Frjáls verslun - 01.01.1980, Blaðsíða 52

Hitt er svo annaö mál, og þvi má ekki líta framhjá, aö
í sumum tilfellum hafa menn neyðzt til aö reka smá-
sölu við hliðina á heildverzluninni einfaldlega vegna
þess aö verðlagslöggjöfin var þannig, og peninga-
málastefnan almennt, aö þaö var ekki fært að vinna
öðruvísi. Breytingar á verölagsmálum myndu vafa-
laust gerbreyta þessu ástandi.
F.V.: Nú vill svo til að þú hófst starfsemi í verzlun
hjá samvinnuhreyfingunni. Hefurðu reynt að gera
samanburð á kostum og göllum samvinnuverzlunar
og einkaverzlunarinnar, sem þú hefur haft mikil
kynni af á síðustu árum?
Einar Birnir: Þess veröur að gæta, aö af þeim tólf
árum sem ég starfaði hjá samvinnuhreyfingunni var
ég sjö ár hjá samvinnutryggingum og síöan fimm ár
viö rafmagnsdeild véladeildar Sambandsins. Reynsla
mín takmarkast þess vegna viö þjónustuna hjá trygg-
ingarfélaginu og verzlun innan takmarkaös vöru-
sviðs. En í heildina má segja, aö mig hafi mest undraö
á því, hvaö munurinn er lítill á þessum tveim verzl-
unarformum. Ég hygg aö á sínum tíma, um þaö leyti
sem ég starfaöi fyrir samvinnuhreyfinguna, hafi hún
veriö ívið lengra komin i nútímahagræðingu en
einkaverzlunin. Þetta erekki alhæfing heldur tilgáta.
Núna hygg ég að munurinn sé aftur á móti næsta lítill,
ef þá nokkur.
„Ugglaust finnst einhverjum vont að
formaðurinn skuli vera framsóknar-
maður“
F.V.: Er það skynsamlegast, að svona líkar verzl-
unarhreyfingar starfi ekki undir einum og sama hatti
hvað varðar hagsmuni?
Einar Birnir: Ég held að hagsmunir þeirra fari mest
saman. Mín skoðun er kannski svolítiö pólitískt lituð.
Þaö er aö mínum dómi gott, þegar hægt er aö skipta
svona glöggt á milli, — að tvær heildir keppi að svip-
uðu eða sama marki, svo lengi sem þær gera það á
jafnréttisgrunni.
F.V.: Er samvinnuverzlunin stærðar sinnar vegna
líkleg til að gera hagstæðari innkaup en einkaverzl-
unin og stuðla þannig að lægra vöruverði í landinu?
Einar Birnir: í núverandi verðlagskerfi er munurinn
enginn. Það er alveg Ijóst. Ég er hins vegar alveg viss
um, aö þetta kerfi hefur skaðað bæöi samvinnuverzl-
un og einkaverzlun og gert fyrirtækin minni en áður. í
stað þess aö fjórir, fimm harðduglegir menn ráku
saman eitt öflugt fyrirtæki, reka þeir fjögur eöa fimm
lítil fyrirtæki núna. Þaö myndi þjappa mönnum sam-
an, ef einhver skynsemi fengi að ráöa í lögum um
verðlagsmál. Stórar einingar njóta þá vissra kosta,
sem hinar fara á mis við. Ég þykist viss um að stórar
einingar í einkaverzlun myndu gera það á nákvæm-
lega sama hátt og samvinnuverzlunin gerði. Ætli það
fyrirfinnist ekki eitt og eitt kaupfélag í dag, sem flytur
inn beint?
F.V.: Nú hafa heildsalar verið kenndir við ómeng-
aða hægri stefnu fremur en aðrar stjórnmálastefnur.
Þykir það ekki nokkrum tíðindum sæta, að fram-
sóknarmaður skuli sitja við stjórnvölinn í samtökum
eins og Félagi ísl. stórkaupmanna?
