Morgunblaðið - 11.08.2001, Blaðsíða 25

NEYTENDUR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 2001 25
TVEGGJA ára íslensk börn fá að
meðaltali 32 grömm af sykri á dag,
eða sem samsvarar 15 sykurmolum,
samkvæmt niðurstöðum rannsóknar
á matarvenjum tveggja ára barna
sem Björn S. Gunnarsson vann á
rannsóknarstofu í næringarfræði í
fyrra. Börnin fengu að meðaltali
12,5% af orku úr sykri en ekki er
talið ráðlegt að fólk fái meira en 10%
af daglegri orkuþörf úr sykri. Þá
kom fram að um tvö af hverjum
þremur barnanna höfðu fengið gos á
því þriggja daga tímabili sem rann-
sóknin stóð yfir.
Óhóflegt sykurát íslenskra barna
er mikið áhyggjuefni og hafa rann-
sóknir leitt í ljós að 15 ára börn fá að
meðaltali rúmlega 100 grömm á dag,
að því er fram kemur á heimasíðu
Manneldisráðs, en slíkt magn sam-
svarar um 44 sykurmolum. Þess má
geta að í einum lítra af kóladrykk
eru um 50 grömm af sykri eða um 22
sykurmolar.
„Mikil sykurneysla getur hæglega
leitt til næringarskorts, því sykur er
bætiefnalaus vara sem dregur úr
lyst á hollum mat,“ segir Brynhildur
Briem næringarfræðingur og lektor
við Kennaraháskóla Íslands. Í rann-
sókn sem gerð var á næringar-
ástandi íslenskra skólabarna fyrir
nokkrum árum kom verulega á
óvart hvað fæði þeirra var næring-
arríkt þrátt fyrir að sykurneyslan sé
óvenju mikil hérlendis, að sögn
Brynhildar. „Þá kom í ljós að þau
borða flest vítamínbætt morgun-
korn og fá þannig nægilegt magn
bætiefna. Slíkt fyrirkomulag er þó
alls ekki æskilegt því mun hollara er
að fá bætiefni með því að borða fjöl-
breytt fæði. Óeðlilegt er að næring-
arástand fjölda barna sé undir því
komið hvort framleiðendur ákveð-
inna vara bæti vítamínum í fæðuna.“
Sætt morgunkorn
í sælgætishillur
Hún segir íslenskar neyslukann-
anir sýna að börn neyti hlutfallslega
mun meiri sykurs en fullorðnir sem
sé slæmt því sykurneysla sé í raun
uppeldislegt atriði, börn sem fái
mikinn sykur venjist á það og finnst
að maturinn eigi alltaf að vera sæt-
ur. „Þá er sykri að mörgu leyti hald-
ið að fólki. Til dæmis má nefna upp-
röðun í verslunum, en yfirleitt er
sælgæti raðað við kassana þar sem
fólk þarf að bíða nokkra stund, oft
með börnin í innkaupakerrunni.
Einnig er sælgætissala hér á ólík-
legustu stöðum eins og í blómabúð-
um og stórum byggingavöruverslun-
um, sem er fáránlegt.“ Þá nefnir
hún sætt morgunkorn sem sé í
mörgum tilvikum aðeins dulbúin
sætindi. „Margt af því morgunkorni
sem hér er á markaði inniheldur yfir
40% sykur. Mér finnst að í versl-
unum ættu slíkar vörur að vera í
hillunum með sælgætinu en ekki hjá
morgunkorninu.“
Hún segir að í rauninni sé oftast
auðveldara að nálgast óhollar en
hollar matvörur. „Í sjálfsölum eru til
dæmis yfirleitt gosdrykkir og sæl-
gæti en æskilegt væri að geta valið
sér ávexti í stað sætinda. Ef sælgæti
fæst alls staðar finnst börnunum
líka eðlilegt að alltaf sé verið að
borða það.“
Tveggja ára börn fá ígildi 15 sykurmola á dag
Mikil sykurneysla getur
leitt til næringarskorts
Óhóflegt sykurát íslenskra barna og unglinga þykir mikið áhyggju-
efni, en fimmtán ára unglingar fá að meðaltali 100 grömm af sykri
á dag, eða sem samsvarar 44 sykurmolum.
