Morgunblaðið - 14.01.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 14. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 8/1–14/1
 Lagt hefur verið til að
Stofnun Árna Magnús-
sonar og Orðabók Háskól-
ans verði í framtíðinni
ásamt fleiri rannsókn-
arstofnunum í íslenskum
fræðum í viðbyggingu við
Þjóðarbókhlöðuna, Suður-
götu megin við hana.
 Fjölmennur borgara-
fundur í Reykjanesbæ
skoraði á stjórnvöld að
flýta tvöföldun Reykja-
nesbrautar og ljúka þeim
framkvæmdum árið 2004.
Á fundinum kom fram
mikill vilji þingmanna til
að flýta framkvæmdum.
 Fjögur fyrirtæki sem
starfað hafa á sviði af-
þreyingar og útvistar;
Addís, Vélsleðaleigan
Geysir, Langjökull og
Bátafólkið, hafa samein-
ast í einu fyrirtæki sem
nefnist Íslenskar ævin-
týraferðir.
 Skrifað hefur verið
undir nýjan kjarasamning
milli félaga starfsmanna
hjá ÍSAL og Samtaka at-
vinnulífsins. Samning-
urinn kveður á um 21%
launahækkun á fjögurra
ára samningstímabili, en
auk þess var samið um
nýja launaþætti sem gætu
gefið starfsmönnum allt
að 10-15% viðbótarhækk-
anir.
 Íbúðalánasjóður hefur
hækkað vexti á viðbótar-
lánum um 1,16 prósentu-
stig úr 4,45% í 5,70% og
gilda þeir vextir á árinu
2001. Vextir á lánum til
leiguíbúða hækka úr 3,9%
í 4,9% en vextir hús-
bréfalána verða áfram
5,1%.
60 daga verkfalli
framhaldsskólakenn-
ara lokið
Um síðustu helgi lauk verkfalli um
1.300 framhaldsskólakennara en verk-
fallið stóð í 60 daga og er lengsta verk-
fall sem efnt hefur verið til í framhalds-
skólum. Byrjunarlaun kennara með
BA- eða BS-próf verða samkvæmt nýj-
um kjarasamningi um 175.000 krónur á
mánuði í upphafi samnings. Í lok samn-
ingsins, árið 2004, verða launin komin
upp í um 200 þúsund en samkvæmt
eldri kjarasamningi voru byrjunarlaun
kennara tæplega 110 þúsund krónur.
Bótagreiðslur til
öryrkja leiðréttar
Ríkisstjórnin kynnti á miðvikudag
ákvarðanir um samkomulag sem náðst
hefur varðandi breytingar á lögum um
almannatryggingar í kjölfar dóms
Hæstaréttar í máli Öryrkjabandalags-
ins gegn Tryggingastofnun. Alls munu
1.200 til 1.400 öryrkjar, sem fengið hafa
skerta tekjutryggingu örorkubóta
vegna tekna maka, fá greiddar fjár-
hæðir vegna leiðréttingar á bótum fjög-
ur ár aftur í tímann með 5,5% vöxtum.
Forsvarsmenn Öryrkjabandalagsins
gagnrýndu harðlega ákvarðanir ríkis-
stjórnarinnar og sögðu að niðurstaða
Hæstarréttar væri virt að vettugi.
Kæra ákvörðun
Fjármálaeftirlitsins
Fjármálaeftirlitið telur Búnaðarbank-
ann hafa notað innherjaupplýsingar
um Pharmaco hf. í viðskiptum með
hlutabréf þess og þar með brotið lög
um verðbréfaviðskipti. Hefur eftirlitið
sent erindi til ríkislögreglustjóra um að
embættið rannsaki viðskiptin frekar.
Bankinn telur aftur á móti engar reglur
brotnar og hefur hann ákveðið að kæra
ákvörðun eftirlitsins.
INNLENT
LÖNGUM viðræðufundi Ísraela og
Palestínumanna lauk á föstudag án
þess að nokkur árangur næðist. Þó var
ákveðið að ræðast áfram við um
helgina og var annar fundur fyrirhug-
aður seint á laugardag. Umræðuefnið
á fundinum var tillögur Bills Clintons
Bandaríkjaforseta en hann hefur
reynt mikið að ná einhverjum árangri
áður en hann lætur af embætti 20.
þessa mánaðar. Ekkert bendir til, að
það muni takast nema kraftaverk komi
til. Nabil Abu Rudeina, helsti ráðgjafi
Yassers Arafats, sagði í fyrradag, að
næstu tveir sólarhringar myndu ráða
úrslitum um það hvort eitthvað miðaði
áður en Clinton færi frá. Fyrir Ehud
Barak, forsætisráðherra Ísraels, gæti
það skipt sköpum því að allar skoð-
anakannanir sýna, að Ariel Sharon,
leiðtogi Likudflokksins, muni gjör-
sigra hann í forsætisráðherrakosning-
unum 6. febrúar næstkomandi.
Hugsanleg úran-
mengun rannsökuð
RÁÐAMENN í Atlantshafsbandalag-
inu, NATO, ákváðu á miðvikudag að
verða við kröfum um rannsókn á hugs-
anlegri úranmengun en bandalagið
notaði sprengikúlur, húðaðar rýrðu
úrani, í Bosníustríðinu og í Kosovo.
Hefur því verið haldið fram, að úranið
hafi valdið hermönnum heilsutjóni,
einkum hvítblæði. Robertson lávarður,
framkvæmdastjóri NATO, sagði, að
forsvarsmenn bandalagsins hefðu
áhyggjur af málinu og því væri nauð-
synlegt að kanna það ofan í kjölinn í
því skyni að viðhalda trausti almenn-
ings og heraflans. Hann lagði þó
áherslu á, að engar rannsóknir bentu
til, að rýrða úranið hefði valdið mönn-
um tjóni og vísaði í því sambandi til
rannsókna Alþjóðaheilbrigðistofnun-
arinnar og Umhverfisstofnunar Sam-
einuðu þjóðanna.
Ísraelar og Palestínu-
menn ræðast við  TVEIR þýskir ráðherra
sögðu af sér sl. þriðjudag
vegna kúariðumálsins,
Andrea Fischer heilbrigð-
isráðherra og Karl-Heinz
Funke landbúnaðarráð-
herra. Höfðu þeir verið
gagnrýndir harðlega fyrir
viðbrögð sín við fyrstu
kúariðutilfellunum í
Þýskalandi. Daginn eftir
skipaði Gerhard Schröder
kanslari nýja menn í þeirra
stað, þær Renate Künast
sem landbúnaðarráðherra
og Ullu Schmidt sem heil-
brigðisráðherra.
 GEORGE W. Bush,
væntanlegur forseti
Bandaríkjanna, tilnefndi á
