Frjáls verslun - 01.02.1974, Side 69

ir skuli auglýsa og hvar og
hvenær og hve miklum upp-
hæðum skuli eytt. Auglýsing-
ar geta misheppnast illilega og
orðið fyrirtækjum að fótakefli.
Eins geta þær líka gert ó-
þekkta vöru að mikið notaðiri
og ábatasamri vörutegund, sem
veitir mikinn gróða. — Þegar
hinir miklu auglýsingajöfrar
leggja út í ný auglýsingaævin-
týri er margt sem þeir þurfa
að athuga. Það þarf að athuga
fólksfjölda og samgöngur, lifn-
aðarhætti manna og efnahag.
Þeir þurfa einnig að gæta að
því, hver hefir verið notkun
vörunnar hingað til, hverjir
hafa selt hana eða svipaða
vöru. Svo kemur til greina
með hvaða móti á að auglýsa
og hvar. Það hefir til dæmis
litla þýðingu að auglýsa jarð-
yrkjuverkfæri i blaði, sem
borgarbúar lesa eingöngu. Öll
þessi atriði geta verið flókin
og vandleyst. Auglýsandinn
þarf líka, ef vel á að ganga,
að vera töluverður sálfræðing-
ur. Hann verður að gera sér
grein fyrir almennri afstöðu
og menningarstigi þess fólks,
sem hann ætlar sér að hafa
áhrif á. Venjulega kaupa fæst-
ir blöð sín auglýsinganna
vegna. Auglýsandinn verður að
leita á og vekja athygli á sér.
Hann verður að kveðja sér
hlióðs svo að ekki sé um að
villast hver hann er og hvað
hann ætlar sér. En svo er
spurningin: Hvernig á hann að
kveðja sér hljóðs? Á hann að
hrópa sig hásan, á hann að
koma glaðiega fyrir og nota
spaug og kátínu, eða vera al-
varlegur og tala til ábyrgðar-
tilfinningar manna, eins og t.
d. vátryggingarauglýsendum er
tamt. Þessum spurningum
verður að svara eftir því sem
ástæður eru hverju sinni. Ef
auglýsa á nýja bók eftir al-
bekktan rithöfund er venju-
lega nóg að benda greiniiega
á nafn höfundar og að bókin
sé ný. Ef hinsvegar á að aug-
lýsa nýja sáputegund kemur
annað tii greina. Sápa er not-
uð af öllum og allstaðar og al-
menningur skiptir sér ekki
mikið af nýjungum í því efni.
Sá sem því ætlar að koma
slíkri vöru á framfæri verður
að kveðja sér hljóðs á áhrifa-
mikinn hátt.
Á fyrri tíma voru auglýsing-
ar prentaðar í blöðum á mjög
svinaðan hátt og annað efni
blaðsins, þannig að örðugt var
að lesa þær úr málinu. Þetta
nægði á sínum tíma, en svo
var farið að gera aðrar kröf-
ur. Það var farið að nota
stærra letur og breytt. En
þetta er þó ekki einhlýtt. Aug-
lýsingasérfræðingur nokkur
hélt fyrirlestur um auglýsing-
ar og sýndi áheyrendunum
með skuggamyndum nokkrar
mjög áberandi og þekktar aug-
lýsingar, sem voru alkunnar
úr blöðum. Sýningin stóð mjög
stutt svo að menn höfðu ekki
tíma til að lesa textann, sem
auglýsingunum fylgdi, heldur
aðeins nafn eða yfirskrift. Fyr-
irlesarinn spurði svo áheyrend-
urna hvort þeir könnuðust við
þessar auglýsingar. Jú — lang-
flestir könnuðust við þær, en
þegar hann spurði hvað það
væri sem verið væri að aug-
lýsa gátu fæstir svarað því.
Menn höfðu séð auglýsingarn-
ar en ekki lesið þær.
Þeir, sem mestan mátt höfðu
til að auglýsa, notuðu stórar
auglýsingar og feitt letur. Það
kom því brátt í ljós, að minni
auglýsingum hætti til að lenda
í skugganum. Smærri auglýs-
endur fóru því að hyggja eft-
ir aðferðum til að gera litlu
auglýsingarnar áhrifameiri.
Þeir fóru að nota feitt letur í
svo sem eina línu, setja feita
,,ramma“ utan með þeim, sum-
ir bjuggu til ferskeytlur, létu
textann standa á höfði, eða
eitthvað slíkt. Þetta var ein-
göngu leikur með letur og
strik, en loks komu svo mynd-
irnar til sögunnar, sem gert
hafa auglýsingarnar fjölbreytt-
ari. Myndirnar eru notaðar á
hinn margvíslegasta hátt og
hafa aukið mátt auglýsinganna
meira en nokkuð annað, og er
ekki unnt að gera nokkra
grein fyrir allri þeirri fjöl-
breytni, sem leiðdr af notkun
myndanna. Teiknaðar myndir
og ljósmyndir eru notaðar
jöfnum höndum. Þó virðist
notkun prentaðra ljósmynda
hafa aukizt mjög á allra sein-
ustu árum.
Innihald auglýsinga er auð-
vitað margvíslegt og háð ýms-
um aðstæðum. Hlutfallið milli
texta og myndar er einnig
breytilegt.
Sumar auglýsingar eru þann-
ig gerðar, að þær eru hógvær-
ar og lítillátar, aðrar skrum-
miklar og hógværar og til þess
gerðar að koma mönnum á ó-
vart. Alkunnugt er eitt dæmi
um þessháttar auglýsingu i
Bandaríkjablaði einu laust fyr-
ir síðustu aldamót. Þar stóð á
áberandi stað og með feitu
letri þessi setning:
Cleveland Bandaríkjaforseti
myrtur!
Auðvitað lásu allir í mesta
flýti textann, sem var fyrir
neðan þessa gífurleeu yfir-
skrift, en þar stóð: „Vissulega
mundi vetrarkuldinn núna
gera út af við blessaðan for-
setann ef hann gengi ekki allt-
af í nærfötum frá okkar við-
urkenndu verksmiðju.“
Þeim, sem var vel við Cleve-
land, létti auðvitað mikið við
þennan texta, en hinum fannst
fátt um. —
FV 2 1974
69