GEITUNGAR virðast vera mun
fleiri í ár en í fyrra, en nú fer sá tími í
hönd þegar þeir fara úr búum sínum
og gerast ágengir, að sögn Erlings
Ólafssonar skordýrafræðings hjá
Náttúrufræðistofnun Íslands. „Ég
hef séð mikið af trjágeitungi og holu-
geitungurinn er að fara á stjá en
hann er alltaf seinni til. Hann er orð-
inn nokkuð ágengur, sérstaklega
þegar bjart er í veðri og sólin skín.
Þeir eru forvitnir og eru aðallega að
skoða fólk.“
Þernurnar ágengastar
Erling segir þernurnar vera
ágengastar, þær séu að fara úr búun-
um eftir að hafa lokið þar hlutverki
sínu. Karldýrin séu aftur á móti ró-
leg og góð og ekkert að áreita fólk.
„Við fáum margar hringingar á dag
frá fólki sem þarf aðstoð við að fjar-
lægja bú. Fólk er mikið að klippa
trén hjá sér núna og rekast þá á búin
inn á milli greinanna. Gljámispill
virðist vera sérstaklega vinsæll bú-
staður hjá þeim í ár.“
Erling segir að sumir vilji ekki
láta fjarlægja búin úr görðunum hjá
sér heldur vilji leyfa þeim að vera og
finnst gaman að fylgjast með þeim.
„Þó er æskilegt að fjarlægja búin
þar sem mikill umgangur er, til
dæmis við göngustíga og við svæði
þar sem börn eru að leik. Ég mæli
ekki með því að neinn reyni að fjar-
lægja búin sjálfur nema hafa til þess
viðeigandi búnað og kunnáttu, það
getur verið varasamt.“ Hann segir
aldrei of oft minnt á að börn sem séu
látin sofa í barnavögnum séu á bak
við flugnanet. „Mjög mikilvægt er að
netin séu heil og hvergi göt á því. Um
daginn var ungbarn stungið af geit-
ungi sem hafði flogið inn um óþétt
net og komst svo ekki út aftur.“ Þá
vill hann minna fólk á að drekka ekki
úr dósum úti við. „Flugurnar sækja
stíft í gos og bjór og geta svamlað lif-
andi í dósinni í nokkurn tíma. Mjög
slæmt er að fá þær upp í sig, en
stungur í kok geta verið hættulegar,
bólgnað hratt upp og lokað öndunar-
vegi.“
Geitungar eru sólgnir í sæta fæðu og sækja stíft í gos og bjór.
Sumir vilja hafa búin í garðinum
Óvenju mikið af
geitungum í ár
VEITINGASTAÐURINN Sticks’n
Sushi mun opna sushi-bar í
Kringlunni um miðjan mánuðinn
og verður hann staðsettur í Ný-
kaup þar sem kaffihúsið Róm-
arkaffi var áður, að sögn Snorra
Birgis Snorrasonar eiganda
Sticks’n Sushi. „Staðurinn verður
sjálfstæð eining fremst í búðinni,
þar verður stórt barborð þar sem
fólk getur setið og borðað og horft
á kokkana vinna. Einnig verður
hægt að taka matinn með heim.“
Hann segir Íslendinga hafa tek-
ið japanskri matarmenningu vel.
„Á veitingastaðnum okkar í Að-
alstræti er hægt að taka matinn
með heim en við vildum auka þá
þjónustu.
Nýkaup er falleg verslun og
okkur fannst slíkur staður vel eiga
heima þar.“
Við Nýkaup í Kringlunni verð-
ur opnaður sushi-bar þar sem
svona góðgæti verður að finna.
Sushi-bar í
Kringlunni
KOMNAR eru á markað nýjar
náttúruvörur frá danska fyrirtæk-
inu Eurovita. Vörurnar eru unnar
úr engiferrót. Þær vörutegundir
sem komnar eru á markað hér eru
fimm, þrennskonar töflur ásamt
húðkremi og fótakremi. Það er
Thorarensen Lyf sem flytur inn.
Nýtt
Náttúru-
vörur úr
engifer