Frjáls verslun - 01.04.1981, Qupperneq 69

— Um 29 ára baráttu
ríkisstjórna íslands
fyrir sameiningu Flugfélags íslands
og Loftleiöa, sem lauk 1973.
Grein eftir Helgu Ingólfsdóttur—
fslendingar hafa verið svo
gæfusamir að eiga athafna-
menn sem eygðu þegar í upp-
hafi þá gullnu möguleika sem
flugið skapaði mönnum og
málefnum á þessu eylandi
okkar. Og reyndin varð sú að
fyrsta tilraunin sem gerð var tii
flugreksturs hér á landi er jafn
gömul elsta starfandi flugfé-
lagi heims. Það var árið 1919
er Flugfélag íslands númer eitt
var stofnað. Þá voru lands-
menn eigi fleiri en kringum
92000 — þ.e. fáeinum þús-
undum fleiri en starfsmenn
stærstu flugfélaga hins vest-
ræna heims í dag. Þótt starf-
semi félagsins stæði aðeins í
tvö sumur, var þetta raunhæf
tilraun sem vakti athygli og
opnaði augu almennings fyrir
möguleikum flugsins og nota-
gildi við hinar sérstæðu að-
stæður hér.
Nú liðu sjö ár og ýmislegt mark-
vert gerðist í flugmálum heims er
varð til þess að ýta undir áhuga
manna hér á þessum nýja sam-
göngumáta. En þá var Flugfélag
íslands númer tvö stofnað í
Reykjavík. Það var í maí 1929 og
starfaði það í fjögur ár í samvinnu
við þýska flugfélagið Lufthansa.
Þá varð aftur hlé og engin ís-
lensk flugvél sást á lofti þar til
brautin var rudd til sigurs með til-
komu Flugfélags Islands númer
þrjú. Það var stofnað norður á
Akureyri 3. júní 1937 og hét upp-
haflega Flugfélag Akureyrar, en
þremur árum síðar var aðsetur
þess flutt til Reykjavíkur og nafn-
inu þreytt í Flugfélag íslands.
En saga frumbýlisára flugsins er
enn ekki öll, því sjö árum síðar —
10. mars 1944 — var annað ís-
lenskt flugfélag stofnað, Loftleiðir.
Ástæðan fyrir stofnun Loftleiða
var sú að Flugfélag íslands taldi
sig ekki hafa bolmagn til þess að
ráða í þjónustu sína þrjá unga
flugmenn sem nýkomnir voru frá
námi í Kanada og höfðu meðferðis
fjögurra sæta Stinsonvél sem þeir
höfðu keypt fyrir vestan í þeim til-
gangi að tryggja atvinnumögu-
leika sína — í þjónustu Flugfélags
l'slands. En svo var háttað málum
Flugfélagsins þá aö þaö hafði ný-
verið fest kaup á tveimur tveggja
hreyfla, átta sæta, De Havilland-
vélum í Bretlandi sem komu til
landsins vorið 1944 og áttu fyrir
tvær bandarískar Beechcraftvélar
sem keyptar höfðu verið rúmum
tveimur árum áður. Því var félagið
ekki aflögufært til frekari véla-
kaupa. Það má því segja að
Stinsonvélin, sem kostaði eina níu
þúsund Bandaríkjadollara, hafi
ráðið úrslitum um ákvörðun þeirra
þremenninganna að gera „til-
raun" með stofnun eigin félags,
eins og fram kemur í viðtali við þá í
tímaritinu Flug á 10 ára afmæli
Loftleiða í mars 1954.
Saga íslensku flugfélaganna
tveggja, Flugfélags íslands og
Loftleiða, frá upphafi og til þess
tíma er þau sameinuðust í Flug-
leiðum og áfram til þessa dags, er
flestum kunnari en svo að ástæða
sé til að rekja söguþráðinn frekar
hér. Svo mikið hafa þessi mál verið
í sviðsljósinu undanfarin ár, á
opinberum vettvangi og manna í
milli, og margt verið sagt og ritað í
hita umræönanna sem orkar tví-
mælis svo ekki sé meira sagt, þótt
aldrei hafi brugðið birtunni sem
lýsti stórhug, djörfung og dug
framvarðarsveita félaganna, sem
létu áföll og erfiðleika ekki á sig fá
heldur komu margefldir úr hverri
eldraun.
Þá er það svo að umræður
þessara hafa mestmegnis snúist
um sameininguna 1973 og rekstur
69