Morgunblaðið - 11.08.2001, Blaðsíða 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 2001 39
✝ Tómas Ingi Már-usson fæddist á
Ystu-Grund í Blöndu-
hlíð í Skagafirði 26.
júlí 1937. Hann lést á
heimili sínu 4. ágúst
síðastliðinn. Tómas
var sonur Márusar
Guðmundssonar
bónda á Bjarnastöð-
um, f. 25.7. 1902 á Ill-
ugastöðum í Flókadal
í Fljótum, d. 18.11.
1982, og konu hans
Hjörtínu Tómasdótt-
ur, f. 25.8. 1906 á
Bjarnastöðum í
Blönduhlíð. Hjörtína dvelst nú á
dvalarheimili aldraðra á Sauðár-
króki. Systkini Tómasar eru: Hall-
dóra, f. 17.6. 1925, Guðmundur, f.
1.6. 1928, Sigríður, f. 1.3. 1930, Sig-
urbjörg, f. 6.5. 1933, Þrúður, f.
14.5. 1939, Salbjörg, f. 29.9. 1945.
Hinn 26.7. 1966 kvæntist Tómas
Þórdísi Jónsdóttur, f. 23.8. 1947 frá
Axlarhaga í Blönduhlíð. Þau slitu
samvistir. Foreldrar hennar eru:
Jón Pálmason frá Svaðastöðum og
Arnfríður Jónasdóttir frá Hofdöl-
um í Viðvíkursveit. Synir Tómasar
og Þórdísar eru: 1) Sævar Þröstur,
f. 27.12. 1965, í sambúð með Rögnu
Þórðardóttur, f. 13.7. 1954. Sonur
Þrastar: Tómas Már, f. 4.9. 1993.
Móðir hans er Kolbrún Þorvalds-
dóttir, f. 12.10. 1953. 2) Ingi Þór, f.
17.1. 1972, í sambúð
með Katrínu S. Gísla-
dóttur, f. 4.9. 1968.
Sonur þeirra er
Hjörtur Már, f. 20.3.
1997. 3) Jónas Rafn,
f. 4.12. 1973, í sam-
búð með Andreu G.
Gunnlaugsdóttur, f.
12.2. 1970. Sonur
þeirra er Elís Máni, f.
10.7. 2000. Börn
hennar eru Agnes
Sara, f. 11.8. 1989, og
Kristinn Þeyr, f. 28.4.
1993.
Tómas ólst upp hjá
foreldrum sínum, fyrst á Ystu-
Grund og síðar á Bjarnastöðum.
Um tvítugsaldurinn fór hann að
stunda vertíðarvinnu í Vestmanna-
eyjum, en stundaði jafnframt bú-
störf heima hjá foreldrum sínum á
sumrin og haustin. Einnig starfaði
hann við byggingarframkvæmdir í
héraðinu með bróður sínum Guð-
mundi. Tómas og Þórdís hófu bú-
skap á Bjarnastöðum árið 1966 og
bjuggu þar til ársins 1973 er þau
keyptu jörðina Þormóðsholt sem
er nýbýli út úr Bjarnastöðum. Þar
bjuggu þau fram að sambúðarslit-
um árið 1983. Hann hélt áfram bú-
skap allt til dánardags.
Útför Tómasar fer fram frá
Flugumýrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Elsku afi, það er svo skrítið að þú
sért dáinn, við skiljum þetta ekki
ennþá. Núna erum við í sveitinni og
þegar einhver kemur inn höldum við
að það sért þú, og við bíðum til að
spyrja þig hvar þú hafir verið.
Við vorum á áttunda og fjórða ári
þegar við eignuðumst þig fyrir afa.
