Morgunblaðið - 20.07.2001, Blaðsíða 35

Börnin mín og fjölskyldur þeirra
senda einnig innilegustu samúðar-
kveðjur.
Salvör Jakobsdóttir.
Einn þeirra sem á liðnum áratug-
um hafa séð Borgarnes breytast úr
kauptúni í bæ og borizt þar með
straumi þróunarinnar alla ævi sína
að kalla hefur nú horfið okkur sjón-
um – þó ótrúlegt sé, gætu eflaust
sumir látið sér um munn fara. Þessi
vinmargi, síkviki og glaðlyndi maður
sem oftast gat komið hlátrinum til að
hljóma í kringum sig með frásagn-
argáfu sinni er nú ekki lengur til
staðar þar sem menn hittast á förn-
um vegi eða staðnæmast við kaffi-
bolla og líta yfir sviðið.
Guðsteinn – eða Steini, eins og all-
ir kölluðu hann jafnan – gat þess
stundum í góðra vina hópi, sem flest-
ir reyndar vissu, að hann væri inn-
fæddur Borgnesingur, og hann virt-
ist ætíð þakklátur fyrir þá
örlagaákvörðun. Staðurinn var hans
í ákveðinni merkingu og hann um
leið staðarins. Sennilega hefðu fáir
getað hugsað sér rök fyrir því að
Steini byggi til langframa fjarri
Borgarnesi svo mjög sem það kom í
ljós ætíð er á reyndi að hér var hon-
um umhverfið kærast, mannfólkið
hugþekkast og bernskuævintýrin í
minnum höfð nær því við hvert fót-
mál. Að vera innfæddur Borgnesing-
ur voru honum forréttindi, og hann
kunni einnig glögg skil á því hverjir
af eldri samtímamönnum hans höfðu
rutt þá braut á undan honum.
Borgarnes fyrir mestu tæknibylt-
inguna, – það var sá tími sem Steina
varð oft tíðrætt um meðal góðra
félaga, en á tíma frumbernsku hans
taldi staðurinn einungis um 500 íbúa.
Þarna gerðist æskumótunin, þar
þróuðust verkefni unglingsins og þar
hófst starfsferillinn. Mun áreiðan-
lega ekki ofmælt að Steini hafi
snemma verið hugmyndaríkur ung-
ur maður.
Koma brezka herliðsins til Borg-
arness 1940 hafði víðtæk áhrif á hinn
unga svein. Tók hann fyrir nokkrum
árum saman ágætan frásöguþátt um
þetta tímabil, sem hann flutti meðal
annars á fundum klúbba bæjarins við
frábærar undirtektir. Fannst mörg-
um sem þeir væru komnir inn í miðja
viðburði frásagnarinnar, enda flutti
Steini mál sitt fjörlega og brá þess-
um leifturmyndum upp þannig að
áheyrendum urðu þær minnisstæð-
ar. Á tímabili hersetunnar í Borgar-
nesi ávann hann sér meðal annars
eitt sem átti eftir að verða honum
notadrjúgt veganesti. Honum tókst,
eins og reyndar fjölmörgum öðrum á
svipuðum tíma, að nema tungutak
þessara útlendinga sér til mikils
gagns, og enskukunnáttan kom hon-
um síðar að góðu haldi. Í fyllingu
tímans lá svo leiðin yfir höfin breið.
Hversu mörg þjóðlönd Steini sótti
heim á sjómennskuárum sínum
kæmi mér ekki til hugar að gizka á,
en víst er að þau voru mörg. Æv-
intýraþrá að einhverju leyti, kynnu
menn að segja, og ótrúlegt er það
ekki. Hann vildi jöfnum höndum
kanna heimaslóðir og fjarlæga
heimshluta og var opinn fyrir því
sem líklegt var til að auka víðsýni og
skapa jákvæð hughrif.
Og viðfangsefnunum fjölgaði ár
frá ári. Ýmsir þættir bæjarvinnu á
vegum hreppsfélagsins komu í hlut
hans gegnum árin og bílaleiga varð
um skeið meðal aðalverkefna hans.
Fyrirferðarmikill var sá þáttur er
sneri að bílaumboði en Steini var
langa hríð sölumaður fyrir innflutn-
ingsfyrirtækið Heklu í Reykjavík.
Náði umboð hans hér yfir stórt svæði
og gátu umsvif orðið allmikil þegar
myndast fóru skörð í einkabílaflota
almennings. Starf veiðivarðar stund-
aði hann við laxveiðiár í héraðinu á
tímabilum. Hann hafði mikinn áhuga
á veiðimennsku margs konar og eyð-
ing meindýra varð einnig liður í
verkefnaskrá hans. Þá var og fiskeldi
meðal áhugamálanna samhliða ýmsu
því er snertir útiveru og umhverfisp-
rýði, enda maðurinn mikið náttúru-
barn og gæddur ríkri átthagakennd.
Verzlun og viðskipti af ýmsum
