Morgunblaðið - 20.07.2001, Blaðsíða 30

MINNINGAR
30 FÖSTUDAGUR 20. JÚLÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Ó
hætt er að segja að
breskur almenningur
sé harmi sleginn yfir
niðurstöðum skýrslu
sem birtist í gær og
tekur til óvenjuhás hlutfalls lát-
inna í hópi þeirra barna sem geng-
ust undir hjartaaðgerðir á sjúkra-
húsi í ensku borginni Bristol á
nokkurra ára tímabili á níunda og
tíunda áratugnum.
Viðbrögð almennings í Bret-
landi eru skiljanleg þegar nánar er
að gáð. Komið hefur í ljós að á því
tímabili sem skýrslan tekur að-
allega til, frá
1984 til 1995,
fékk þriðj-
ungur þeirra
barna, sem
gengust undir
opna hjarta-
skurðaðgerð, minna en eðlilega
ummönnun. Og að á árunum 1988
til 1994 hafi tala látinna verið um
tvöfalt hærri en á öðrum sjúkra-
húsum á fimm af sjö árum á tíma-
bilinu. Og út frá meðaltali á lands-
vísu hafi 30 til 35 fleiri börn yngri
en tólf mánaða látist eftir slíkar
aðgerðir í Bristol en annars stað-
ar.
Í skýrslunni er flett ofan af
margs konar brotalömum í skipu-
lagi sjúkrahússins og aðgerða-
stjórn. Skipulagi sem tók meira
mið af hagsmunum fámennrar
valdastéttar lækna en sjúklinga.
Þeir sem þurftu á hjálp að halda
voru þannig í öðru sæti. Og börnin
neðst á þeim lista.
Yfirstjórn Bristol Royal Infirm-
ary-sjúkrahússins hefur snúist til
varnar og sagt skýrsluhöfunda úr
takti við raunveruleikann, en eftir
stendur sú staðreynd að á nokk-
urra ára tímabili er þriðja hvert
barn sem gekkst undir sk. opna
hjartaskurðaðgerð á sjúkrahúsinu
ekki talið hafa fengið rétta með-
ferð eða viðeigandi umönnun.
Þetta eru þær staðreyndir sem
blasa við sorgmæddum foreldrum
barna sem létust í kjölfar mis-
heppnaðra aðgerða, oft vegna sýk-
inga eða vanrækslu. Hugmyndir
um skilvirkari stjórnun og nýtt
skipurit skila ekki börnum þeirra
til baka. Þeirra er harmurinn
mestur.
Engu að síður hafa fulltrúar
þeirra, sem um sárt eiga að binda
eftir afglöp starfsfólks sjúkrahúss-
ins, fagnað skýrslunni þar sem
hún reyni ekki, eins og svo oft áð-
ur, að hvítþvo hlutaðeigandi og
stinga málum undir stól, heldur sé
tekið á málum af festu og raunsæi
og raunhæfar tillögur gerðar til
úrbótar.
Heilbrigðisráðherrann, Alan
Milburn, hefur enda lofað skjótum
viðbrögðum af hálfu stjórnvalda
og heitið því að foreldrar muni
aldrei aftur þurfa að ganga í gegn-
um slíkar mannlegar þjáningar.
Breskir fjölmiðlar hafa farið
mikinn í umfjöllun af þessu máli
og vitaskuld hafa vaknað spurn-
ingar um ástand mála í öðrum
heilbrigðisstofnunun á Bretlands-
eyjum. Af hverju ætti ástandið í
Bristol að vera einangrað tilvik?
Hvernig eru aðstæður víða í fá-
tækari borgum landsins?
Skýrsluhöfundar taka á þessu
og segja að það sem henti í Bristol
hafi verið afleiðing óraunhæfra en
metnaðarfullra áætlana. Starfs-
fólk og yfirstjórn sjúkrahússins
hafi verið ákveðið í að koma vinnu-
stað sínum í fremstu röð á lands-
vísu, en ekki sést fyrir á þeirri för
og fyrir vikið uppskorið lítið annað
en harmleik, í ætt við þá sem
kenndir voru við Grikkland hið
forna.
