Frjáls verslun - 01.10.1976, Blaðsíða 13

aukið og dregið úr aðhaldi við
beitingu þess.
í tillögunum er gert ráð fyr-
ir, að 7 manna verðlagsráð
komi í stað núverandi verðlags-
nefndar og hafi svipað verk-
svið. Ákvörðun um smásölu-
verð landbúnaðarvara verður
t.d. áfram í höndum 6-manna
nefndar. Verðlagsráð getur gef-
ið verðlagningu frjálsa, ef það
telur samkeppni nægilega að
eigin mati. Ef verðlagning er
gefin frjáls, getur Verðlags-
stofnun, sem kemur í stað nú-
verandi skrifstofu verðlags-
stjóra, skyldað aðila til að til-
kynna verðhækkanir. Ef sam-
keppni er hins vegar takmörk-
uð eða eitthvað annað kemur
til, sem veldur því, að horfur
séu á ósanngjarnri þróun verð-
lags getur verðlagsráð ákveðið
ráðstafanir, sem allar miðast
við að fyrirskipa verð, eða á-
kveða verðstöðvuw í líkingu
við núverandi reglur.
Þegar verðlagsráð ákveður
verð, ber því að miða verðið
við afkomu fyrirtækja, sem
rekin eru á hagkvæman hátt.
Þessi regla er mjög svipuð og
nú gildir, en margir hafa hald-
ið því fram, að henni hafi ver-
ið slælega fylgt. Einnig vekur
athygli, að hér er ekki fylgt
Sonne-frumvarpinu, en ákvæði
þess um þetta efni var ítarlegt.
í tillögunum eru nokkur á-
kvæði um samkeppnishömlur,
sem eru ýmist bannaðar eða að
aðgerðir eru háðar mati yfir-
valda. Flest eru þessi ákvæði
nokkuð óljós, m.a. vegna vönt-
unar á skilgreiningum. Má
segja, að meðferð samkeppnis-
hamlanna verði með sama hætti
og verðmyndunin: Það verði
mat yfirvalda hvað skuli gert.
Sá hluti tillagnanna, sem
fjallar um neytendamál er að
mestu efnislega samhljóða nú-
gildandi lögum um óréttmæta
verzlunarhætti. Þó eru þar
nokkur atriði, sem ekki hafa
verið í lögum áður.
Loks er gert ráð fyrir, að eitt
ár líði frá samþykkt þessara
tillagna sem laga, þar til þau
lög taki gildi. Þær samþykktir
um hámarksverð, hámarksá-
lagningu og aðra verðlagningu,
sem verða i gildi, þegar lögin
koma til framkvæmda, eiga að
gilda áíram, þar til verðlags-
raö aKveður annað. Ekíu er
gert raö lynr 1 uiLogunum, ao
íagaaKvæoi um nugnaancu
veröstöðvun veröt aínumið.
TiLLOGLlí VEltZLUNAK-
JttAOSlNS
nUógur Verziunarráðsins
eru 1 72 greinum og mun lengri
og ítariegri en uiiogur empætt-
ísmannanna, par sem ailar skil-
greimngar a JtiugtoKum og á-
Kvæöi um nvaö ma og iivað
eKKi eru i tillogunum sjáltum.
Verzlunarráðið iyigir i sin-
um tiilögum iynrmynaum i'rá
Þýzkaiandi og Bandankjunum
en embættismennirnir hafa
hliðsjón aí norskum og dönsK-
um lögum. Verzlunai-ráðið ger-
ir ráð iyrir, að verðákvarðanir
verði í höndum iyrirtækjanna
sjálfra, en svoköUuð Einokun-
ai-nefnd geti hafnað verðá-
kvörðunum einokunar- og
markaðsráðandi fyrirtækja.
J-afnframt getur viðskiptaráð-
herra gripið til tímabundinnar
verðstöðvunar.
Á móti frjálsri verðmyndun
leggur Verzlunarráðið til, að
samkeppnishamlandi við-
skiptahættir verði almennt
bannaðir. Auk almenna banns-
ins er fjöldi slíkra samkeppnis-
hamia talinn upp, þær skil-
greindar og síðam bannaðar.
Verzlunarráðið leggur til að öll
framkvæmd laganna verði í
hönduim nýrrar stofnunar,
Markaðsstofnun-ar íslands, en
Einokunarnefnd er ætlað það
hlutverk að samþykkja eða
hafna verðákvörðun einokunar-
eða markaðsráðandi fyrirtækja,
sem þurfa umdir öllum kring-
umstæðum að tilkynna allar
verðbreytingar.
Tillögum Verzlunarráðsins er
ætlað mjög víðtækt gildissvið.
Gert er ráð fyrir, að lögin nái
til allrar atvinnustarfsemi og
flestrar verðákvörðunar í þjóð-
félaginu. Undanþágur eru þó
varðandi heildsöluverð land-
búnaðarvara, verðákvörðun
sjávarafla frá skipshlið, verð á
póstþjónustu, áfengi, tóbaki og
smásöluverð lyfja. Verzlunar-
ráðið leggur til, að tillögur
þess taki gildi næsta vor, en
þá falli jafnframt niður núgild-
andi löggjöf ásamt annarri lög-
gjöf, sem brýtur í bága við
þessar tillögui'.
HVERT SKAL STEFNA
Flestir eru nú sennilega
þeirrar skoðunar að núverandi
fyrirkomulag þessara mála eigi
ekki skilið langt líf og umbæt-
ur séu nauðsynlegar. Hvaða
kerfi ber að taka upp kann að
vera ágreiningsefni. Embættis-
mennirnir þrír hafa enn ekki
sett fram rök sínu kerfi til
ágætis. Að því kemur senni-
lega brátt. Verzlunarráðsmenn
hafa hins vegar haldið því
fram, að það kerfi, sem þeir
mæla með, hafi leitt til stöð-
ugra verðlags og meiri efna-
hagslegra framtfara en noi'ska
eða danska kerfið, hvað þá það
íslenzka. Máli sínu til stuðn-
ings hafa þeir sett fram eftir-
farandi yfirlit:
Verðlags- Samkeppnis- FyTÍrkomulag
s.l. 15 ár reglur verðmyndunar
Bandaríkin Þýzkaland 82% 76% Banna samkeppnis- hömlur Frjáls verðmyndun
Svíþjóð 118% Eftirlit með
Noregur Danmörk 132% 175% samkeppnis- hömlum Verðlags- efth’lit
ísland 785% Engar reglur Víðtæk verð- -myndunar- höft
Tölurnar virðast sannfær-andi.
FV 10 1976
13