Frjáls verslun - 01.01.1980, Blaðsíða 49

að nafninu til á að gegna hlutverki
umboðsmanns án þess að hafa að
baki sér nokkurt fyrirtæki eða vera
fær um að veita neina þjónustu.
Ýmsir þessara erlendu heildsala
koma hingað reglulega til heim-
sókna, reka starfsemi sína mest frá
hótelherbergjum og greiða ekki
önnur gjöld af henni en flugfar-
seðla, gistingu og mat. Talsmenn
Félags ísl. stórkaupmanna benda
á að það sé ekki aðeins innflutn-
ingsverzlunin, sem þarna eigi
hagsmuna að gæta heldur allt
þjóðarbúið. Það fari á mis við um-
talsverðar tekjur af atvinnustarf-
semi sem skiluðu sér ef hún væri í
höndum innlendu fyrirtækjanna.
Vöruframboð þessara farand-
heildsala nær fyrst og fremst til
þeirra greina, þar sem álagning
hér innanlands er lægst. Þeir
bjóða gjarnan nokkuð fjölbreytt
vöruúrval og koma sumir hverjir
ekki nema einu sinni. Sam-
keppnisgrundvöllur hjá þeim er
óneitanlega allt annar en hjá ís-
lenzku fyrirtækjunum, sem við þá
keppa, vegna þess að þeir þurfa
aðeins að haga sér eftir aðstæð-
um, sem ríkja í Hamborg eða
Kaupmannahöfn og búa því ekki
við verðlagshömlur og aðrar tak-
markanir sem íslenzkar heildverzl-
anir þurfa að hlíta, t.d. fyrirtækin í
matvöru, vefnaðarvöru og skó-
verzlun.
Þegar íslenzkir innflytjendur
verða að minnka vörupantanir
sínar af fjárhagsástæðum minnkar
jafnframt vöruúrvalið sem í boði
er. í staðinn fyrir að geta boðið t.d.
þrjár tegundir af skóm í öllum al-
gengum númerum er ekki hægt að
bjóða nema eina. Erlendu heild-
salarnir koma með sýnishorn og
segjast geta boðið mikiu fleiri teg-
undir. Skóbúðirnar geta keypt eitt
par af þessari tegundinni og tvö af
hinni. Þetta er tekið af stórum lag-
er, sem viðkomandi ræður yfir er-
lendis, hvort sem það er í Þýzka-
landi eða Danmörku. En aðal-
munurinn er sá, að varan, sem út-
lendingarnir selja er með 30—40%
álagningu á sama tíma og heildsali
hér verður að láta sér nægja 10%
álagningu, sem honum er
skömmtuð af opinberum yfirvöld-
um.
Með áralöngu starfi sínu hér-
lendis hafa sumir hinna erlendu
Stefnlr Helgason
heildsala stofnað til kynna við ís-
lenzka smásala, sem í einhverjum
tilfellum taka kannski á sig örlítið
broslega mynd. Þannig er sögð
saga af því, að sölumaður frá ís-
lenzku innflutningsfyrirtæki hafi
gert tilraun til aö hitta að máli eig-
anda vefnaðarvöruverzlunar í
kaupstað nokkrum ekki mjög fjarri
Reykjavík. Það tókst hins vegar
ekki vegna þess að eigandinn
hafði boðið erlendum farand-
heildsala, sem að garði bar sama
daginn, í mikla reisu um nærliggj-
andi héruð og ætluðu þeir að verja
deginum til að virða fyrir sér stór-
brotna íslenzka náttúru og snæða
saman fínan mat á sumarhótelun-
um. Slíkum móttökum eiga fulltrú-
ar innlendra heildverzlana ekki að
venjast á ferðalögum sínum.
Frjáls verzlun hafði samband við
Stefni Helgason hjá innflutnings-
fyrirtækinu Fal h/f í Kópavogi og
spurði hann álits á umsvifum er-
lendra heildsala hér á landi.
,,Mér finnst þetta að sjálfsögðu
harla óskemmtilegt fyrirbæri,"
sagði Stefnir. ,,Meðan þetta helzt
hérlendis þá fer ekki á milli mála að
það er verið að hafa af okkur stór-
fé, t.d. hinu opinbera. Á sama tíma
og þessir farandsalar fá að starfa í
friði erum við, innlendu umboðs-
mennirnir, hundeltir af skattayfir-
völdum og allt gert til að gera okk-
ur erfitt um vik."
,,Það hefur meira að segja
hvarflað að manni að flytja sitt
fyrirtæki eitthvað út og hefja síðan
frjálsa verzlun hérlendis að utan. í
þessu sambandi get ég nefnt að
ég fór með ítölskum aðilum, sem
ég verzla mikið við, til Noregs, en
þeir ætluðu að leita fyrir sér með
sölu á sinni framleiðslu. Við töluð-
um þar m.a. við opinbert fyrirtæki
en þeir neituðu að ræða við okkur,
hvað þá meira, fyrr en við hefðum
útvegað okkur ábyrgan, norskan
umboðsmann. Stuttu seinna, eða
síðasta sumar, var haldin alþjóð-
leg vörusýning hér á landi, og þar
voru saman komin mörg norsk
fyrirtæki sem seldu sína fram-
leiðslu án nokkurra skuldbindinga
við íslenzk yfirvöld. Meðan þannig
er að málum staðið er auðvitað
ekki von á góðu."
,,Ég hef alltaf staðið í þeirri trú,
að þessi umsvif erlendu sölu-
mannanna væru ólögleg hér en ef
svo er ekki þá á að sjálfsögðu að
koma því í lög, að ekki eigi að
heimila innflutning nema að til
staðar séu ábyrg, innlend um-
boðsfyrirtæki. Hér er fullt af um-
boðsmönnum, sem hvergi eru á
skrá."
,,Þá vildi ég gjarnan koma hér
að leiðréttingu við þann útbreidda
misskilning hvað umboðslaun eru.
Margir standa í þeirri trú að um-
boðslaun séu álagning innlendra
umboðsmanna á innfluttu .vöruna
og þannig hækki varan fyrir tilstilli
þeirra. Þetta er alrangt. Umboðs-
laun eru kaup frá erlendu fyrir-
tækjunum tii umboðsmanna sinna
fyrir að gæta hagsmuna þeirra
hérlendis. Við erum þannig í vinnu
hjá erlendu fyrirtækjunum og það
hefur engin áhrif á verð vörunn-
ar."
,,Að lokum vil ég segja það, að
starfsemi þessara umboðsmanna
er alltaf að aukast hérlendis og
það er brýnt að tekið verði í taum-
ana. Með þessu áframhaldi flyzt
verzlunin út úr landinu og með
verzluninni fer sjálfstæðið. Því
miður virðist stefnt að þessari
þróun, leynt og Ijóst, af hinu opin-
bera."
49