Morgunblaðið - 20.07.2001, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 20. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Í SKÝRSLU samstarfshóps sam-
gönguráðuneytis og Vegagerðarinn-
ar er lagt til að strax á þessu ári
verði ráðist í breytingar á skattalög-
gjöfinni þannig að skatthlutfall
minni dísilbifreiða og bensínbifreiða
verði jafnað. Þannig megi auka hlut
dísilbifreiða í innflutningi, en nú eru
aðeins 9% bifreiða á skrá knúin með
dísilolíu. Í mörgum Evrópulöndum
er þetta hlutfall allt að 50%.
Þá er lagt til að stjórnvöld setji sér
það markmið að losun gróðurhúsa-
lofttegunda verði 620 þúsund tonn
árið 2010, sem er minni losun en árið
1990. Í fyrra var losunin nálægt 670
þúsund tonnum, sem er mesta losun
gróðurhúsalofttegunda, og fimm
þúsund tonnum meira en árið áður.
Bílaumferð vegur þar þyngst eða
93%, flugumferð innanlands 3% og
strandsiglingar 4%.
Losun frá dísilbílum er 25–30%
minni en frá bensínbifreiðum, miðað
við jafnþunga bíla. Losun dísilvéla á
nituroxíðum og sótögnum er töluvert
meiri en í bensínvélum, en í skýrsl-
unni segir að ný tækni hafi verið þró-
uð til að ná þessum ögnum úr út-
blæstrinum.
„Nauðsynlegt er að búa svo um
hnúta að ódýrara sé að reka dísilbíl
en bensínbíl ef takast á að fjölga dís-
ilbílum hlutfallslega á Íslandi. Það er
ekki nóg að rekstrarkostnaður dísil-
og bensínbíla sé álíka mikill,“ segir í
skýrslunni. Skjótvirkasta leiðin er
sögð að lækka þungaskatt á minni
dísilbifreiðum. „Fast árgjald, óháð
notkun bifreiðarinnar, verður að
teljast óæskilegt. Í raun er um
eignaskatt að ræða og má ætla að
slíkt sé aksturhvetjandi, einkum hjá
aðilum í atvinnurekstri, þar sem
kostnaður á hvern ekinn kílómetra
minnkar eftir því sem ekið er meira,“
segir í skýrslunni.
Einnig er lagt til að öll gjaldtaka
verði endurskoðuð. „Æskilegast
væri því að allir vegfarendur greiddu
kílómetragjald sem færi eftir þyngd
farartækja sem þeir nota og jafnvel
eftir því hvar og hvenær ekið er.
Sem stendur er það hins vegar
tæknilega illframkvæmanlegt en á
því kann að verða breyting á allra
næstu árum, mjög líklega fyrir árið
2010.“
Þá er lögð áhersla á að þess verði
gætt að heildarskattlagning á bif-
reiðar við innflutning hækki ekki, til
að tækninýjungar skili sér í minnk-
andi losun, og að innflutningur gam-
alla bifreiða sem menga mikið verði
takmarkaður með háum gjöldum.
Sömuleiðis er mælt með því að kann-
að verði hvort æskilegt sé að greitt
verði fyrir förgun eldri bifreiða sem
menga meira en nýjar árgerðir.
Skýrslan gefur von um að
markmiðunum verði náð
Sturla Böðvarsson samgönguráð-
herra sagði á blaðamannafundi í gær
að honum litist ágætlega á tillögurn-
ar sem fram koma í skýrslunni.
„Þessi skýrsla er mikil áskorun og
mikil hvatning fyrir okkur til að taka
til hendi og gefur okkur kannski
meiri von en við höfðum áður haft
um að markmiðunum verði náð,“
sagði Sturla.