toga urðu honum snemma hjartfólg-
in áhugamál. Fyrstu sporin í þá átt
má rekja allt til þess er hann var níu
ára, en þá komu Bretarnir og höfðu
uppi alls konar vöruskipti við íbúana,
keyptu meðal annars egg og guldu
fyrir með súkkulaði eða öðru slíku.
Og þessi ferill hlóð utan á sig er árin
liðu. Steini aflaði sér verzlunarleyfis
og hafði með höndum margvíslega
sölu fram eftir árum, útvegaði meðal
annars sælgæti, fatnað, hjólbarða og
fleira. Hann hafði byrjað verzlunar-
störf sem afgreiðslumaður í Kaup-
félagi Borgfirðinga á gamla góða
staðnum í „kvosinni“ ungur að árum,
en um fimmtugsaldur hóf hann starf
í járnvörudeild KB og hélt svo áfram
í nýrri deild í kjölfar aukins umfangs
og breytinga. Í þessum nokkuð sam-
stofna söludeildum átti hann mörg
ágæt ár og endurnýjaði kynni sín við
fjölmarga er þangað áttu leið úr hin-
um dreifðu byggðum.
Vart verður annað sagt en Steini
nyti sín yfirleitt vel í verzlunarstörf-
unum og ótal sinnum kom fram að
hann vænti á öllum tímum árangurs
og vildi láta allt bera sig. Kappsemi
hans að stuðla að útvegun hvers þess
er bezt seldist hverju sinni mætti
vera við brugðið, og lagni hans við að
koma út einstökum hlutum gat á
stundum virzt alveg einstök og
undraverð. Hressilegt viðmót er
hvarvetna góður fylgifiskur sam-
skipta, og þann eiginleika skorti
Guðstein sízt. Þannig gerði hann sér
ætíð far um að laða viðskiptavini að
staðnum, nefndi deildina í ljúfu
gamni „verzlun fólksins“ og þar fram
eftir götunum. Gamansemi hans og
léttleiki bætti lund þeirra er urðu á
vegi hans, hvort heldur var á vinnu-
staðnum eða annars staðar þar sem
hann hafði viðkomu. Fastan vinnu-
stað hafði hann að lokum í bensínstöð
Hyrnunnar og virtist una sér þar vel.
Stundum er svo að orði komizt í
hversdagslegu tali að hinir og þessir
séu „sportmenn“. Slíkt orðalag hefur
mér alltaf fundizt falla afbragðs vel
að persónuleika Guðsteins Sigur-
jónssonar. Nefna má að hann var
framúrskarandi vel syndur og eitt
sinn eftir miðjan aldur var hann að
byrja flugnám, sem hann hvarf þó
frá eftir nokkurn tíma. Undur og
nauðsyn tækninýjunga var honum
meira en geðfellt umhugsunarefni.
Hann vildi prófa hlutina. Ein sönnun
þess var innreið tölvunnar í af-
greiðsludeild hans, og hann sem lítt
hafði kynnzt slíku galdraverki áður
nema af afspurn lagði sig nú allan
fram við að komast til ráðs við grip-
inn. Og niðurstaðan varð ósvikinn
fögnuður yfir þeirri bættu starfsað-
stöðu að þurfa nú ekki lengur að
handrita hverja nótu.
Í öllum þeim reginfjölda starfa
sem Guðsteinn lagði fyrir sig á löngu
árabili var þjónustan mikil og marg-
breytileg, og hefur sumra þeirra at-
riða þegar verið getið. Hér skal því
aðeins við bætt sem margir nutu
góðs af, en það var sú víðtæka fyr-
irgreiðsla sem fyrir hendi var þegar
að því kom að Heklubíll yrði afhent-
ur. Umboðsmaðurinn unni sér ekki
hvíldar í fyrirspurnum til seljandans
um það hvað liði hinu og þessu sem
ganga þurfti frá áður en bifreiðin
færi af stað úr Reykjavík í áttina til
kaupanda. Og þá átti hinn síðast-
nefndi vísan flutning þangað sem
farartækið var að finna ef hann
þurfti þess með. Það kom því ekki illa
heim við svo lifandi starfsþjónustu í
ýmsum efnum að Steina væri boðið
að ganga til liðs við Rótarýklúbb
Borgarness. Í þeim félagsskap tók
hann þátt um skeið og var þar meðal
annars eitt ár í stjórn.
En þau voru fleiri félagasamtökin
sem hann lét sig nokkru skipta, og
nefni ég hér aðeins verzlunarmanna-
félag og kaupfélag. Í hinu fyrrnefnda
veitti hann kjarabaráttu verzlunar-
manna þann atbeina sem hann mátti
og innan félagssviðs kaupfélagsins
sýndi hann jafnan áhuga á því að val
aðalfundarfulltrúa yrði sem raun-