Þá byrjuðu mamma mín og Jónas
pabbi að vera saman. Þú tókst okkur
vel, leyfðir okkur að taka þátt í sveita-
lífinu, fara í fjárhúsin og gefa geml-
ingunum niðri í fjósi. Og að tína
bagga á sumrin með þér var það
skemmtilegasta í sveitinni sem við
gerðum. Við munum líka svo vel hvað
þér og okkur öllum þótti gaman þeg-
ar við fórum saman í sjóstangveiði
um verslunarmannahelgina 1999, þú
afi, við tvö, Hjörtur Már og svo auð-
vitað pabbi, mamma, Ingi og Kata.
Við öll vorum búin að ákveða að gera
eitthvað skemmtilegt með þér núna
um verslunarmannahelgina. Við fór-
um upp á Hóla og tjölduðum á laug-
ardaginn og buðum þér að koma í
mat um kvöldið og svo ætluðum við
að gera eitthvað skemmtilegt á eftir,
en þú komst aldrei til okkar, þú varst
farinn upp til Guðs og englanna.
Fyrir þremur árum fæddust nokk-
ur folöld hjá þér og mig (Agnesi)
langaði mikið að eignast eitt þeirra.
Ég spurði þig að því hvort þú vildir
ekki selja mér eitt folald og þú sagðir
já. Ég spurði þá um verð og þú sagð-
ist ætla að hugsa málið því að folöld
væru dýr, og ég var svo spennt. Þeg-
ar við komum næst í heimsókn sagðir
þú að ég fengi það á 100 kr. ef ég
borgaði strax. Ég ætlaði ekki að trúa
þessu, á 100 kr., ég sem var búin að
telja allt spariféð margoft. En ég veit
að þú varst bara að kenna mér að það
væri ekki hægt að fá allt sem mann
langar í og að það kostar fé og fyr-
irhöfn. Þannig eignaðist ég hann
Gust minn. Núna á Gustur átta folöld
úti á túni, brún eins og hann, og svo
falleg.
Þegar ég (Kristinn) lærði að lesa
þá æfðir þú mig mikið þegar við kom-
um í heimsókn og hafðir svo mikla
þolinmæði. Þú vildir líka alltaf spila
við mig eða tefla.
Og elsku afi, hann Elís Máni litli
bróðir er bara búinn að eiga þig í eitt
ár. Þið voruð nú samt saman þegar
við komum í heimsókn, þú hélst á
honum, spjallaðir við hann og röltir
með hann um gólf ef hann var óróleg-
ur.
Elsku afi, nú segjum við bless og
takk fyrir allt. Það verður erfitt að
koma í sveitina og enginn afi, en við
hugsum bara um þig og þá ertu með
okkur. Við ætlum að hjálpa til við að
hugsa um dýrin þín með pabba og
bræðrum hans og hugsa vel um sveit-
ina þína.
Agnes Sara og Kristinn Þeyr.
Elsku afi minn, það er svo erfitt að
hugsa til þess að þú sért dáinn og að
við eigum ekki eftir að fara aftur sam-
an niður í fjós að gefa gemlingunum
og athuga hvort hrúturinn sé ekki á
sínum stað. Marka lömbin í fjárhús-
unum, hjálpa þér með baggana á
túninu og fara með þér í veiðiferðir.
En ég mun hugsa um þig og þú
munt alltaf vera í huga mínum, elsku
afi minn. Nú kveð ég þig með bæn
sem mamma mín kenndi mér:
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginn yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Þinn
Hjörtur Már.
Mig langar með nokkrum orðum
að minnast Tómasar frænda míns eða
Tomma frænda eins og ég kallaði
hann þegar ég var ungur drengur.
Ég man eftir Tomma jafnlengi og ég
man sjálfan mig. Þegar ég heimsótti
ömmu og afa með systkinum mínum
eða foreldrum var ég hlaupinn niður í
Þormóðsholt um leið og komið var í
hlað. Þar skottaðist ég í kringum þig
og lék mér með frændum mínum, en
það þótti mér sérstaklega eftirsókn-
arvert, enda fengum við oftast að
vera í friði við iðju okkar. En árin liðu
og aðstæður breyttust, en ekkert var
þó betra fyrir baldinn ungling en að
takast á við bagga í heyskapnum og
vinna undir stjórn manns með svo
gott jafnaðargeð og hlýtt hjartalag
sem þú barst. Þetta var frábær tími
fyrir mig, og ein af mínum dýrmæt-
ustu æskuminningum.