Skýrsluhöfundar telja að margt
bendi til að losun gróðurhúsaloftteg-
unda frá bílaumferð sé í sögulegu há-
marki um þessar mundir og að hún
muni lítt vaxa úr þessu. Fjöldi fólks-
bíla á hverja 1000 íbúa á Íslandi hafi í
árslok 2000 verið 562 og að mettun-
arviðmið séu víða talin vera 600 bílar
á 1000 íbúa. Þar sem Íslendingar eru
nálægt mettunarmörkunum er ekki
gert ráð fyrir að bifreiðum fjölgi
hraðar í næstu framtíð, en því sem
nemur fólksfjölgun. Skýrsluhöfund-
ar telja fremur ólíklegt að losunin
eigi eftir að fara mikið yfir 700 þús-
und tonn á ári, þar sem margt bendi
til þess að á næstu árum muni draga
úr losuninni þar sem meðaleldsneyt-
isnotkun bifreiða muni minnka hrað-
ar en sem nemur vexti heildarum-
ferðar á landinu.
Fyrst verði gripið
til „mýkri“ aðgerða
Samkvæmt langtímaáætlun í
vegagerð verður lagt bundið slitlag á
780 km af malarvegum til ársins
2010. Það mun minnka losun koltví-
sýrings um þrjú þúsund tonn á ári
miðað við óbreyttan akstur. Jafn-
framt munu aðrar framkvæmdir við
vegakerfið, svo sem stytting leiða og
gerð jarðganga í stað fjallvega,
draga úr losun. Einnig er lögð mikil
áhersla á að jafna umferðarhraða,
sem megi ná fram með samhæfingu
umferðarljósa í gatnakerfi á höfuð-
borgarsvæðinu. Sömuleiðis er talið
brýnt að hlutur almenningssam-
gangna verði aukinn.
Þá er lagt til að fræðsla og upplýs-
ingar um rétt aksturslag og hegðun
ökumanna, viðhald bifreiða og fjár-
hagsleg hagkvæmni þess að velja sér
umhverfisvænt farartæki verði stór-
aukin. Sýnt hafi verði fram á allt að
15% eldsneytissparnað með breyttu
aksturslagi og er miðað við að að-
gerðir af þessu tagi gætu skilað 3%
minni losun á landsvísu, eða 20 þús-
und tonnum.
Í skýrslunni segir að mikilvægt sé
að allar „mýkri aðgerðir“, eins og
upplýsingar, fræðsla, tilmæli og
kynningar, verði nýttar að fullu áður
en til harðari aðgerða, boða, banna
og sérstakrar gjaldheimtu, verði
gripið.
Skýrsla um losun gróðurhúsalofttegunda frá samgöngum kynnt
Hlutur dísilbíla aukinn
með breyttu skattakerfi
Morgunblaðið/Júlíus
Í skýrslunni er gert ráð fyrir að umferð aukist um 60% til ársins 2030.
Losun gróðurhúsa-
lofttegunda frá dísil-
bílum er 25–30% minni
en frá bensínbílum, seg-
ir m.a. í nýrri skýrslu
um samgöngumál.
BORIST hefur eftirfarandi yfirlýs-
ing frá Daníel Helgasyni, sem hef-
ur starfað við veitingarekstur í
Þjóðleikhúskjallaranum:
„Vegna frétta af dúkamáli Árna
Johnsens alþingismanns, þar sem
ég kem lítillega við sögu, vil ég
koma eftirfarandi á framfæri við
fjölmiðla. Þriðjudaginn 17. júlí
hringdi Árni Johnsen til mín þar
sem ég var við vinnu. Hann sagð-
ist þurfa að koma „einhverju dóti“
í geymslu þar sem hann gæti bent
á það, vegna þeirra nornaveiða
sem stæðu yfir gegn honum. Hann
óskaði eftir því að fá að setja þetta
dót í geymslu fyrirtækis sem ég
tengdist og er með rekstur í Þjóð-
leikhússkjallaranum. Hann nefndi
jafnframt að hann hefði rætt þetta
mál við húsvörð Þjóðleikhússins,
sem ég þekki ekki af öðru en heið-
arleika og samviskusemi í vinnu.“
Hafði ekki heyrt
rætt um dúkinn
„Á þessum tíma hafði ég aldrei
heyrt talað um þann dúk sem síðar
hefur verið til umræðu í fjölmiðl-
um. Hins vegar vissi ég eins og al-
þjóð að Árni Johnsen var í erfiðum
málum. Vegna þess sem Árni hafði
eftir húsverðinum, og ég veit nú að
var ósatt, féllst ég á að hann gæti
sett „þetta dót“ í geymsluna. Jafn-
framt er ekki laust við að ég hafi
vorkennt Árna og taldi að mál
hans gætu ekki versnað miklu
meira en orðið var.
