gerðar neinar breytingar á stefnu
okkar í þessum málum. Yfirgnæf-
andi meirihluti þjóðarinnar hefur
stutt þessa stefnu frá upphafi eða
undanfarna tvo áratugi tæpa, sem
liðnir eru frá því, er við gerðumst
stofnaðilar að NATO vorið 1949.
Þetta hefur komið skýrt fram í
öllum þeim alþingiskosningum,
sem efnt hefur verið til á þessu
tímabili. Sjö sinnum hefur verið
gengið til kosninga og lýðræðis-
flokkarnir þrír, sem stóðu að inn-
göngu íslands í Atlantshafsbanda-
lagið hafa jafnan fengið um og
yfir 80% greiddra atkvæða. Þess-
ari stefnu verður því fylgt áfram.
Það eru ekki uppi neinir tilburðir
til að segja okkur úr bandalaginu.
Og ekki hefur heyrzt, að nokkurt
bandalagsríkjanna hafi ákveðið að
segja samningnum upp að ári
liðnu, en þá fyrst gefst möguleiki
til uppsagnar samkvæmt ákvæð-
um samningsins, heldur þvert á
móti hefur því verið lýst yfir, að
samstarfinu innan NATO verði
haldið áfram.
Norður-Atlantshafssamningurinn
er tiltölulega einfaldur samningur
í sniðum, og það er raunar höfuð-
kostur, aðeins 14 greinar. Al-
þjóðasamningar eru margir hverj-
ir miklu flóknari, og greinafjöldi
Emil Jónsson, utanríkisráðherra:
Styrkur NATO bezta vörnin.
skiptir oft tugum. Stofnskrá Sam-
einuðu þjóðanna telur t. d. 111
greinar, og þar til viðbótar koma
70 greinar um Alþjóðadómstólinn
í Haag. En grundvallarhugmynd-
in í Norður-Atlantshafssamningn-
um er deginum ljósari. Tilgangur-
inn með samningnum er að bind-
ast samtökum um varnir. í fyrsta
lagi til þess að koma í veg fyrir
vopnuð átök og efla friðinn, en
í öðru lagi til þess að styðja og
styrkja það aðildarríki, sem kynni
að verða fyrir árás. í fimmtu
grein samningsins segir, að vopn-
uð árás á einn eða fleiri aðila
bandalagsins skuli talin árás á þá
alla, og verða þá gerðar sameigin-
legar ráðstafanir til að hrinda
árásinni og tryggja aftur öryggi
bandalagsþjóðanna. Þetta ermerg-
urinn málsins, og á þessum grund-
velli hefur samstarf bandalags-
þjóðanna þróazt á undanförnum
tveimur áratugum. Fer þar sam-
an hernaðarmáttur í varnarskyni
og pólitískur vilji til bættrar sam-
búðar við Sovétríkin og alþýðu-
lýðveldin í Austur-Evrópu.
Það er einmitt vegna þess, að
Atlantshafssamningurinn er ein-
faldur í sniðum, að NATO hefur
þróazt eftir þörfum og tekið ýms-
um breytingum á undanförnum
árum. Bandalagið fylgist jafnan
vel með breyttum tímum og að-
lagar sig nýjum kringumstæðum.
Nægir í þessu sambandi að benda
á breytingarnar, sem fylgt hafa í
kjölfar núverandi afstöðu Frakka
til sameiginlegrar herstjórnar
bandalagsins. Samheldni og styrk-
ur bandalagsins er þó engu minni
en áður. Síðustu misserin hafa
verið gerðar víðtækar athuganir
á framtíðarstefnu bandalagsins og
starfsemi þess. Verður þessum at-
hugunum haldið áfram á grund-
velli Harmel-skýrslunnar, sem
fulltrúar allra bandalagsríkjanna
fimmtán samþykktu á síðasta ut-