Tommi hafði gaman af stangveiði,
og getur vonandi sinnt því áhugamáli
á nýjum slóðum. Það er bjart yfir
minningunni um Tomma frænda, en
nú er hann farinn þessi góði og vel-
viljaði maður, sem alltaf var gaman
að hitta og spjalla við. Ég þakka þér
fyrir allt það sem þú gafst mér. Ég
kveð þig með virðingu og bið guð að
geyma þig og varðveita.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama,
en orðstír deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Guðmundur Ingvar
Guðmundsson.
TÓMAS INGI
MÁRUSSON
glöggt á glæsilegu búi þeirra áratug-
um saman. Þar kom þó, að heilsunni
hnignaði hjá þeim báðum. Stína
þurfti t.d. að fara í liðskipti á hnjám
og mjöðmum og hjartveiki háði Jóni.
Af þessu leiddi, að þau drógu búskap-
inn saman og hættu honum að lokum,
nema þau héldu eftir fáeinum hest-
um, enda miklir hestaunnendur.
Fyrir tæpum sex árum reistu þau
sér 60 fm hús, rétt við íbúðarhúsið á
Innri-Skeljabrekku. Þetta er afar
hlýlegt og notalegt hús og ég veit, að í
því leið þeim vel. Sonurinn frá 1954,
sem áður er um getið, og hans fjöl-
skylda keyptu Innri-Skeljabrekk-
una. Annar sonur býr á Hvanneyri
með sinni fjölskyldu og sá þriðji í
næstu sveit. Það var því stutt að fara
til þess að hitta sína nánustu og þeir
munu líka hafa hlúð vel að foreldr-
unum og þar mun hlutur tengda-
dætranna vera stór.
Það er gleðilegt til þess að vita, að í
vor og sumar voru þau Stína og Jón
búin að ferðast mikið um landið á
bílnum sínum. Þá voru þau að heim-
sækja vini og kunningja víða um land
og eins að skoða ættjörðina, sem þau
unnu svo heitt.
Fyrir sex árum eignuðumst við
hjónin sumarbústað í landi Mið-
Fossa í Andakíl. Þangað er fullur
hálftíma akstur frá heimili okkar á
Akranesi. Þetta varð til þess að heim-
sóknum til þeirra Stínu og Jóns fjölg-
aði mikið, enda liggur vegurinn um
túnfótinn hjá þeim. Oft var komið við
í báðum leiðum, þegar sýnt var að
fólk væri heima og sjaldan brást það,
að komið væri við í a.m.k. annarri
leiðinni. Þá var hellt á könnuna og
ótrúlega oft voru nýbakaðar pönnu-
kökur á borð bornar, ásamt jólaköku
eða hjónabandssælu. Núna gleðj-
umst við mjög yfir þessum tíðu heim-
sóknum, því það hendir svo oft, að
maður rækti ekki vináttu og frænd-
semi sem skyldi.
Ég vil svo að lokum votta Jóni,
mági mínum, sonum þeirra, tengda-
dætrum og barnabörnum mína
dýpstu samúð. Mér finnst Stína vera
tekin frá okkur allt of snemma því að
andleg heilsa hennar var óskert. Hún
hefði aftur á móti ekki orðið sátt við
langa sjúkdómslegu, svo dugleg og
áhugasöm sem hún var. Henni hefur
örugglega verið vel fagnað á grænum
grundum fyrirheitna landsins.
Rúnar Pétursson.
