Frjáls verslun - 01.02.1974, Page 59

Um viötækjaeinkasöluna er það að segja,
að þar er sjaldan nokkurt viðtæki fáan-
legt og þá sjaldan eitthvað er til, er verðið
svo hátt, að ógerlegt er fyrir almenning
að eignast slík tæki. 1 Englandi eru ágæt
viðtæki seld í verzlunum á verð er sam-
svarar kr. 250,00 og allt niður í kr. 100,00.
Hversvegna þarf að gera almenningi erfitt
með að notfæra sér útvarpið með góðum
tækjum, meö því aö halda þeim svo dýr-
um, að fæstir geti keypt? Þótt þessi
hryggðarmyndar-einkasala yrði afnumin
mætti hafa eitthvert eftirlit með innflutn-
ingi tækja af hálfu Ríkisútvarpsins, ef það
væri talið heppilegt, en eins og þessi einka-
sala er og hefur verið rekin, er hún ríkinu
til háðungar og almenningi til skapraunar.
Undir sama þaki og hin síðastnefnda
einkasala, er Bifreiðaeinkasala ríkisins.
Þarflausari stofnun hefur ekki verið sett á
stofn síðari árin. Afsökun Framsóknar-
flokksins fyrir því, að hún var sett á lagg-
irnar var sú, að ekki væri hægt að hindra
innflutning bifreiða frá Spáni nema með
því aö taka ríkiseinkasölu á bifreiöum!
Sjaldan hefur aumari ástæða verið færð
fyrir sköpun lélegs fyrirtækis. Eins og
menn muna féll grundvallar-ástæða einka-
sölunnar niður skömmu eftir aö hún var
stofnuð, vegna þess að hætt var fljótlega
aö veita ótakmörkuð leyfi frá Spáni. En
einkasalan var látin halda áfram að lifa,
og síðan hefur hún tórað við illa stjórn,
pólitískar misbeitingar og volæði af ýmsu
tæi. Hún hefur einkasölu á bifreiðagúmmí.
Álagningin hefur verið svo mikil aö verðið
hefur stórhækkað. Allir bifreiðaeigendur í
landinu kvarta undan hinu háa verði. En
ekki er í önnur hús aö venda. Engin ann-
ar má selja þessa vöru þótt sannanlegt sé
að hægt sé að bjóða hana hér miklu
ódýrari. — Stjórn einkasölunnar hefur
ekki verið talin góö, en þó hefur skörin
þótt færast upp í bekinn við hinar síðustu
ráðstafanir einkasölunnar, sem öllum eru
nú orðnar kunnar. Slík ráömennska er
nægileg til þess aö ríkisstjórnin ætti ekki
að geta komizt hjá að leggja einkasöluna
niður þegar í stað.
Eins og nú er alkunnugt, keypti einka-
salan yfir hundrað fólksbifreiðar í Eng-
landi nýlega. Taliö var að bifreiðar þessar
væru ósamsettar og gert ráð fyrir að sam-
setningin myndi kosta 500 krónur. Var
búizt viö að bílarnir mundu kosta hér á
staðnum um 7000 krónur. En þegar bíl-
arnir koma hingaö, kemur í ljós, að þeir
eru ekki aðeins „ósamsettir“, heldur mætti
frekar kalla þá ,,ósmíðaða“, því að nú kem-
ur í ljós, að ,,bifreiðahlutir“ þeir, sem
keyptir hafa verið, voru ætlaðir verksmiðju
í Svíþjóð, sem setur saman bíla. Gert var
ráð fyrir af verksmiðjunni, að það tæki
200 vinnustundir fyrir vanan sérfræðing að
setja saman hvern bíl. En hér eru allir
slíku óvanir þótt menn hafi unnið hér að
bifreiðaviðgerðum. — Hér vantaði mikið
af áhöldum til verksins og varð að kaupa
þau fyrir tugi þúsunda króna. Enginn veit
enn hversu mikið kostar hér að setia sam-
an hvern bíl, en víst er um, að það fæst
ekki fyrir 500 krónur. Mun varlegra að
áætla 1500—3000 kr. á bíl, en með því
móti kemst verð bílanna upp í 8.500—
10.000 kr. Eru þeir þá orðnir talsvert dýr-
ari en nvir samsettir bílar kosta áf sömu
gerð. Telja má og víst að samsetningin
taki langan tíma svo að bílarnir verði ekki
tilbúnir til notkunar fyrr en seint næsta
sumar.
Slík verzlun sem þessi getur aðeins kom-
ið fvrir hjá ríkiseinkasölu.
Virðist tími kominn til þess að ríkis-
stiórnin fari að taka ríkiseinkasölurnar til
athugunar. Þær gera almenningi því meira
ógagn, sem þær standa lengur. Þær eru
öllum til skaprauna og hagnaður ríkisins
á kostnaö Þegnanna á þessum fyrirtækj-
um er ákaflega vafasamur. Það verður
iafnan þannig, aö þessar stofnanir taka
tvo peninaa fyrir einn af borgurunum án
þess að gróði verði fyrir ríkið.
Brautryðjendur 1
smíðuin skuttogara
á íslands
STALVÍK H.F.
sÉmi 51900
FV 2 1974
59