Þannig hafi erfiðum og tvísýn-
um aðgerðum ekki verið hætt,
frekar fjölgað, jafnvel þótt skýrar
vísbendingar hafi verið komnar
fram um óeðlilega hátt hlutfall lát-
inna í hópi hinna ungu sjúklinga.
Harðorðir skýrsluhöfundar
benda á fjölmargt í skipulagi
sjúkrahússins sem eflaust ætti við
um fjölmargar heilbrigðisstofn-
anir víða um lönd. Þannig hafi boð-
skipti milli deilda ekki verið með
viðunandi hætti, samvinna ekki
nægileg og stjórnun ómarkviss.
Engin yfirsýn var með störfum
skurðlækna og jafnvel þegar
spurningar vöknuðu um brotalam-
ir hafi tekið mánuði og jafnvel ár
að taka þær alvarlega.
Dapurlegust er þó sú niðurstaða
skýrsluhöfunda að á fundum hinn-
ar metnaðarfullu yfirstjórnar
sjúkrahússins hafi börnin lent
neðst á forgangslistanum. Í engu
eða litlu hafi verið tekið tillit til
bágs húsnæðis, lélegra tækja og
lítillar þjálfunar starfsfólks, hvað
þá að slíkt gæti komið niður á
barnungum sjúklingum sem væru
að jafna sig eftir erfiðar og
áhættusamar aðgerðir.
Vitaskuld er sannleikurinn aldr-
ei einhliða og gagnrýnendur
skýrslunnar hafa m.a. bent á land-
læg vandræði á Bretlandi við að
manna heilbrigðisstofnanir með
menntuðu starfsfólki, einkum
hjúkrunarfræðingum. Raunar
segja þeir að skortur hafi verið á
starfsfólki í allar stöður á Bristol-
sjúkrahúsinu og starfsfólkið hafi
þannig staðið sig býsna vel miðað
við aðstæður.
Þessar röksemdir eru auðvitað
réttmætar, en eiga þær aðeins við
um Bristol en ekki aðrar heilbrigð-
isstofnanir? Getur eitt sjúkrahús
varið slíkan barnadauða umfram
önnur þegar um sömu fjárframlög
er að ræða? Og sömu tækifæri til
vinnuafls?
Auðvitað ekki. Þess vegna segja
leiðarahöfundar breskra dagblaða
að vatnaskil hafi orðið í um-
ræðunni um heilbrigðismál með
hinni kolsvörtu skýrslu um börnin
í Bristol. Umræðan snúist ekki
lengur eingöngu um endalausar
kröfur um aukin fjárframlög hins
opinbera og skort á hinu og þessu,
þótt réttmætar séu þær kröfur í
flestum tilfellum.
Athyglin muni nú einnig beinast
að þeim sem með fjármunina fara
á sjúkrahúsunum sjálfum og með
yfirstjórn heilbrigðiskerfisins. Þar
á bæ verði menn að taka sig sam-
an í andlitinu og rifja upp þær
dyggðir sem skráðar séu í eiða
lækna og hjúkrunarfræðinga og
hafi fyrst og fremst með heill
ákveðins hóps fólks að gera.
Nefnilega sjúklinganna.
Börnin
í Bristol
Þetta eru þær staðreyndir sem blasa við
sorgmæddum foreldrum barna sem létust
í kjölfar misheppnaðra aðgerða, oft vegna
sýkinga eða vanrækslu. Hugmyndir um
skilvirkari stjórnun og nýtt skipurit skila
ekki börnum þeirra til baka.
VIÐHORF
Eftir Björn Inga
Hrafnsson
bingi@mbl.is
✝ Árni Már Magn-ússon Waage
fæddist í Reykjavík
21. janúar 1942.
Hann varð bráð-
kvaddur á Mallorka
6. júlí síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Magnús Guð-
mundsson Waage, f.
5. ágúst 1916, d. 21.
apríl 1977, og eigin-
kona hans Jóhanna
Sveinsdóttir, f. 1.
sept. 1915, d. 11. okt.