Elsku amma mín. Mikið finnst mér
skrítið að þú sért farin frá okkur öll-
um. Það er einhvern veginn svo skrít-
ið að sjá þig ekki sitja í sætinu þínu
við eldhúsborðið að prjóna þegar ég
kem í heimsókn. Já, ég man að alltaf
þegar ég kom í heimsókn varstu að
dunda þér eitthvað. Þar á meðal
prjónaðirðu þínar fallegu og sér-
stöku ullarpeysur og varst búin að
prjóna peysur á öll börn þín, barna-
börn og barnabarnabörn. Ég dáðist
að þér.
Svo varstu alltaf með hlaðið kaffi-
borðið af ömmukræsingum og sást
alltaf til þess að ég smakkaði á öllu og
borðaði vel. Þú spurðir mig líka alltaf
fregna og fylgdist vel með því sem
var að gerast í lífi mínu og þannig
varstu við allt þitt fólk. Þér var sko
greinilega ekki sama um okkur,
amma mín.
Að skoða myndaalbúmin ykkar afa
er yndislegt. Þar settirðu skemmti-
lega saman myndir af fjölskyldu
þinni og þar föndraðirðu líka gamlar
og nýjar úrklippur úr blöðum af okk-
ur og settir saman og skrifaðir svo
texta alls staðar við. Þetta finnst mér
sýna svo vel umhyggju þína og
hversu yndisleg þú varst.
En nú ertu farin, elsku amma, ég
þakka þér samfylgdina. Guð veri með
þér.
Elsku afi, ég bið Guð að styrkja þig
í söknuðinum.
Vertu, Guð faðir, faðir minn
í frelsarans Jesú nafni,
hönd þín leiði mig út og inn
svo allri synd ég hafni.
(Hallgr. Pét.)
Þín nafna,
Kristín Pétursdóttir.
Með þessum línum er minnst
Kristínar Pétursdóttur frá Innri-
Skeljabrekku í Andakíl. Hún lést eft-
ir skamma legu aðfaranótt fyrra
fimmtudags. Þá var ein þessara
draumabláu nátta, eins og segir í
kvæði Davíðs, þegar jörðin svaf sum-
argræn og Andakílsáin leið lygn og
tær með engjalöndin til beggja
bakka er stóðu með öll sín grös í full-
um skrúða og alþroska. Starfsríkri
ævi mætrar bóndakonu var lokið. Við
áttum von á að árin yrðu fleiri, já
miklu fleiri, en öllu er víst afmörkuð
stund.
Ég heyrði fyrst af Stínu á Brekku,
en svo var hún jafnan kölluð af kunn-
ingjum, í gegnum sameiginlegt
vensla- og frændfólk. Lærði af því að
þar fór kjarnakona. Mér lék því for-
vitni að sjá til hennar er ég kom þar í
sveit sem skólastrákur – fyrir lifand-
is mörgum árum. Og einn daginn var
athygli mín vakin á henni á Hvann-
eyrarhlaði; þar var Stína á Brekku
komin á heimilisbílnum, Willys-
jeppa. Á þessum árum var það afar
fátítt að húsmæður til sveita ækju bíl.
Það rann líka upp fyrir mér fljótlega
að hún Stína gerði ekki stóran mun á
því hvort verkin voru innan stokks
eða utan sem vinna þurfti: hún gekk í
þau öll ákveðin en án fyrirgangs.
Stína á Brekku var því ein fyrsta nú-
tímakonan sem ég kynntist.
Mér fannst Stína á Brekku alltaf
vera ung. Því þótti mér skrýtið er
hún sagði mér sögur af því til dæmis
er hún var kúskur með Mið-Fossa-
hestana föður síns að vegagerð hér í
sveitinni þegar fyrst var verið að
gera sæmilega fært á milli bæja.
Þessa dagana hins vegar ganga að
sömu verkum í sömu sveit fjölmörg
vélknúin tæki, tugatonna þung og
tjarga nýju Borgarfjarðarbrautina á
eftir sér.