Síðar sama dag hringir Árni og
segir mér að sendibíll sé á leiðinni
með dótið í Gufunes og biður mig
að vera þar til að opna geymsluna.
Þetta gerði ég. Þegar bíllinn kom
hjálpaði ég bílstjóranum að bera
inn margfrægan dúk, sem ég sá þá
í fyrsta skipti, og ýmislegt annað,
eins og klósettskál og sturtubotn.
Það næsta sem gerist í málinu
er að Árni hringir til mín á mið-
vikudagsmorgun og biður mig að
opna geymsluna fyrir ljósmyndara
Morgunblaðsins og sýna honum
dúkinn. Ég fór og opnaði geymsl-
una fyrir ljósmyndaranum sem var
í fylgd blaðamanns. Ég staðfesti
það við blaðamann Morgunblaðs-
ins að dúkurinn hefði verið í
geymslunni í viku til tíu daga, eins
og Árni hafði beðið mig um að
gera. Seinna sama dag hafði
fréttamaður Ríkissjónvarpsins
samband við mig og spurði út í
dúkinn. Ég sagði honum það sama
og ég hafði sagt blaðamanni Morg-
unblaðsins. Þetta var sagt gegn
betri vitund og bið ég þessa blaða-
menn og ekki síst Stefán Bald-
ursson þjóðleikhússtjóra afsökun-
ar á þessu. Þá þykir mér mjög
leiðinlegt að hafa með þessu átt
þátt í að ljúga að almenningi.“
Taldi mig ekki vera
að vernda Árna Johnsen
„Með þessu framferði mínu taldi
ég mig á engan hátt vera að
vernda Árna Johnsen, heldur hús-
vörð Þjóðleikhússins sem Árni
hafði sagt mér að hefði tjáð þjóð-
leikhússtjóra að dúkurinn hefði
verið fluttur úr Þjóðleikhúsinu í
geymsluna í Gufunesi. Þegar ég
talaði hins vegar við húsvörðinn
seinnipartinn í gær sagði hann
Árna segja ósatt um þetta.
Ég vil enn og aftur biðjast af-
sökunar á því að hafa flækt þetta
mál með framburði mínum við fjöl-
miðla og þjóðleikhússtjóra og hef
að öðru leyti ekkert um málið að
segja.“
Daníel Helgason, fyrr-
verandi starfsmaður við
veitingarekstur í Þjóð-
leikhússkjallaranum
Biður
blaðamenn
og þjóðleik-
hússtjóra
afsökunar
ÓSKAR Valdimarsson, forstjóri
Framkvæmdasýslu ríkisins, hefur
sent Morgunblaðinu eftirfarandi bréf
sem hann sendi Geir H. Haarde fjár-
málaráðherra 17. júlí:
„Málefni: Samskipti FSR við bygg-
ingarnefnd Þjóðleikhússins á árunum
1999–2001.
Vegna hinnar miklu fjölmiðlaum-
ræðu, sem fram hefur farið síðustu
daga um störf byggingarnefndar
Þjóðleikhússins, vill undirritaður
gera nokkra grein fyrir aðkomu
Framkvæmdasýslu ríkisins að mál-
inu.
