Morgunblaðið - 05.07.2001, Blaðsíða 31

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. JÚLÍ 2001 31
Fremstir



Hjartans þökk til þeirra sem mundu mig á
níræðisafmæli mínu þann 29. júní og sendu
mér blóm og gjafir.
Kærar kveðjur,
Fríða G. Ólafs.
NÚ FYRIR stuttu
skilaði umboðsmaður
Alþingis áliti þess efnis
að Lánasjóður ís-
lenskra námsmanna
hafi ekki farið að lögum
er lánasjóðurinn neitaði
að taka tillit til breyttra
aðstæðna fyrrverandi
námsmanns sem sótt
hafði um niðurfellingu á
endurgreiðslu náms-
lána sinna vegna þess
að hann hafði greinst
með MS-sjúkdóm. Um-
boðsmaður telur að
kanna hefði þurft sér-
staklega fjárhagslegar
aðstæður mannsins. Lánasjóðnum
ber lögbundin skylda að kanna hvert
mál fyrir sig og í þessu tilviki er það
ljóst að svo hefur ekki verið gert.
Manninum hafði bæði verið neitað
niðurfellingu á endurgreiðslu af
stjórn LÍN sem og málskotsnefnd
LÍN og mælist umboðsmaður Al-
þingis til þess að málið verði tekið
upp að nýju sé þess óskað, þar sem
afgreiðsla LÍN hafi ekki verið í sam-
ræmi við lög.
LÍN fari að lögum
Lánasjóður íslenskra námsmanna
skilgreinir sig sem félagslegan jöfn-
unarsjóð og hlutverk hans er að
tryggja námsmönnum tækifæri til
náms án tillits til efnahags. Sjóðurinn
gegnir því lykilhlutverki að tryggja
jafnt aðgengi allra til menntunar. Því
er það mjög alvarlegt mál að ekki
skuli vera tekið tillit til breyttra
félagslegra eða fjárhagslegra að-
stæðna námsmanna eins og í tilviki
sem þessu þar sem sjóðurinn hafnar
vel rökstuddum óskum námsmanns
um undanþágu frá endurgreiðslu
námslána. Námsmenn sem lenda í
kröggum vegna
breyttra aðstæðna í
þeirra lífi, t.d. vegna
veikinda eða veikinda
barna þeirra, verða að
vera fullvissir um að
sjóðurinn taki tillit til
aðstæðna þeirra, eins
og lög LÍN segja til um
og að hvert tilvik sé
kannað fyrir sig. Það
virðist engu máli skipta
hvort viðkomandi
námsmenn veikist al-
varlega og lendi í fjár-
hagslegum erfiðleikum
af þeim sökum; svar
sjóðsins er nær undantekningarlaust
nei ef viðkomandi er yfir viðmiðunar-
fjárhæðinni.
Barátta fyrir
auknum réttindum
Stúdentaráð, undir forystu
Röskvu, hefur barist fyrir því að
Lánasjóður íslenskra námsmanna
taki meira tillit til breyttra félags-
legra og fjárhagslegra aðstæðna
stúdenta. Ákvæði um sk. félagslegt
tillit er í lögum LÍN en stjórn LÍN
hefur alltaf túlkað það svigrúm mjög
þröngt. Stúdentaráð hefur ávallt bar-
ist fyrir auknum réttindum. Þar má
nefna að staða stúdenta með les-
blindu hefur verið tryggð gagnvart
sjóðnum sem og staða fyrsta árs
nema. Sú barátta heldur áfram og nú
er sjónum beint að stöðu barnafólks
en lánasjóðurinn hefur alls ekki stað-
ið sig nógu vel í þeim efnum.
Stúdentaráð rekur nú mál fyrir
umboðsmanni Alþingis þar sem um
er að ræða konu sem óskaði eftir nið-
urfellingu á endurgreiðslu námslána
sinna vegna veikinda barns hennar
en sjóðurinn hafnaði þeirri ósk. Um-
boðsmaður hefur ítrekað skrifað
málsskotnefnd og óskað eftir gögnum
og skýringum en án árangurs. Í tæpt
hálft ár hefur nefndin ekki svarað
óskum umboðsmanns Alþingis.
Sjóðnum til
skammar
Það er lánasjóðnum til skammar að
fá reglulega álit frá umboðsmanni
um, að stjórnin fari ekki að lögum og
reglum og að ekki skuli vera staðið
undir þeirri lágmarksskyldu að veita
umboðsmanni nægilegar upplýsing-
ar. Lestur álits umboðsmanns Al-
þingis snertir mann svo sannarlega.
Hér er um að ræða fyrrverandi stúd-
ent sem lendir í verulegum vandræð-
um vegna þess að hann greinist með
lömunarsjúkdóminn MS og í bréfi
hans til sjóðsins stendur t.d. „Ég er
nú á sjúkrapeningum ...“ Það má al-
veg koma fram að undirritaður á ekki
neinar eignir.
Er það eðlilegt að sjóður, sem
gegnir því hlutverki að vera félags-
legur jöfnunarsjóður, hafni sjúklingi
sem lifir eingöngu á sjúkrapeningum
um undanþágu frá því að endurgreiða
námslán? Er sjóður sem slíkt gerir að
standa undir nafni? Afgreiðslan á
máli þessa fyrrverandi námsmanns
er lánasjóðnum til skammar og ætti
sjóðurinn að endurskoða sinn gang.
Það er löngu tímabært að stjórn LÍN
taki meira tillit til félagslegra að-
stæðna og sinni þannig grundvallar-
hlutverki sínu að tryggja öllum jafn-
an aðgang að námi.
LÍN – félagslegur
jöfnunarsjóður?
Sæunn
Stefánsdóttir
Lánasjóðurinn
Það er löngu tímabært,
segir Sæunn Stefáns-
dóttir, að stjórn LÍN
taki meira tillit til
félagslegra aðstæðna.
Höfundur situr í Stúdentaráði
fyrir hönd Röskvu og er formaður
lánasjóðsnefndar SHÍ.