fimmtudag Elaine Chao at-
vinnumálaráðherra í rík-
isstjórn sinni en hún var
áður yfirmaður friðar-
sveitanna. Kemur hún í
stað Lindu Chavez, sem
Bush hafði áður tilnefnt,
en hún varð að draga sig í
hlé vegna ásakana um, að
hún hefði haft í vinnu ólög-
legan innflytjanda. Þá hef-
ur Bush tilnefnt Robert
Zoellick viðskiptafulltrúa
og verður sú staða ígildi
ráðherraembættis.
 JIRI Hodac, yfirmaður
tékkneska ríkissjónvarps-
ins, sagði af sér á fimmtu-
dag en skipan hans olli
miklum mótmælum frétta-
manna, sem sögðu hann í
of miklum tengslum við
flokk Vaclavs Klaus, fyrr-
verandi forsætisráðherra.
Hefur Alþjóðasamband
blaðamanna fagnað niður-
stöðunni og segir hana sig-
ur yfir stjórnmálamönn-
um, sem reyni að grafa
undan ritstjórnarfrelsinu.
ERLENT
NEFND, sem samgönguráðherra
skipaði til að móta siglingaleiðir og
tilkynningaskyldu olíuskipa og
annarra skipa sem sigla með
hættulegan varning inn í íslenska
efnahagslögsögu, hefur skilað nið-
urstöðu.
„Nefndin er sammála um nauð-
syn þess að auka verndun um-
hverfisins og öryggi skipa með því
að huga að takmörkun umferðar
skipa innan svæðisins frá Dyrhóla-
ey suður fyrir Vestmannaeyjar að
Fuglaskerjum og þaðan að Garð-
skaga,“ segir í niðurstöðum nefnd-
arinnar.
Tilkynningarskylda og
takmarkanir á siglingum
Rannsóknir á öldufari og
straumum og áhrifum þeirra á ör-
yggi skipa þurfi þó að liggja fyrir
áður en endanleg ákvörðun verður
tekin. Þangað til þeim rannsókn-
um lýkur leggur nefndin til að ol-
íuflutningaskipum með meiri farm
en 5000 tonn verði skylt að sigla
sunnan Vestmannaeyja og sam-
kvæmt tiltekinni leið að Reykja-
nesi og um Húllið eða suður fyrir
Fuglasker. Þá verði komið á til-
kynningaskyldu allra skipa sem
sigla á svæðinu milli Vestmanna-
eyja og lands og í Húllinu, sem er
sund milli Reykjaness og Eldeyj-
ar. Nefndin leggur einnig til að
kynning fari fram meðal kaup-
skipa- og fiskiskipaútgerða á
áhættuþáttum vegna siglinga
skipa um hafsvæðið.
Nefndin bendir á að algengasta
siglingaleiðin milli suður- og vest-
urstrandar landsins sé um Húllið.
Sjávarfallastraumar séu miklir í
sundinu sem mynda Reykjanes-
röst. Hún getur orðið illfær í stór-
viðrum og þarf þá að sæta föllum
til að komast í gegn.
Við suður- og vesturströndina
séu mikilvægar hrygningastöðvar
margra nytjastofna, t.d. þorsks,
ýsu, loðnu, ufsa og síldar. „Olíu-
mengunarslys við suðurströnd
landsins hefði áhrif bæði á afrakst-
ur hrygningar og á veiðanlegan
hluta stofnanna,“ segir í niðurstöð-
unum. Þá séu Surtsey og Eldey
friðlýst náttúruvætti en Eldey er
talin vera mesta súlubyggð heims.
Sjófuglastofnar á svæðinu gætu
beðið verulegan skaða ef sjóslys
verður.
Hafsvæðið eða hlutar
þess lýst hættusvæði
Nefndin leggur til að þetta haf-
svæði eða hlutar þess verði lýst
sem sérstakt hættusvæði, þar sem
sjófarendum beri að sýna sérstaka
aðgæslu. „Þetta þýðir að upplýs-
ingar um svæðið er varða sigl-
ingahættu og varnir gegn mengun
verða settar inn í sjókort hvar sem
þau eru gerði í heiminum og krafa
verði gerð um tilkynningarskyldu
við siglingu yfir svæðið og aukna
þekkingu skipstjórnarmanna.“
Nefndin telur að helst sé um tvo
kosti sé að ræða við útfærslu til-
lagnanna. Fyrri kosturinn felst í
því að hafsvæðið sem um ræðir
verði skilgreint sem eitt órofið
svæði en nefndin er ekki sammála
um hvort það skuli vera skilgreint
sem varúðarsvæði eða svæði sem
beri að forðast. Seinni möguleikinn
er sá að hafsvæðinu yrði skipt upp
í tvö stór svæði sem beri að forð-
ast en milli þeirra yrði siglingaleið
um sundið milli lands og Eldeyjar,
hið svokallaða Húll, þar sem heim-
ilt yrði að sigla að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum. Þar sem efa-
semdir voru uppi innan nefndar-
innar um öryggi þess að sigla fyrir
utan svæðið leggur nefndin til að
fram fari rannsóknir á öldufari og
straumum og áhrifum þess á sigl-
ingaöryggi mismunandi tegunda
skipa. Slíkri rannsókn verði lokið
eigi síðar en árið 2004.
Nefndin leggur einnig til að
breytingar verði gerðar á stjórn-
sýslu sem miði að því að gera hana
færa um að bregðast við sem ein
heild til að koma í veg fyrir, draga
úr eða útiloka yfirvofandi meng-
unarhættu. Stjórnvöldum verði
gert kleift að stöðva skip innan ís-
lenskrar efnahagslögsögu Íslands.
Þá verði gerð sérstök könnun á
fjölda og tegundum lífvera í fljót-
andi sjókjölfestu sem losuð er hér
við land. Út frá þeirri könnun
verði tekin ákvörðun um hvort
ástæða sé til að setja sérstakar
reglur hérlendis um bann við losun
sjókjölfestu við landið.
Þá segir að þrátt fyrir að nefnd-
inni hafi verið falið að setja reglur
um siglingar með olíu og hættu-
legan farm hafi nefndarmönnum
orðið ljós nauðsyn þess að setja
reglur um siglingu allra skipa.
Ennfremur að nauðsynlegt sé að
svigrúm sé til að setja reglur um
siglingar um önnur viðkvæm svæði
við strendur Íslands.
Nefnd um siglingar skipa með hættulegan farm skilar tillögum
Herða þarf reglur um skipa-
umferð við suðvesturhornið

