Frjáls verslun - 01.10.1976, Page 31

300
250
200
150
100
50
1968 - 1976 ARSFJÖRÐUNGSLEGT
MEÐALTAL
64 1965 66 67 68 69 1970 71 72 73 74 1975 76
Sá skaði sem slík þröngsýni
veldur í frjálsu markaðshag-
kerfi ,eins og því bandaríska,
er þó aldrei mjög mikill, þar
sem aðrir koma með nýjung-
arnar, en þeir þröngsýnu sitja
eftir með skaðann og sárt enn-
ið, reynslunni ríkari. í mið-
stýrðu og heftu hagkerfi, eins
og okkar íslenzka, sem skil-
greinir vissa atvinnuvegi sem
undirstöðuatvinnuvegi og hef-
ur einungis áhuga á vissum út-
flutningi, eru hætturnar hins
vegar hrollvekjandi.
Þegar slík hugsun ríkir,
gleyma menn því, að atvinnu-
starfsemi þjóða þarf ekki ein-
göngu að grundvallast á nýt-
ingu innlendra hráefni. Fyrir-
myndir frá öðrum þjóðum
sanna það. Stjórnvöld hérlend-
is hafa þó ekki örvað þann
möguleika, heldur dregið úr
honum með þeim starfsreglum,
sem atvinnulífinu eru settar og
með beinum aðgerðum til þess
að örva einstaka atvinnustarf-
semi. Þrátt fyrir þessa stað-
reynd, hefur hér vaxið upp öfl-
ug útflutningsgrein, sem þó vill
oftast gleymast, sennilega
vegna tíðarandans. Þetta er út-
flutningur á þjónustu alls kon-
ar, en þessi útflutningur var
fyllilega hálfdrættingur á við
vöruútflutning á s.l. ári. í þess-
um útflutningi eru t.d. tekjur
af samgöngum, sem námu 13,2
milljörðum eða hærri upphæð
en samanlagður útflutningur
annarra sjávarafurða en þorsk-
afla og 45% af útflutningi
þorskaflans.
# Auðlindaskattur
Hinu verður ekki neitað, að
sjávarútvegurinn er afkasta-
mikill atvinnuvegur, sem öðr-
um greinum reynist örðugt að
keppa við. Þetta fyrirbrigði er
VIÐSKIPTAKJÖRIN
1972 = 100
1972 1973 1974 1975 1976
Viðskiptakjör 100,0 115,3 104,0 88,1 98,0
% breyting f.f. ári -0,9 15,3 -9,8 -15,3 11,31
1 Spá Verzlunarráðs íslands í ágústbyrjun 1976.
ekkert einsdæmi hjá okkur.
Önnur lönd glíma við sama
vanda vegna annarra greina
t.d. ýmis lönd S-Ameríku vegna
olíu, kaffis og banana. Hvernig
við íslendingar leystum þetta
skipulagsvandamál er alkunna:
Tollur er lagður á innflutning
og gengisskráningin miðuð við
lágmarksafkomu sjávarútvegs-
ins. Fyrir bragðið er mörgum
úthýst frá hagkvæmri þátt-
töku í útflutningi.
Ýmsir hafa bent á, að fyrst
auðlindaskattur er nauðsynleg-
ur vegna yfirburða sjávarút-
vegsins, ættum við ekki að beita
honum á hvolfi í formi tolla,
heldur afnema tollana, hækka
gengið sem því nemur, en
beina þessum auknu tekjum í
íslenzkum krónum, sem breyt-
ingin myndar, beint til útgerð-
arinnar, sem gæti þá greitt auð-
lindaskattinn beint. Jafnframt
mætti útfæra slíkan auðlinda-
skatt, sem stýritæki nýtingar
fiskimiðanna við veiðar fyrir-
framákveðins hámarksafla.
Þótt auðlindaskatturinn hafi
enn sem komið er hlotið mis-
jafnar undirtektir, á hann
framtíðina fyrir sér, enda
sennilega sú skipulagsbreyting,
sem mestu gæti áorkað til þess
að örva íslenzkan útflutning og
gera hann fjölbreyttari en nú
er, og jafnframt efnahagslífið
ekki eins óvarið fyrir áföllum
í einni grein, Það er sök sér,
FV 10 1976
31