Einar Birnir: Ekki veit ég, hvort það þykir merki-
legt. En ugglaust finnst einhverjum það vont. Það
hafa sumir ákaflega sterka trú í þessum efnum. Hitt
er ég jafnviss um, að ætli menn að deila mönnum í
verzlunarstétt upp í góða eða slæma eftir flokkspóli-
tískum línum eða útiloka suma og hampa öðrum t.d. í
sambandi við trúnaðarstörf í hagsmunafélagi, þá eru
þeir komnir í óefni með félagið, frá hvaða pólitísku
sjónarmiði sem á það er litið.
F.V.: Svo við snúum okkur meira að þínum per-
sónulegu högum. Hvernig atvikaðist það, að þú
komst til starfa hjá fyrirtækinu G. Ólafsson?
Einar Birnir: Það var eiginlega hrein tilviljun. Ég
stóð uppi atvinnulaus fyrir mörgum árum, hafði þá
sagt upp hjá Sambandinu og réði mig til annars fyrir-
tækis. Þegar betur var aö gáð reyndist það standa á
æði miklum brauðfótum, svo að ég kærði mig ekkert
um að fara þangað. Guðni Ólafsson, apótekari,
kunningi minn og þáverandi eigandi þessa fyrirtækis,
haföi einhvern tíma orðað við mig, hvort ég vildi ekki
koma til starfa hjá sér. Ég labbaði til hans, sagði mína
sögu og við sömdum til sex mánaða.
Starfstíminn hér er nú orðinn 14 ár. Guðni Ólafsson
og nokkrir félagar hans stofnuðu þetta fyrirtæki 1958,
og var það fyrst rekið í tengslum við Ingólfsapótek, en
síöan alveg sjálfstætt. Árið 1973 flutti fyrirtækið í nú-
verandi húsnæði hér á Suðurlandsbraut 30. Þegar
Guðni lézt 1976 varð það svo að samkomulagi að ég
og fjölskylda mín keyptum fyrirtækiö en leigjum hús-
næðið áfram.
F.V.: Var það ekki stórt stökk að flytjast úr Sam-
vinnutryggingum og véladeild Sambandsins í verzl-
un með svo sérhæfðar vörur sem lyf?
Einar Birnir: Það var stærra stökk frá Samvinnu-
tryggingum til véladeildarinnar en frá henni í lyfjasöl-
una. Innflutningsverzlun er sérgrein en i grundvallar-
eöli sínu lík, enda þótt menn þurfi að hafa mismun-
andi vöruþekkingu og um hinar ýmsu vörutegundir
gildi að nokkru ólíkar reglur og aðferðir.
F.V.: Lyfjaverzlunin í landinu er mjög háð opin-
beru eftirliti og reglugerðum og stór hluti viðskipt-
anna er við opinberar stofnanir. Er lyfjainnflutningur
átakalítil verzlunargrein, sem gengur meira og
minna sjálfvirk eftir að viðskiptasamböndum hefur
einu sinni verið komið á?
Einar Birnir: Það er nú öðru nær. Á þessu sviði er
mikil og harðskeytt samkeppni. Þetta er ákaflega lif-
andi og skemmtilegt starf á margan hátt. Með nýrri
tækni og nýjum rannsóknaraðferðum komafram áður
ókunnir eiginleikar lyfjanna. Þetta krefst stöðugrar
athugunar og leitar. Okkar hlutverk er að koma
niðurstöðunum á framfæri við þá sem nota lyfin. Þá á
ég ekki við notendur, sem taka lyfin inn, heldur hina,
sem ákveða notkunina.
Því hefur svo sem verið haldið fram, að lyfjafyrir-
tækin reyni að kaupa sér upp lækna og sjúkrahús.
Þess ber að gæta, að þegar við erum að upplýsa
menn um ágæti okkar vöru erum við að upplýsa
menn, sem vita jafnvel og aðrir eða betur. Þeir hafa
eigin reynslu að byggja á. Læknir, sem kemur hingaö
heim að loknu sérnámi erlendis, er oftast búinn að sjá
52