sönnust mynd heildarhópsins. Kom
þá oft ýmislegt til greina að áliti
hans: Starfsaðstaða, aldur, félags-
legur áhugi, til dæmis hvort viðkom-
andi hefði látið eitthvað að sér kveða
í umræðum um hagsmunamálin eða
ekki. Áliti hann að einungis væri um
þrásetu eða vanakosningu að ræða
gat hann verið ófeiminn að láta það
álit í ljós. Yfirleitt lá hann ekki á
skoðunum sínum, hvorki í samvinnu-
málum né öðru, og sóttist engan veg-
inn eftir að vera álitinn jábróðir
hvers og eins. Allnokkuð pólitískur
mátti hann einnig kallast og fór
sjaldnast í grafgötur með það að
hann fylgdi Framsóknarflokknum að
málum. Hann fylgdist og ágætlega
með erlendri stjórnmálaþróun og
ræddi í sinn hóp eitt og annað um
ástand og horfur í heimspólitíkinni.
Honum voru einnig umbrot og átök
stríðstímans hugleikin í minningunni
og nöfn ýmissa sem nokkuð var farið
að fenna yfir í daglegum tilvitnunum
komu þá ósjaldan upp á yfirborðið.
Steini var næmur maður og minn-
ugur, kunni sumt efni utanbókar
með ólíkindum vel og skemmti
stundum kunningjum sínum með því
að hafa yfir slíkar þulur. Kímilegar
hliðar mannlífsins voru honum sem
opin bók og í kátínu daganna var
hann óspar á að miðla af nægta-
brunni meðfæddrar gamansemi
sinnar. Fylgdi þá gjarnan með hinn
sérstaki glaðklakkalegi hlátur hans
sem eins konar óumflýjanlegt
áherzluatriði. Bækur mat hann mik-
ils, var þar vandlátur í efnisvali, og
höfðu þau hjónin komið upp fallegu
bókasafni á heimili sínu.
Og nú eru orðin þessi kunnu kafla-
skil – en hvers vegna svona skjótt?
Að því gætu margir spurt, en fátt
yrði þá til svara. Óvæntur og skyndi-
legur heilsubrestur sem umturnaði á
mjög skömmum tíma þeim hug-
myndum okkar að nú væri Steini að
ganga inn í ljúft og áhyggjulítið tíma-
bil að lokinni viðurkenndri starfsævi,
– þetta er í rauninni það eina sem við
blasir og við höfum við að styðjast.
Vissulega auðnaðist honum ekki að
ganga á svig við ýmsa þá erfiðleika
sem hrjáð geta manninn í daglegu
lífi, en hann kunni einnig vel að meta
velgengni og þá unaðslegu tilfinn-
ingu að finna lífsfleyið aftur á lygn-
um sjó.
Að Guðsteini Sigurjónssyni
gengnum er Borgarnes fátækara en
áður. Maður sem þráði athafnir,
framvindu og reisn sinnar byggðar
er horfinn okkur, fjölhæfur og
ógleymanlegur persónuleiki í senn,
sem hlaut að marka veruleg mann-
lífsspor á ævigöngunni. Í hugum
kunnugra samferðamanna, sem eru
svo ótrúlega margir, verður Steina
án efa lengi minnzt. En þótt flestir
sem þekktu hann kenndu persónu
hans í aðra röndina við léttlyndi,
gleði og gáska átti hann þá alvöru
undir niðri sem veitti honum óbrigð-
ula kjölfestu árangurs í sínum litríku
ævistörfum. Megi hann vel fara og
þökk sé honum fyrir áratuga vináttu
og margra ára samstarf. Ég færi
Soffíu konu hans og afkomendunum
öllum samúðarkveðjur.
Bjarni Valtýr Guðjónsson.
 Fleiri minningargreinar um
Guðstein S. Sigurjónsson bíða birt-
ingar og munu birtast í blaðinu
næstu daga.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 20. JÚLÍ 2001 35
EIGI minningargrein að birtast
á útfarardegi (eða í sunnudags-
blaði ef útför er á mánudegi), er
skilafrestur sem hér segir: Í
sunnudags- og þriðjudagsblað
þarf grein að berast fyrir há-
degi á föstudag. Í miðvikudags-,
fimmtudags-, föstudags- og
laugardagsblað þarf greinin að
berast fyrir hádegi tveimur
virkum dögum fyrir birtingar-
dag. Berist grein eftir að skila-
frestur er útrunninn eða eftir að
útför hefur farið fram, er ekki
unnt að lofa ákveðnum birting-
ardegi. Þar sem pláss er tak-
markað getur þurft að fresta
birtingu greina, enda þótt þær
berist innan hins tiltekna skila-
frests.
Skilafrestur
minningargreina
A   '     
  + 
 %   
 %

