Morgunblaðið - 07.04.2001, Blaðsíða 55

Morgunblaðið - 07.04.2001, Blaðsíða 55
UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. APRÍL 2001 55 „HEYRÐU, Siggi hefur alveg tapað sér, hann var settur á geð- deild.“ „Hvað segirðu, klikkaðist hann?“ Margir tengja geð- veiki við „brjálsemi“, fólk gangi af göflunum og sé hættulegt. Sú er þó sjaldnast raunin því býsna hátt hlutfall þjóðarinnar þarf að leita sér aðstoðar vegna geðrænna vandamála einhvern- tíma á lífsleiðinni. Í dag, laugardaginn 7. apríl, er Alþjóðlegur heilbrigðis- dagur WHO – Heilbrigðisstofnunar Sameinuðu þjóðanna. Að þessu sinni er hann tileinkaður geðheilbrigði og áhersla lögð á fordóma og hvaða leið- ir séu færar til að aðstoða geðfatlaða við að taka virkan þátt í þjóðfélaginu, eða „Stop exclusion – dare to care“. Á Íslandi er talið að 1–2% þjóð- arinnar séu haldin geðklofasjúk- dómi, ívið fleiri geðhvarfasýki auk allra þeirra sem eiga við andlega erf- iðleika að etja, oft tímabundið, í líf- inu. Það má vel hugsa sér að þetta hlutfall sé svipað í öðrum löndum. Margir sem fá geðsjúkdóm hætta námi eða vinnu, einangrast og tapa sjálfsáliti því það getur verið erfitt að fá aftur vinnu eða hefja nám að nýju. Oft fá þeir að heyra að veik- indin séu bara vesaldómur, „farðu nú að rífa þig upp úr þessari depurð“ er oft viðkvæðið. Fjárhagur hreinlega hrynur hjá mörgum því margir þurfa að lifa á örorkubótum, stundum tímabundið, oft til frambúðar. Á ári hverju eru innlagnir um 3.000 á geðdeildum í Reykjavík auk þeirra sem leggjast inn á Akureyri. Stundum koma einstaklingar inn oft- ar en einu sinni á ári en þessi tala sýnir hvað geðheilbrigðismál eru stór þáttur í þjóðfélaginu. Taka verð- ur fram að mikil þróun hefur verið á sviði geðheilbrigðismála undanfarna áratugi. Það eru ekki nema 100 ár síðan geðsjúkt fólk var geymt í fjós- um og fjárhúsum eða hlekkjað svo að minna ónæði hlytist af því. Árið 1871 vakti Þorgrímur Johnsen héraðs- læknir athygli á hræðilegum aðbún- aði geðsjúkra í ársskýrslu sinni. Kleppsspítali var svo opnaður 1907 og þurfti fljótlega stækkunar við. Meðferðarúrræðin voru býsna frum- leg, svo ekki sé meira sagt, fyrstu áratugina. Eftir 1950 varð ger- bylting með nýjum lyfj- um og fólk átti mögu- leika á að útskrifast af geðsjúkrahúsi sem hafði fram að því verið nær óhugsandi. Samtök geðsjúkra og aðstandenda þeirra hafa hérlendis sem og erlendis unnið að bættri þjónustu og réttarstöðu fyrir þá sjúku sem nú hafa sjálf- ir oftast meira að segja um meðferðarúrræði en áður var og lyfjagjöf er ekki eina lausnin. Samtalsmeðferðir og fleira þarf til að fólk nái bata og auka þarf aðstoð til að fólk nái að koma undir sig fótunum eftir erfið veikindi. Athvörf og klúbbar 8. febrúar 1993 var sett á stofn at- hvarf fyrir geðfatlaða á Hverfisgötu 47 í Reykjavík sem fékk nafnið Vin. Rauði kross Íslands hefur alla tíð séð um rekstur athvarfsins en Reykja- víkurborg hefur undanfarin ár lagt til húsnæðið endurgjaldslaust. Strax varð ljóst að þörf var á athvarfi sem þessu sem opið er á daginn. Gesta- komur hafa aukist ár frá ári og er staðurinn fastur punktur í lífi margra. Meginmarkmið Vinjar eru: Að rjúfa félagslega einangrun geðfatlaðra á höfuðborgarsvæðinu. Að draga úr endurinnlögnum á geðdeildir. Að skapa umhverfi þar sem gagn- kvæm virðing og traust ríkir og tekið er tillit til hvers og eins. Að efla þekkingu okkar og ann- arra á málefnum geðfatlaðra. Síðan athvarf þetta var sett á laggirnar hefur RKÍ staðið að opnun tveggja annarra athvarfa fyrir geð- fatlaða. 