Tveimur dögum fyrir stofnun lýð-
veldisins á Þingvöllum giftist Stína
eftirlifandi bónda sínum, Jóni Gísla-
syni á Innri-Skeljabrekku. Þau hjón-
in höfðu því fylgst að lýðveldistímann
allan, og notið þeirra forréttinda að
móta að sínum hluta þann nútíma
sem við lýðveldisbörnin njótum nú.
Þeirra hlutur stóð á Innri-Skelja-
brekku þar sem þau byggðu upp öfl-
ugan búrekstur að kröfum tímanna.
Bæði nutu þau Stína og Jón þess að
neyta starfskrafta sinna, og að verk-
um var gengið með gleði og einstakri
atorku. Samhent bæði svo sérstakt
var, þannig að í hugann koma nöfn
beggja þegar á annað þeirra er
minnst.
Tímar breyttust, árin liðu og unga
kynslóðin tók við. Þau Brekkuhjón
færðu sig ögn til þar í túninu: reistu
sér lítið og notalegt hús, og tóku að
njóta rólegri daga í návist vaxandi af-
komendahóps þar heima og í næsta
nágrenni. Gripu í búverk eftir þörf-
um og hætti, og nutu stundanna –
saman.
Stína á Brekku var ákaflega
félagslynd kona, og ekki var þar á
hjónamunur heldur. Þau nutu þess
bæði að fá gesti og að bregða sér á
mannamót. Sem heimamaður á
Hvanneyri minnist ég sérstaklega
þess hve iðin þau hjón voru við að
sækja samkomur og aðra atburði á
skólastaðnum. Mikilvægt hefur verið
að finna áhuga þeirra og hlýhug til
staðar og skóla. Hann er nú þakk-
aður af alhug.
Um fjölda ára söng Stína í kór
Hvanneyrarkirkju; var þar í hópi
stofnenda, muni ég rétt. Þrátt fyrir
annir og nokkurt ferðalag, einkum á
fyrri árum, sinnti hún kórstarfinu, og
þau hjón raunar bæði, af stakri trú-
mennsku og varð okkur yngri kór-
félögum góð fyrirmynd. Í hugann
kemur líka stúss fyrir fjórðungi aldar
þegar leikstarfsemi var endurvakin
hér í sveit. Stína lagði verkinu lið, þá
nokkuð eldri að árum en aðrir sem að
verkinu komu. Enginn veitti þó ald-
ursmuninum athygli. Stína var, sem
jafnan ella, ein af hópnum.
Í hreppsnefnd Andakílshrepps sat
Stína eitt kjörtímabil, fyrst kvenna;
reyndist þar sem annars staðar hinns
trausti fulltrúi: áhugasöm, jákvæð og
fundvís á farsælar lausnir mála.
Starfaði mikið með kvenfélagi sveit-
arinnar sem kaus hana heiðursfélaga
sinn í virðingar- og þakklætisskyni.
Ótalin eru ýmis trúnaðarstörf önnur
sem hún gegndi í byggð sinni.
Stína á Brekku var greind kona og
glögg; það var fjarska gaman til
dæmis að heyra hana segja frá, bæði
í fámennisspjalli og við formlegri að-
stæður – frásögn hennar var skýr,
góðleg og gjarnan skotin notalegri
glettni. En nú er þetta allt minningin
ein…
Og áin líður lygn og tær,
og lindin sefur perluskær.
Í dvala hníga djúpin hljóð
og dreymir öll sín týndu ljóð…
Ekki veit ég hvort Davíð skáld
Stefánsson átti oft leið um Andakíl,
en sjálfum finnst mér hið fallega
kvæði hans, sem þetta erindi er úr,
hljóti að hafa orðið til þar. Í Andakíl
átti hún Stína nær öll sín spor; sem
ung stúlka á Mið-Fossum en síðan
sem húsfreyja handan árinnar á
Innri-Skeljabrekku. Stína var hluti
af þessari sveit og sveitin var hluti af
henni.