 


 





  

  


 
 
    

   
  
 
  
    
 
  

 

Í NÝFÖLLNUM dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur er lögreglan gagnrýnd
fyrir að hljóðrita ekki yfirheyrslur.
Sagt er að dómurum og málflytjend-
um sé fullkunnugt um að mikill tími,
fyrirhöfn og kostnaður fari í það að
rannsaka hvort lögregluskýrslur
sakborninga séu efnislega réttar.
„Má fullyrða að mikið fé hafi farið í
súginn fram til þessa vegna þess að
yfirheyrslur hjá lögreglu hafa ekki
verið hljóðritaðar. Þá er vafalaust að
réttaröryggi væri betur tryggt ef
þetta væri almennt gert,“ segir í
dómnum sem Pétur Guðgeirsson
héraðsdómari kvað upp.
Í dómnum segir ennfremur að
hljóðritunartækni sé gömul og al-
þekkt aðferð við að taka skýrslur af
fólki. Þá sé hún ódýr og tiltölulega
útbreidd. Aðferðin hafi dugað vel og
gert sé ráð fyrir að hægt sé að nota
hana í rannsókn og meðferð opin-
bers máls samkvæmt lögum um
meðferð opinberra mála.
Dómurinn taldi ekki óhætt að
byggja á skýrslu lögreglunnar
Í dómnum segir að sakborningur í
málinu sé afar óskýr í tali og þvoglu-
mæltur auk þess sem hann er les-
blindur. Dómnum þótti ekki óhætt
að byggja á skýrslu lögreglunnar um
yfirheyrslur yfir honum, jafnvel þótt
báðir lögreglumennirnir sem við-
staddir voru skýrslugerðina hafi
borið að skýrslan sé efnislega rétt og
sakborningurinn hafi skrifað undir
hana.
Héraðsdómur Reykjavíkur
Lögregla gagnrýnd
fyrir að hljóðrita
ekki yfirheyrslur