9. okt. 1998 var Dvöl í Kópa- vogi opnuð. Það er samstarfsverk- efni Kópavogsdeildar Rauða krossins, Kópavogsbæjar og Svæð- isskrifstofu Reykjaness. Formleg opnun Lautarinnar á Akureyri var 8. des. sl. Þar sér Akureyrardeild Rauða krossins um reksturinn í húsi sem Öryrkjabandalagið lagði til. Geðverndarfélag Akureyrar, Akur- eyrarbær og heilbrigðisráðuneytið aðstoðuðu dyggilega við að koma Lautinni á laggirnar. Gestakomur í Lautina hafa aukist jafnt og þétt og er mikið um að vera þar. Einnig er félagið Geðhjálp með viðamikla starfsemi. Það var stofnað 1979 og hefur ætíð barist fyrir hags- munum geðsjúkra með ýmsum hætti. Geðhjálp var í leiguhúsnæði frá 1982 til ’99 þegar félagið flutti í eigið húsnæði á Túngötu 7. Klúbburinn Geysir var opnaður í sept. 1999 við Ægisgötu í Reykjavík eftir mikla undirbúningsvinnu. Geysir er sjálfseignarstofnun sem rekin er m.a. með fé frá Reykjavík- urborg, nágrannasveitarfélögum og Alþingi. Þar koma geðsjúkir sem eft- ir veikindi þurfa aðstoð við að koma sér út í þjóðlífið. Þar tekst fólk á við raunveruleg verkefni og unnið er að því að útvega fólki vinnu og aðstoða við að komast á skólabekk, svo dæmi séu tekin. Allir hafa þessir staðir sannað gildi sitt svo um munar. Þörf á stöð- um sem þessum er greinilega mikil og eykst með hverju árinu. Rauða krossdeildir á Austur- og Vestur- landi eru að vinna að áætlunum um hvernig hægt sé að koma á meiri að- stoð við geðfatlaða úti á landi og von- andi verður aðstaða bætt fyrir þá á næstu árum. Ekki má gleyma að geta þeirra fjölmörgu sjálfboðaliða sem komið hafa að rekstri húsa RKÍ. Ungliðahreyfing RKÍ hefur þar unn- ið gríðarlega mikið og gott starf. Geðsjúkdómar valda nægum þján- ingum fyrir þá sem veikjast og að- standendur þeirra. Heimskuleg við- horf sem geta leitt til einangrunar og einsemdar leiða til ógæfu fyrir alla. Fordómar spretta af vanþekkingu og ljótt væri ef fordómar væru í garð þeirra sem t.d. þjást af hjartveiki eða krabbameini. Bætum forvarnir, fræðslu og stuðning. Horft um öxl – og fram á veginn Arnar Valgeirsson Höfundur er starfsmaður í Vin, RKÍ. Geðsjúkir Heimskuleg viðhorf til geðsjúkra geta leitt til einangrunar og ein- semdar, segir Arnar Valgeirsson, og leiða til ógæfu fyrir alla. STOFNENDUR og félagar í siglinga- klúbbnum Vogi í Garðabæ birtu grein í Morgunblaðinu 27. mars sl. þar sem þeir hvetja til þess að skútu- siglingar og æskulýðs- starf verði endurvakið á Arnarnesvogi. Full ástæða er til þess að taka undir þessi sjónar- mið. Heilbrigt æsku- lýðsstarf er mikilvægt fyrir okkur öll sem bú- um í sveitarfélaginu og siglingar á skútum eða róður á kajökum er ekki líklegur til að trufla lífríkið eða valda íbúunum við voginn ónæði. Landfylling er óþörf Ástæða er til að vekja athygli á því að rétt eins og enginn hefur mótmælt því að íbúðarbyggð komi í stað óhrjá- legs umhverfis skipasmíðastöðvar- innar fyrir botni Arnarnesvogs hefur enginn talað gegn því að aðstaða sigl- ingaklúbbsins verði bætt. Mjög auð- velt ætti að vera að koma þeim úrbót- um við, t.d. með því að nýta hluta af þeim hafnarmannvirkjum sem fyrir eru, enda er ljóst að skipasmíðastöð verður ekki rekin áfram á svæðinu. Ábendingar félaga siglingaklúbbs- ins eru enn eitt lóðið á þá vogarskál að ekki verði ráðist í landfyllingu í voginum. 7,3 hektara tangi langt út í voginn, sem jafngildir 10 Laugar- dalsvöllum, er fullkomlega óþörf framkvæmd. Tangi með á annað þús- und íbúa byggð á svæði sem nú er hafflötur, með bryggjum þar sem hraðskreiðir og hávaðasamir mótor- bátar gætu athafnað sig, yrði til trufl- unar fyrir skútusiglingar jafnframt því sem hann raskaði lífríkinu og for- sendum núverandi byggðar við vog- inn. Skútusiglingar á Arnarnesvogi Ásmundur Stefánsson Garðabær Ábendingar félaga sigl- ingaklúbbsins, segja þeir Ásmundur Stef- ánsson og Tómas H. Heiðar, eru enn eitt lóð- ið á þá vogarskál að ekki verði ráðist í landfyll- ingu í voginum. Höfundar eru íbúar við Arnarnesvog. Tómas H. Heiðar
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.