Frjáls verslun - 01.05.1987, Blaðsíða 60

Bréf frá útqefanda
Meiri framleiðni
betri lífskjör
Þjóðmálaumræðan á íslandi hefur oftar en ekki einkennst af karpi og flokka-
dráttum sem kemur fáum að gagni þegar til á að taka. í þeirri umræðu fara skyn-
samleg rök forgörðum og alloft vantar upplýsingar svo þeir, sem fylgjast með,
eiga erfitt með að mynda sér heilsteyptar skoðanir. Því vill brenna við að menn
taki afstöðu eftir tilfinningu ef ekki fordómum fremur en að yfirveguðu máli.
Af og til koma þó mál upp sem eru vel undirbúin þannig að menn geta íhugað
allar hliðar og tekið ákvarðanir sem byggja á raunveruleikanum en ekki ímyndun
eða óskhyggju. Dæmi um slíkt er nýútkomin skýrsla um framleiðni á Islandi sem
Iðntæknistofnun fslands og Iðnaðarráðuneytið hafa látið vinna í samvinnu við
ýmis samtök í atvinnulífinu. Vonandi koma þær upplýsingar sem þar er að finna
umræðu af stað sem leitt getur til þess að gripið verði til úrbóta á þeim fjölmörgu
sviðum þar sem við þurfum að gera betur.
f skýrslunni kemur fram að framleiðni hér á landi er einna minnst í samanburði
við þau lönd sem miðað er við, þ.e. Norðurlöndin, ýmis önnur lönd í Vestur-
Evrópu, Bandaríkin og Japan. Framleiðni er ekki aðeins lág hér á landi heldur
eykst hún minnst á þeim tíma sem um ræðir, 1973 -1983. Það bendir til þess að
við séum ekki að ná okkur á strik. Athyglisvert er að hagvöxtur undanfarinna ára
hér á landi virðist að miklu leyti stafa af aukinni atvinnuþátttöku en ekki aukinni
framleiðni vinnuafls eins og erlendis. Hagvöxturinn hér á landi stafar sem sagt af
aukinn atvinnuþátttöku kvenna en almenn þátttaka kvenna á vinnumarkaðnum er
svolítið seinna á ferðinni hér á landi en víðast annars staðar.
Á allra síðustu árum hefur hagvöxtur byggst á auknum sjávarafla og bættum
viðskiptakjörum. Það þarf ekki að fara í grafgötur um það að við getum ekki vænst
þess að hagvöxtur næstu ára eigi upptök sín í meiri afla eða almennari þátttöku á
vinnumarkaðnum. Nú vinna allir sem vettlingi geta valdið og allflestir fiskistofnar
sem eitthvað kveður að eru full nýttir. Ef við ætlum að stefna að hagvexti verðum
við aö sækja aukin verðmæti í betri nýtingu þeirra þátta sem við notum í fram-
leiðslunni, þ.e.a.s. auka framleiðnina. Okkur er einnig nauðsynlegt að auka fram-
leiðnina til þess að framleiðsla okkar verði samkeppnisfær á innlendum eða
erlendum mörkuðum.
Ymis ytri og innri skilyrði ráða því hvað framleiðni er lítil hér á landi. Almenn
starfsskilyrði, verðbólga og óstöðugt efnahagslíf hafa verið óhagstæð fyrir
atvinnulífið og stjórnendur og starfsfólk hafa ekki gefið framleiðni nægjanlegan
gaum. Raunverulegar kauphækkanir sækjum við aðeins með því að bæta starf-
skilyrði atvinnulífsins, koma á jafnvægi í efnahagsmálum, bæta stjórnunfyrir-
tækja og auka tækni og sérhæfingu í framleiðslu svo nokkuð sé nefnt. Hér þurfa
allir að gera betur ekki aðeins stjómmálamenn heldur einnig stjórnendur fyrir-
tækja og starfsmenn.
Ekki þarf að fara mörgum orðum um þau starfsskilyrði sem þarf að laga til þess -
að atvinnulífið starfi við sömu skilyrði og þau fyrirtæki sem við keppum við í
öðrum löndum. Þar eru flestir sammála þó stundum sé langt á ntilli orða og
athafna og athafnir ekki alltaf í samræmi við sett markmið. Til dæmis er sölu-
skattur á tölvur, sem nýlega var lagður á, ekkert annað en skattur á framleiðni.
Kvótakerfið setur mark sitt á sjávarútveg og landbúnað og útfærsla þess getur
haft veruleg áhrif á framleiðni í þeim greinum. Ef ekki verður hægt að versla með
kvóta hindrunarlítið er heldur ekki hægt að tryggja að kvótamir séu í höndum
þeirra sem geta nýtt þá af mestri hagkvæmni. Þetta þýðir með öðrum orðum að
kvótar án viðskipta geta hamlað framleiðni og skert lífskjör þjóðarinnar eða
dregið úr möguleikum á bættum hag.
60