1986. Systkini Árna
voru: Jón Konráð, f.
30. des. 1933, látinn, Ólafur
Waage, f. 7. sept. 1939, látinn,
Guðmundur Waage, f. 17. nóv.
1940, Ragnheiður Þórunn, f. 29.
okt. 1943, Edda Hulda, f. 14. feb.
1946, Ómar Waage, f. 25. nóv.
1952, Inga Anna, f. 14. nóv. 1955,
og Sigurlaug Jónína, f. 16. nóv.
1958.
Hinn 3. feb. 1962 kvæntist Árni
eftirlifandi eiginkonu sinni Sigríði
Jóhönnu Gísladóttur, f. 28. des.
1944. Foreldrar hennar eru hjón-
in Gísli Oddsson, f. 5. sept. 1912, d.
23. mars 1987, og eiginkona hans
Lára Sæmundsdóttir, f. 28. sept.
1913, búsett í Reykjavík. Börn
Árna og Sigríðar eru: 1) Jóhanna
Waage, f. 28. okt. 1961, maki Sig-
urður Geirsson, f. 22. okt. 1958,
eiga þau þrjú börn
og eitt barnabarn. 2)
Sigrún Waage, f. 9.
feb. 1963, maki
Þröstur Þórðarson,
f. 15. maí 1963, eiga
þau fimm börn og
eitt barnabarn. 3)
Bryndís Waage, f. 5.
mars 1964, maki
Heimir Guðmunds-
son, f. 2. apríl 1965,
eiga þau fimm börn.
4) Kolbrún Waage, f.
21. mars 1965, maki
Sigurður Reynisson,
f. 22. mars 1964, eiga
þau tvö börn. 5) Lára Waage, f. 2.
sept. 1966, maki Sigurjón Sveins-
son, f. 1. maí 1965, eiga þau fjögur
börn. 6) Berglind Waage, f. 16.
feb. 1969, maki Jón Óli Ólafsson, f.
20. nóv. 1969, eiga þau þrjú börn.
7) Guðrún Waage, f. 21. ágúst
1971, maki Eysteinn Marvinsson,
f. 27. mars 1969, eiga þau eitt barn
saman og á Eysteinn dóttur fyrir.
8) Sigurður Árni Waage, f. 28. feb.
1975, ókvæntur og barnlaus.
Árni starfaði um árabil hjá
Myndamótum og síðar Morgun-
blaðinu, síðustu árin við mynd-
vinnslu á auglýsingadeild Morg-
unblaðsins.
Útför Árna fer fram frá Graf-
arvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Elsku pabbi minn og tengda-
pabbi, þú ert farinn frá okkur en ég
veit að nú ert þú á stað þar sem þér
líður vel. En það er erfitt að sætta
sig við það, þú varst alltaf svo glað-
ur og hress og vildir allt fyrir okkur
gera þótt þér liði ekki alltaf vel.
Takk fyrir allar góðu stundirnar,
elsku pabbi, og leiðsögn þína í
myndvinnslu,. Þín er sárt saknað en
minning þín lifir með okkur.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Kær kveðja, þín dóttir og tengda-
sonur,
Sigrún og Þröstur.
