Frjáls verslun - 01.05.1987, Blaðsíða 16

Framleiðsla á gosdrykkjum 1976—1986
Neysla á mann í lítrum
75
50
25
0
1976 1978 1980 1982 1984 1986
1977 1979 1981 1983 1985
ÁR
Neysla á mann í lítrum
Framleiðsla í millj. lítra
T..........I..........T— I 1 I I I.......-"'T
Þróun á markaðnum
Gosmarkaðurinn er mjög þróaður
og örar breytingar hafa orðið á síð-
ustu árum. Framleiðslan var lengi
vel stöðug á árunum 1978 til 1982 i
um 77-78 lítrum á mann á ári. Árið
1983 dettur framleiðslan niður í um
70 lítra á mann og helst þannig
1984. Framleiðslan fór svo í fyrra
horf 1985 en rauk upp í 93.5 lítra á
mann á síðasta ári sem þýðir að hver
Islendingur hafi drukkið 16 lítrum
meira af gosi á ári en hann er vanur.
Líkur eru á því að ársneyslan á mann
fari hátt í 100 lítra í ár. Án efa er
það met i Vestur-Evrópu.
Á rúmum 10 árum hafa komið tvö
samdráttarskeið í gosmarkaðinn,
árið 1975 og 1983. í bæði skiptin
þegar mikill samdráttur var í efna-
hagslífinu. Á árunum 1983 og 1984
kom Svalinn einnig á markaðinn en
skiptar skoðanir eru á því hvort og
hve mikinn þátt hann hafi átt í sam-
drætti á gossölu. Þróun í umbúðum
og nýjum drykkjum skýrir vöxt síð-
ustu ára og tilkoma stórmarkaðanna
hefur auðveldað þær breytingar. Bar-
áttan um hilluplássið í stórmörkuð-
unum er nú orðin stór þáttur í sam-
keppni gosframleiðenda bæði vegna
mikilvægis þeirra og hins að hinn
mikli fjöldi tegunda og umbúða ger-
Framleiðsla á gosdrykkjum
1976-1986
Neysla á mann í lítrum
Neysla
á mann Framleiðsla
Ár í lítrum í þús. lítra
1976 62.0 13.693
1977 69.5 15.446
1978 78.5 17.618
1979 77.0 17.503
1980 78.0 17.910
1981 77.5 17.970
1982 77.5 18.278
1983 70.0 16.669
1984 69.0 16.621
1985 77.5 18.745
1986 93.5 22.792
ir öllum verslunum erfitt fyrir að
hafa allt vöruúrvalið frammi. Eins og
hálfs lítra plastflöskurnar komu árið
1985 og á síðasta ári hóf Sanitas að
framleiða gos í áldósum. Að sögn
Ragnars Birgissonar framkvæmda-
stjóra Sanitas hefur framleiðslan
færst úr 100% margnota umbúðum
yfir í 97% einnota. Ekki er að vænta
að breytingin verði jafn gagnger hjá
öðrum framleiðendum.
Dósagosið hefur slegið í gegn og
Ragnar Birgisson segir að það hafi
nær tvöfaldað markaðshlutdeild
Sanitas á gosmarkaðnum. Vífilfell og
Ölgerð Egils Skallagrímssonar hafa
svarað þessu með innflutningi á
dósagosi. Þeir standa þó höllum fæti
þar sem ekki er eins hagkvæmt að
flytja dósagosið inn eins og að fram-
leiða það hér heima. Lýður Friðjóns-
son hjá Vífilfelli sagði að þessi lausn
væri ekki til frambúðar enda væri
fyrirtækið búið að kaupa vélar til
þess að framleiða dósagosið hér
heima og hæfist framleiðsla á því
fljótlega. Jóhannes Tómasson for-
stjóri Ölgerðarinnar sagði að verið
væri að athuga um framleiðslu á
dósagosi hjá þeim.
Verulega hefur dregið úr mikil-
vægi veitingastaða sem söluaðila á
gosi og eru þeir aðeins með brot af
markaðnum. Ætla má að hátt verð
á gosi á veitingastöðum hafi dregið
úr sölu.
Fleiri drykkir
Öl og gos er hluti af drykkjarvöru-
markaðnum. Innan hans eru ýmsar
tegundir drykkja svo sem ávaxtasaf-
ar og vín. í mörgum tilvikum eru
gosdrykkjaframleiðendur því ekki
aðeins að keppa innbyrðis heldur
einnig við aðra drykkjarvörufram-
leiðendur. Þó er hæpið að foreldrar
hætt að senda börnin í skóla með
ávaxtadrykki en kaupi þess í stað
dósagos. Dósagosið hefur samt haft
áhrif á sölu ávaxtadrykkja eins og
Svala. Að vísu var ekki neinn sam-
dráttur á síðasta ári en í byrjun
þessa árs minnkaði salan. Davíð
Scheing sagði að sölutölur fyrir
annan ársfjórðung 1987 sýndu að
Svalinn væri þó að ná sér á strik
aftur þannig að þessi samdráttur
virtist vera tímabundinn.
Ekki er hægt að fá tölur um
drykkjarvörumarkaðinn á íslandi á
einum stað en sem dæmi má nefna
að árið 1985 voru framleiddir 1.8
milljón lítrar af hreinum ávaxtasafa
og 1.1 milljón lítrar af öðrum ávaxta-
safa og lituðu sykurvatni. Þetta er til
blöndunar í vatni. Við þetta bætist
gífurlegur innflutningur á ávaxta-
safa og ávaxtadrykkjum t.d. í eins
litra femum.
Um 4.5 milljón lítrar af ávaxta-
drykkjunum Svala og Hi-C var fram-
leitt árið 1985. Þar af var Svali með
16