Frjáls verslun - 01.05.1970, Blaðsíða 12

12
FRJÁLS VERZLUN
Efnahags-
þróunin næstu
áratugi
Ekki er nokkur vafi á, að menn líta nú almennt mun bjartari augum til
framtíðarinnar en fyrir aðeins einu ári síðan. Mönnum hefur orðið ljóst,
að enn bjóðast hér miklir möguleikar, og að fjöldi tækifæra bíður þeirra,
sem hafa vilja, dug og kunnáttu til að notfæra sér þau. Takmark okkar í
framtíðinni hlýtur að verða að nýta það vinnua.fl og það fjármagn, sem
við höfum yfir að ráða, á sem beztan hátt. Verkefni ráðamanna er að skapa.
þær aðstæður sem þarf.
Ef við snúum okkur fyrst að vinnuaflinu, liggja eftirfarandi tvær stað-
reyndir fyrir:
1. Vinnuafl er mjög takmarkað á Islandi í dag, og svo mun verða
um langa framtíð.
2. Framleiðni á hvern ma.nn er í beinu hlutfalli við kunnáttu hans.
Fyrrnefnda atriðið hefur í för með sér, að mörg þjónustan er annað hvort
dýrari eða lélegri hér, samanborið við önnur lönd. Hér er um vandamál
að ræða, sem auðvitað verður ekki leyst í einni svipan. Aukinni fólksfjölgun
er einungis unnt að ná á tvennan hátt. I fyrsta lagi með aukinni náttúru-
legri fjölgun og í öðru Iagi með innflutningi fólks. Þar sem dánarlíkur og
alveg sérstaklega ungbarnada.uði eru orðnar mjög lágar hér á landi, er
fjölgun fæðinga eina ráðið til að ná aukinni náttúrulegri fjölgun. Erfitt
er að segja, hvaða ráðum skal beita. til að ná þessu markmiði. Benda má
þó á fjölskyldubætur, fæðingarstyrk og harnafrádráttt við skattlagningu,
sem tæki til að létta undir með harnmörgu fólki. Jafnframt mætti lækka
verð á ýmsum hlutum, sem nauðsynlegir eru fyrir börn, með því að lækka
tolla á þeim hlutum. Má í því sanibandi hcnda á, að 90% tollur er á barua-
vögnum! Innflutningur fólks frá öðrum löndum hefur verið tiltölulega
mjög lítill, ef undan eru skilin árin rétt eftir styrjöldina. Tvímælalaust
er rétt að fara mjög varlega í þessum efnum. Ekki ættu samt a.ð vera nein
vankvæði á að samlaga árlega nokkra tugi, eða jafnvel tvö—þrjú hundruð
útlendinga íslenzku þjóðinni. Væri athugandi, hvort ekki ætti að taka
reglur um búferlaflutning til landsins og húsetu útlendinga hér á landi
til endurskoðunar.
Þar sem augljóst er, að ekki verður hætt úr fyrrnefnda atriðinu liér að
ofan, ber okkur að leggja höfuðáherzluna á síðarnefnda atriðið. Ef við
ætlurn að b.alda uppi svipuðum Iífskjörum hér og í náorrannalöndum okkar,
harf framleiðni á hvern vinnandi mann að vera að minnsta kosti jafn há
hér og annars staðar o'g helzt hærri. Við verðuni að nýta okkar takmarkaða
vinnuafl til hins ítrasta. Til að ná því marki verður fyrst og fremst að
efla menntun og kunnáttu. Um þetta væri hægt að skrifa langt mál, en
ég hef kosið að draga höfuðatriðin saman í nokkra punkta:
1. Sjá verður öllum landsmönnum fyrir góðri undirstöðumenntun.
2. Leiðbeina þarf unglingum við val framtíðarstarfs, til þess að geta
beint þeim í þau störf, þar sem þörf er á auknu vinnuafli í nútíð
og framtíð. — (Atli. leiðbeina).
3. Gera þarf öllum, sem liafa vilja og hæíileika kleift að stunda það
nám, er þeir kjósa sér.
4. Fólk, sem einhverra hluta vetrna er orðið óhæft til að gegna störf-
um, sem hað er menntað til, þarf að endurhæfa.
Hér eru viljandi ekki tekin með atriði eins og menntu.n kennara, nægjan-
legt skólahúsnæði, aðstaða til kennslu o.þ.h., þar sem óþarft er að fjölyrða
har um.
Hér er um mikið verkefni að ræða, en það er einnig gífurlega þýðingar-
mikið. Betri fjárfestingu en að efla okkar eigin menntun og kunnáttu getum
við tæplega fundið.
Víkjum þá að fjármagninu. Öllum er ljóst, að fjárniagn er takmairkað.
Umráð yfir auknu fjármagni getum við einungis fengið á tvennan hátt. í
fyrsta lagi með aukinni innlendri spörun í einu eða öðru formi, og í öðru
lagi með erlendum lántökum. Ra.unar mætti hæta þriðja atriðinu hér við,
þ.e.a.s. óhagstæðum viðskiptajöfnuði. Sú leið er þó aðeins fær um stundar-
sakir, en hýður ekki upp á framtíðarlausn. Er henni því sleppt hér. Oft
liefur verið gripið til fjármögnunar með erlendum lántökum. Almcnnt láns-
traust þjóðarinnar og greiðslubyrði í framtíðinni ráða hve langt gengið verð-
ur. Fyrst og fremst er það l>ó innlenda spörunin, sem verður að leggja til