Elsku pabbi, það er sárt að hugsa
til þess að eiga ekki eftir að sjá þig
vinna í garðinum þínum sem þú
hafðir svo gaman af að betrumbæta,
og að leik við barnabörnin þín eins
og þú ávallt gerðir þegar þau komu í
heimsókn til ömmu og afa í Lauf-
rima. Alltaf gátu börnin farið í
frystikistuna hjá afa til að athuga
hvort ekki leyndist ís sem hægt
væri að gæða sér á. Þær stundir
sem við höfum fengið að njóta með
þér lifa í minningu okkar. Þú varst
alltaf svo hjálpsamur t.d. þegar við
keyptum okkar fyrstu íbúð þá í fok-
heldu ástandi, þá varst þú fyrstur til
að rétta hjálparhönd og ef einhver
þurfti aðstoð þá varst þú alltaf boð-
inn og búinn til að hjálpa. Árið 1987
var viðburðaríkt ár hjá mér, því það
ár fæddist Íris dóttir mín í febrúar
og í maí sama ár flutti ég heim til að
gæta Guðrúnar systur og Sigurðar
bróður meðan mamma og Berglind
systir fylgdu þér til London þar sem
þú gekkst undir hjartaaðgerð það
var erfiður tími og óvíst að þú hefðir
þetta af, en það gerðir þú. Þú varðst
alltaf svo jákvæður og tókst svo vel
á þessum veikindum og strax eftir
æfingar á Reykjalundi hófst þú að
stunda göngur, hjólreiðar og fl. þér
var það mikið kappsmál að fá eins
mikla hreyfingu og þú gast. Ég og
fjölskylda mín vorum það lánsöm að
fá að njóta þess að fara með ykkur
mömmu nokkrum sinnum í sum-
arfrí á erlendri grundu, nú síðast á
Mallorka þar sem við vorum búin að
eyða 18 góðum dögum saman í sól
og sumaryl og vorum farin að huga
að heimför, þegar kall þitt kom. Þú
sem varst á besta aldri, aðeins 59
ára, og áttir eftir að gera svo margt
t.d. skella þér á línuskauta og ganga
á Esjuna með barnabörnunum. Við
eigum eftir að sakna þess að fá ekki
símhringingu frá þér á sunnudags-
morgnum þar sem þú lést okkur
vita að nú væri fyrirhuguð sundferð
í Árbæjarlaugina, síðan í léttan há-
degisverð heima hjá ykkur mömmu.
Elsku pabbi, hafðu þökk fyrir allt.
Þín dóttir,
Kolbrún.
Þessar línur eru ritaðar með
miklum trega því nú er horfinn á
braut góður vinur og tengdafaðir
Árni Már Waage. Ég kynntist Árna
fyrst árið 1994 þegar ég og yngsta
dóttir hans Guðrún fórum að vera
saman. Ég man svo vel eftir fyrsta
jólaboðinu sem ég kom í til þeirra
hjóna með dóttur mína, þarna var
öll fjölskyldan komin saman og Árni
og Sigga tóku á móti okkur eins og
við hefðum verið í fjölskyldunni í
mörg ár. Eftir matinn tók Árni fram
nikkuna og spilaði eins og herfor-
ingi og lét öll barnabörnin dansa
kringum jólatréð.
Alltaf var hann fyrstur manna að
koma með hjálparhönd til okkar
allra ef einhvern vantaði aðstoð en
aldrei vildi hann samt biðja nokk-
urn mann um aðstoð, ef hann var að
gera eitthvað sjálfur. Þegar við fór-
um svo saman til Spánar sumarið
1997, sem var hans uppáhaldsstað-
ur í sumarfríi, var gaman að fylgj-
ast með honum, hann var alltaf eins
og unglingur, annaðhvort í sund-
lauginni að leika við börnin sem þar
voru eða í fótbolta, billjard eða
pílukasti með okkur, sem aðeins
eldri vorum. Eins þegar var farið
eitthvert í sumarbústað þá var
hann fyrstur manna til að fara út að
leika við börnin. Um daginn fórum
við ég og Jón Óli svili minn á línu-
skauta til að vera í formi þegar
Árni kæmi heim frá Spáni, því að
það var búið að tala um það að fara
með honum í góðan túr á línuskaut-
um þegar þau kæmu heim.
Eitt er víst að af þessum manni
var hægt að læra mikið. Það er mik-
ill missir að svona góðum vini og
tengdaföður. Þegar ég hugsa til
Árna þá minnist ég hve glaðlyndur,
hlýr og traustur vinur hann var.
Elsku tengdamamma og fjöl-
skylda, megi guð vera með ykkur.
Blessuð sé minning Árna.
Kær kveðja, þinn vinur og
tengdasonur.
Eysteinn Marvinsson.
Þegar þær sorglegu fregnir bár-
ust mér til Danmerkur að þú værir
dáinn langaði mig helst af öllu til að
taka fyrstu flugvél heim til Íslands
og vera í faðmi fjölskyldunnar.
