Frjáls verslun - 01.08.1978, Blaðsíða 30

ad utan
Landvinningar Hollendinga —
í baráttunni við hafið
Hollendingar hafa um
aldir orðið fyrir ýms-
um áföllum vegna
flóða. Þeir hafa gert
stórvirki til að bægja
flóðahættunni frá og
jafnframt nýtt stór
landsvæði, sem áður
lágu undir sjó
Viðureignin við vatnið er eilíft
viðfangsefni í Hollandi. Ef ekki
væri sandhólum, flóðgörðum eða
stíflum fyrir að fara myndu flest
þéttbýlissvæði í Hollandi liggja
undir vatni — ekki aðeins sjó
heldur einnig fljótunum, sem falla
um Holland. Meira en helmingur
Hollands liggur lægra en yflrborð
sjávar í stórstreymi. Sjórinn, árnar
og rigningarvatn geta raskað
jafnvæginu og því eru vatnsdælur
í gangi allan sólarhringinn víða
um land til að dæla burt umfram-
vatni.
Hollendingar hafa þróað mjög
fullkomna tækni í viðureign sinni
við haf og fljót og á vegum hins
opinbera starfa stórar stofnanir,
sem þessum málum sinna ein-
vörðungu. Hollenzkir verkfræð-
ingar hafa fundið upp margvísleg-
ar nýjungar á þessu sviði. Stór
landsvæði hafa verið þurrkuð upp,
þar sem nú eru landbúnaðarlönd
og útivistarsvæði í staö hafs-
botnsins áður. Enn meiri fram-
kvæmdir á þessu sviði eru fyrir-
hugaðar á svokölluðu Óshólma-
svæði í suðvesturhluta landsins.
Uppþurrkun hafin á 17. öld
Allt frá því á 8. öld þrengdi sjór-
inn sér inn fyrir sandhólana á
ströndinni og myndaði stöðuvötn
inni í landi. Þau stækkuðu með
tímanum, en á 17. öld var svo
ákveðið að þurrka upp fjölda slíkra
vatna vegna aukinnar þarfar fyrir
matvælaframleiöslu handa ört
vaxandi borgum. Vindmyllurnar
sáu um dælingu og síðar gufuvél-
ar. Upp úr síðustu aldamótum var
enn meira færzt í fang viö endur-
heimt lands. Mest munaði um
þurrkun Zuyder Zee sem fram fór
stig af stigi eftir 1930, en um það
leyti var byrjað aö ræsa fram svo-
nefnt Wieringermeer. Árið 1932
var lokið við 30 kilómetra langan
stíflugarð til aö skilja aö Wadden--
grynningarnar inn af Noröursjón-
um og Yssel-stöðuvatn, en svo var
Zuyder Zee nefnt eftir að vatninu
var lokað. Síðan hefur verið unnið
áfram að þurrkun lands í áföngum
inni í botni stööuvatnsins og verö-
ur því verki væntanlega lokið 1980.
Landið, sem þannig er þurrkað
upp á Yssel-Zee svæöinu verður
alls um 220 þúsund hektarar.
Segja má að 90% landsins henti
vel til landbúnaöar. Fyrst eftir að
það hefur verið þurrkað upp er
það í umsjá ríkisins en er síðan
leigt bændum til afnota. Nokkur
þorp rísa á hverju svæði og einn
eða tveir bæir eiga að verða hér-
aðsmiðstöðvar. Borgin Lelystad á
að verða þjónustukjarni fyrir allt
Ysselsvæöiö.
Á síðari árum hefur sjónarmiða
umhverfisverndarsinna gætt
meira í umræðum um þessar
framkvæmdir og hefur aukin
áherzla verið lögð á aö skapa
tækifæri til útivistar á þessu nýja
landi.
Flóðgarður brestur. Björgunarsveit að starfl 1953, þegar 1800 Hol-
lendingar fórust f miklum flóðum.
30