    %  

.6
",-

%,%
/%
!& 
-# 'G
'? & 0+ $

     '              B:
!(<    %
+  
#*
'!2
@ 
$
#&  & 

 
#& ( 
 '

'!2
$
#& "'   $/

#&" 
#&
( 
#&
 ! $
1 *   
     

  ",
%%
 !2
5@ +#
   &   
  /%  !8#
#
$ %     /%    ".#
 #!.#.)#
A2 
+ 
' 
# 
 
   8
# 

#*
    @&2 
% 
 
"'  
   
# 
'+
 
    $
A   '   *  + % '   

 
+  + 

 %   *    
 % 
 
  %  

.6
7 
-%

     '   *  +        !!2 B:
 + &          
 #

&  
'+ 
- 1
#& "#
&2
%
'+ 
#& %# + 
0 0 
"  * "  
    $
A   '   *  + % '   

 
+  + 

 % 
,3/
% 
.6-.
. "  <<G
'? & 0+ $

    '   *     &  
  0        
 
%#

0 +    !  
7  
"  " +   75 !$
2    
       


.6


. 7 

. 7'=
 '
+       /
    
  
%  ")#
 #!(#))#
=  +    
 
/
    #

!!+ 
# 

#'
#&

#*' 
#' %!" 0 #

0 @0+
#'
'$
# 

# # 
#' % 
$ 
(*7
#'
% - + 
# & 
   ! $