Frjáls verslun - 01.04.1968, Síða 43

FRJALS VERZLUN
41
í fj árhagsáætlunum fæst yfirsýn yfir greiðslu-
getu fyrirtækis. f lok þeirra kemur fram stærð
væntanlegs sjóðs í enda hvers mánaðar. Svo lengi
sem þessi upphæð er „pósitív“ er fyrirtækið „lik-
vid“, en „illikvid“ séu kröfurnar hærri en sjóður-
inn, og veldur það stöðvun eða truflun á rekstrin-
um. í fjárhagsáætlun kemur þó ekki allt fram, sem
viðkemur greiðslugetunni. Ef væntanlegur sjóður
í tilteknum mánuðum er mjög lítill, cr hætta á, að
fyrirtækið verði „illikvid". Tölur áætlunarinnar
hljóta jafnan að vera óöruggar, og einnig geta
komið fyrir ófyrirsjáanleg atvik, sem raska út-
reikningunum.
Fjárhagsáætlun ber ekki með sér, hve mikil
hætta er á því, að greiðslugetan kunni að bregðast,
og ekki er heldur hægt að sjá, hvaða möguleika
fyrirtækið hefur á að koma viðskiptunum í samt
lag. Til þess þarf aðrar upplýsingar.
Slíkar upplýsingar er t. a. m. að fá í efnahags-
reikningum og mánaðarlegum heildaryfirlitum.
Efnahagsreikningurinn sýnir m. a. þær eignir, sem
fljótlega er hægt að breyta í reiðufé. Eignir geta
verið meira og minna ,,likvid“, og þær geta verið
„likvid“ á ýmsan hátt.
Sumar eignir breytast sjálfkrafa í reiðufé eftir
vissan tíma. Hér er einkum um að ræða víxla og
inneignir hjá skuldunautum, en vörur geta einnig
með nokkrum rétti flokkast undir þennan hluta
eigna.
Aðrar eignir er hægt að selja eða fá lán út á,
þegar skortur er á reiðufé, en verða ekki sjálf-
krafa að reiðufé, a. m. k. ekki í nánustu framtið.
Hér er t. d. átt við verðbréf og óveðsettar eignir
(fasteignir).
Einnig er möguleiki á að bæta greiðslugetuna
með því að fá greiðslufrest á þeim skuldum,
sem eru að falla í gjalddaga, svo og með því að
endurskipuleggja reksturinn eða draga hann sam-
an. Þá er og hægt að minnka vörukaupin, en við
það minnka birgðirnar. Einnig má auka reiðufé um
stundarsakir með því að draga úr kostnaði, jafnvel
þótt það hafi í för með sér minni tekjur á komandi
tímabilum.
Það hlutfall, sem algengast er að nota sem mæli-
kvarða á greiðslugetu, er:
veltufjármunir
------------------------x 100
skammvinnt fjármagn
Hlutfall þetta nefnist hlaupatala (current ratio).
Annað hlutfall, sem mikið er notað, á að sýna
hæfi fyrirtækis til að inna greiðslur skyndilega af
hendi. í teljara brotsins eru sett t. d. sjóður, banka-
innstæður og veltufjármunir, sem hægt er aðbreyta
fyrirhafnarlítið og án teljandi aukakostnaðar i
reiðufé, svo sem átt gæti sér stað um víxla. En
undan eru skildir fjármunir eins og t. d. hráefni,
DEXION - APTON
Notið DEXION og APTON efni frá
LANDSSMIÐJUNNI
í hillur - vagna - afgreiðsluborð -
sýningareyjar o.fl. o.fl.
Afgreiðum efnið samsett
eða tilbúið til samsetningar.
LANÐSSMIÐJAN
SÍMI 206 80