Frjáls verslun - 01.02.1974, Blaðsíða 68

henni skýrt frá undarlegri
jurt, sem sé nýfundin nálægt
bænum Salzburg, en um jurt
þessa hafi fræðimaður nokkur
skrifað ritling og er mönnum
boðið rit þetta til kaups. Þetta
var að vísu ófullkomin aug-
lýsing en þó var hún vísir í
áttina.
Það var ekki fyrr en löngu
síðar að skriður komst á notk-
un blaðaauglýsinga. Á dögum
Lúðvíks 14. Frakkakóngs var
uppi læknir sá, sem nefndur
var Renandot. Hann fékk allra
hæst leyfi kóngsins til að
stofnsetja einskonar ráðninga-
stofu í París og gaf hann út
skrá yfir lausar stöður og
menn er vantaði vinnu, og var
skrá þessi í einskonar blaðs-
formi og kom fyrst út árið
1633. Þetta hefir verið talið
fyrsta auglýsingablað í heimi.
Renandot var ekki mjög hepp-
inn með þetta fyrirtæki sitt,
en aðrir notuðu hugmynd hans
og smátt og smátt þróaðist
þessi starfsemi og úr urðu full-
komin auglýsingablöð með öll-
um helztu einkennum þeirra
blaða eins og þau tíðkast nú,
og eins fóru önnur blöð að
birta auglýsingar jafnframt
lesmáli sínu.
Þróun auglýsinganna fylgdi
nær alveg þróun blaðanna
sjálfra. Þar sem blöð komu
reglulega út og höfðu náð
nokkurri útbreiðslu var einnig
allmikið um auglýsingar.
Frakkar voru í þessu efni á
undan öðrum, en þeir hafa um
margt verið brautryðjendur
hvað útgáfu blaða snertir.
Frakkar og aðrar Evrópuþjóð-
ir auglýsa mjög mikið, en há-
marki sínu hefir notkun aug-
lýsinga náð í Bandaríkjum
Norður-Ameríku og er svo enn
í dag að vald auglýsinga er
þar meira en annarstaðar,
enda auglýsingatækni þar á
hærra stigi en í öðrum lönd-
um. í Þýzkalandi og á Norður-
löndum var þróunin hægari og
í þessum löndum eykst notk-
un auglýsinga fyrst að marki
eftir miðja seinustu öld.
í fyrstu leit almenningur
mjög misjafnlega á auglýsing-
ar og þá sem auglýsa og var
það jafnvel talið veikleika-
merki ef einhver verzlun lagði
sig mjög fram um að auglýsa.
Þegar auglýsingar tóku að
festa rætur og verða slíkt stór-
veldi, sem þær eru nú, kom
löggjafinn auga á þær og ýmis
lög og reglur hafa verið sett-
ar um auglýsingar og notkun
G8
þeirra. Hér á landi eru einnig
til slík lög. í sumum löndum
var beinlínis bannað að aug-
lýsa tilteknar vörutegundir,
svo sem lyf.
Það er ómögulegt að segja
með neinni vissu um, hve
miklu er eytt í auglýsingar í
hinum ýmsu löndum. Til dæm-
is er nær ógerningur að gera
sér grein fyrir því, hve miklu
fé er eytt í auglýsingar hér
á landi, en það mun nú vera
afarmikið. Blöð hér á landi og
víða annarstaðar gætu alls
ekki þrifizt ef þau hefðu ekki
hinar gífurlegu tekjur af aug-
lýsingum. Um 1935 var tal-
ið að eytt væri í auglýs-
ingar í Danmörku ca. 50
milljónum króna og þessi upp-
hæð var talin miklu hærri í
Svíþjóð en lægri í Noregi. Hin
sívaxandi notkun auglýsinga
sýnir að verzlunarmenn hafa
mikið álit á mætti þeirra, en
mjög er það misjafnt, hve vel
menn kunna að notfæra sér
vald auglýsinganna. Á síðustu
tímum hafa risið upp í öllum
löndum stofnanir, sem leið-
beina kaupsýslumönnum um
gerð og notkun auglýsinga.
Auglýsingateiknun er orðin
sérstök starfsemi, sem margir
vinna að. Blöðin keppast um
að gera auglýsingar sem bezt
úr garði, og það blað, sem
prentar auglýsingar vel, hefir
að öllu jöfnu mest auglýsinga-
viðskipti. Stórblöðin hafa einn-
ig menn í þjónustu sinni, sem
ekkert hafa annað með hönd-
um en segja fyrir um gerð
auglýsinga og eru þeir engan
veginn taldir þýðingarminnstu
starfsmennirnir.
Þá er eitt af hinum mestu
vandamálum framleiðenda og
kaupsýslumanna fyrir hve mik-
ið fé eigi að auglýsa. Auglýs-
ingareikningar fyrirtækja er
mjög misjafnir. Sum leggja
mikið fé í auglýsingar miðað
við umsetningu, en önnur lítið.
Það er einnig mjög mikill
munur á notkun auglýsinga í
sambandi við ýmsa vöruflokka.
Vörur, sem samkvæmt eðli
sinu seljast nokkuð jafnt, eru
alla jafna minna auglýstar, og
þá er miklu hægara að gera
sér grein fyrir hvernig eigi að
auglýsa og fyrir hve mikið fé.
Ameríkumenn hafa greinileg-
astar skýrslur um notkun aug-
lýsinga og það fjármagn, sem
í þær er lagt. Er talið að þar
í landi séu sælgætisvörur, ilm-
vötn og tannsápur hinar mest
auglýstu vörur, þannig að aug-
lýsingar þessara vara séu allt
að 10% af tilkostnaðinum.
Hinsvegar er talið að auglýs-
ingar vélsmiða séu aðeins 2%,
og fyrir allan fjölda af vöru-
tegundum aðeins 1%.
— • —
í hinum stóru og fjölmennu
löndum er eytt offjár í auglýs-
ingar og eyðsla einstakra fyr-
irtækja í auglýsingar getur
numið feiknarlegum upphæð-
um. Það hafa því skapazt eins-
konar auglýsingavísindi byggð
á rannsóknum og reynslu.
Þessi fræði leiðbeina um hverj-
Sunligtit
Úr Sunlight sápu getur la ára barn hœgtega
þvegið jafn mikinn þvott, og gert það betur
en fullorðinn, sem notar vanalegar sápur eða
blautasápu.
fyrir»Af»l»i»I k« tr á áftam
Sunlight umbuðum.
Sápa

Og þessi er frá 1914 með einföldum og auðskiljanlegum upp-
lýsingum, sem þó myndu í dag verða flokkaðar undir áróður
FV 2 1974