En það var ekki mögulegt. Það
leið löng og erfið vika þar til ég gat
hitt ömmu og alla hina.
Mínar fyrstu æskuminningar eru
yfirleitt tengdar þér og ömmu
Siggu í Völvufellinu. Þær yrðu ef-
laust efni í heila bók ef ég teldi þær
allar upp en mér er þó minnisstæð-
ast þegar ég var búin að suða heil-
lengi um stórt playmo-hús og það
varst þú sem komst með það fær-
andi hendi á afmælisdaginn minn.
Eins man ég vel eftir 50 kr. seðl-
unum, sem þá voru og hétu, og þú
laumaðir oft á tíðum að mér.
Það varst þú sem komst mér á
bragðið með kandísmolana eða afa-
mola eins og þeir voru kallaðir í fjöl-
skyldunni, og þegar ég byrjaði að
búa gætti ég þess að eiga alltaf til
afamola handa þér.
Það var líka alltaf svo gaman að
fá að gista hjá ykkur ömmu, þegar
þú sendir okkur út í sjoppu til að
lotta fyrir þig brást ekki að við feng-
um aukapening með til að kaupa
sælgæti.
Þú komst af stað sunnudagssund-
inu fyrir fjölskylduna og þótt ég hafi
nú ekki verið mjög virk í því síðustu
ár man ég samt vel eftir þeim þegar
ég var yngri.
Svo árið 1999 gerði ég þig að
langafa í fyrsta sinn þegar Bjarki
Þór kom í heiminn og ég er fegin að
þú náðir að upplifa það þrátt fyrir
að hafa verið bara 57 ára langafi.
Í apríl sl. þegar ég kom í heim-
sókn til Íslands gáfuð þið amma mér
fallegan handunninn engil og gæti
ég hans eins og sjáaldurs augna
minna, svo dýrmætur er hann mér.
Þegar ég tendra ljós á honum og
mér verður litið á hann þá minnist
ég þín.
Sunnudaginn 22. apríl sl. sá ég
þig og kvaddi í síðasta sinn þegar þú
hafðir ákveðið að halda smágrill-
kveðjuveislu áður en ég færi aftur
út.
Mikið er ég fegin að hafa getað
kvatt þig svona vel áður en þú fórst
og ég heyrði allra síðast frá þér þeg-
ar við skiptumst á tölvupósti rétt
áður en þú fórst í sumarfríið til
Spánar.
Elsku afi minn, þú ætlaðir þér að
gera svo margt og við fjölskyldan
munum eftir bestu getu ljúka ein-
hverju fyrir þína hönd.
Þótt komandi barnabarnabörn
næðu ekki að alast upp hjá langafa
sínum mun minning þín lifa áfram í
hjarta okkar og þau fá að vita
hversu góður og mikill maður
langafi þeirra var.
Þín mun verða sárt saknað, elsku
Addi afi minn, af öllum. Guð gefi
ömmu styrk á þessari sorgar-
stundu.
Með söknuði kveð ég þig,
þitt barnabarn,
Sigríður Árný Sigurðardóttir
Waage (Siddý).
Elsku afi okkar. Við söknum þín
svo mikið, þú varst alltaf svo góður
við okkur, svo kátur og hress, algjör
fjörkálfur. Og við gerðum svo margt
skemmtilegt saman. Það var svo
gaman að fara í sund með þér, þú
fórst með okkur í rennibrautina og
kastaðir okkur í laugina elsku afi.
Við ætluðum að ganga fjöll og fara í
hjólatúr um Grafarvog þegar þú
kæmir heim frá Mallorca. En elsku
afi, þegar við förum í sund, göngum
fjöll eða förum út að hjóla verður þú
alltaf með okkur elsku afi. Þú verð-
ur alltaf í huga okkar, við gleymum
þér aldrei, og Þórður ætlar að
ganga á Esjuna fyrir þig.
Hvíldu í friði elsku afi. Bless afi
minn og takk fyrir allt, við söknum
þín.
Þín afabörn
Þórður, Oddur Þór, Smári,
Kristján Freyr og Særós.
ÁRNI MÁR
WAAGE