Á haustdögum árið 1999 óskaði
Árni Johnsen, formaður byggingar-
nefndar Þjóðleikhússins, eftir fundi
með undirrituðum þar sem fjallað
yrði um verkaskiptingu milli FSR og
byggingarnefndarinnar. Á fundinum
greindi formaðurinn frá því að vegna
lítilla framkvæmda undanfarin ár
hefði verkaskiptingin þróast á þann
veg að þjóðleikhússtjóri raðaði verk-
efnum í forgangsröð, formaðurinn
tæki að sér umsjón með fram-
kvæmdaþáttum og FSR annaðist
verkbókhalds- og greiðsluþjónustu.
Formaðurinn færi yfir alla reikninga
og staðfesti réttmæti þeirra með und-
irritun sinni, áður en þeir kæmu til
greiðslu hjá FSR. Sameiginlega
þyrftu svo byggingarnefndin og FSR
að gæta þess að ekki yrði unnið fyrir
hærri fjárhæðir en veittar væru til
verksins á ári hverju. Hann sagði
þetta vinnulag hafa reynst vel og vildi
hann halda því óbreyttu, enda stæðu
ekki fyrir dyrum miklar framkvæmd-
ir sem kölluðu á breytt fyrirkomulag.
Undirritaður taldi þetta óvenjulega
aðferðafræði, en gerði að öðru leyti
ekki athugasemdir við verkaskipt-
inguna.
Síðan umræddur fundur átti sér
stað hefur þetta fyrirkomulag verið
viðhaft við framkvæmdir við Þjóðleik-
húsið, jafnvel þó að framkvæmdir hafi
verið nokkru meiri en gert var ráð
fyrir. Formaður byggingarnefndar-
innar hefur undantekningalaust stað-
fest réttmæti reikninga með áritun
sinni, áður en þeir hafa verið skráðir í
bókhald FSR. Undirritaður hefur síð-
an sjálfur yfirfarið og flokkað alla
reikningana og stofnunin hefur séð
um greiðslu þeirra. Við yfirferð reikn-
inganna hafði undirritaður oftar en
ekki samband við formanninn til að fá
skýringar á reikningum. Þessi sam-
skipti fóru yfirleitt fram munnlega, en
einnig bárust skriflegar skýringar á
nokkrum reikningum. Í öllum tilfell-
um taldi undirritaður að skýringar
formannsins væru fullnægjandi, og
gerði því ekki frekari athugasemdir
við þær. Formaður fékk reglulega
upplýsingar um stöðu byggingar-
reikningsins og í sameiningu var þess
gætt að ekki væri framkvæmt fyrir
hærri fjárhæðir en heimild var fyrir í
fjárlögum. Samskipti FSR og for-
manns byggingarnefndar hafa verið
fagleg og hnökralaus. Skrifstofustjóri
fjármálasviðs menntamálaráðuneyt-
isins hefur með reglubundnum hætti
verið upplýstur um fjármálalega
stöðu framkvæmda og í nokkrum til-
fellum hafa reikningar verið bornir
undir hann, áður en til greiðslu þeirra
kom. Sérstaklega á þetta við um upp-
gjörsreikninga frá fyrri árum, þegar
farið hefur verið fram á greiðslu fyrir
verkþætti sem framkvæmdir voru á
árunum 1994 til 1997 og undirritaður
hafði enga möguleika á að sannreyna.
Einnig fjallaði ráðuneytið um þóknun
formanns fyrir nefndarstörf.
Það er skoðun undirritaðs að þrátt
fyrir að verkaskipting milli bygging-
arnefndar og FSR hafi í þessu verki
verið með óvenjulegum hætti og ekki
til eftirbreytni, þá sé hún ekki orsaka-
valdur að þeim persónulega vanda
formanns byggingarnefndarinnar,
sem fjallað hefur verið um í fjölmiðl-
um undanfarna daga.“
Forstjóri FSR um samskiptin við byggingarnefnd Þjóðleikhússins
Telur verka-
skiptinguna
ekki orsakavald