Nú dreymir allt um dýrð og frið,
við dagsins þögla sálarhlið,
og allt er kyrrt um fjöll og fjörð
og friður drottins yfir jörð…
Í fegurð þessa borgfirska um-
hverfis vakir minningin um Stínu á
Brekku.
Við hjónin þökkum hin góðu og
traustu kynni. Við biðjum Jóni styrks
og allrar blessunar, og sendum hon-
um og öðrum ástvinum innilegar
samúðarkveðjur. Blessuð sé minning
Kristínar Pétursdóttur.
Bjarni Guðmundsson.
Í dag kveðjum við kæra vinkonu,
hana Stínu okkar á Brekku, eins og
við öll kölluðum hana. Það var snöggt
og óvænt sem kallið kom og sárt að
hafa ekki getað kvatt hana, en enginn
fær ráðið örlögum sínum.
Það var árið 1959 sem ég (Ingi-
björg) kynntist þeim heiðurshjónum
Jóni og Stínu á Brekku. Þá var ég
flutt að Hvanneyri og gekk strax til
liðs við kirkjukórinn á staðnum sem
var undir stjórn Ólafs Guðmundsson-
ar frænda míns. Í þeim kór voru m.a.
þau hjón Stína og Jón og strax tókst
með okkur góður vinskapur sem
aldrei bar skugga á og hefur haldist
allar götur síðan. Tryggð þeirra
hjóna var einstök. Þegar flutt var frá
Hvanneyri 1962 með tvær dætur og
sonurinn á leiðinni var það ákveðið að
um leið og börnin hefðu aldur til
kæmu þau til sumardvalar að
Brekku. Allt stóð það eins og stafur á
bók og Halldóra, Kristín og Björn
Leví voru fleiri sumur á Brekku og
Björn var þar líka sem vetrarmaður
um tíma. Þetta var óskaplega
skemmtilegur tími hjá þeim og þau
eiga margar og góðar minningar frá
þessum árum á Brekku. Þegar Hall-
dóra vann sumarlangt síðar á Hvann-
eyri fór hún „heim“ að Brekku um
helgar. Ekki leið heldur það sumar
að við fullorðna fólkið færum ekki í
heimsókn að Brekku og þau hjón
komu einnig í heimsókn til Reykja-
víkur. Stína var afskaplega glaðleg
og hress, en ákveðin og hafði mikla
starfsorku og þau hjón bæði. Það var
ekki legið í leti á Brekku á þessum
árum, mikið unnið en einnig mikið
glaðst og hlegið. Halldóra, Kristín og
Björn Leví hafa alltaf litið á Stínu og
Jón sem eins konar fósturforeldra.
Þegar þau stofnuðu sínar fjölskyldur
var það jafn sjálfsagt að kynna alla
fyrir Brekkuhjónum og fyrir fjöl-
skyldunni. Og alltaf var jafn innilega
tekið á móti fjölskyldunum öllum á
Brekku og fylgst með hverjum nýj-
um fjölskyldumeðlimi. Síðustu árin
hafa verið erfið hjá þeim hjónum
vegna veikinda Jóns, en alltaf var
þetta á góðri leið að þeirra sögn þeg-
ar hringt var á milli eða litið inn.
Bjartsýni höfðu þau til að bera alla
tíð. En nú hefur dregið ský fyrir sólu
og þetta eru erfiðir tímar hjá þér,
elsku Jón. Stína var þitt akkeri. Guð
gefi þér, Gísla og Oddu, Pétri og
Svövu, Þorvaldi og Dagnýju og
barnabörnunum öllum styrk í sorg-
inni. Elsku Stína. Engin orð fá
nokkru sinni þakkað þér allt sem þú
varst okkur öllum. Guð launi þér
tryggðina og vináttuna og gefi þér
góða heimkomu. Við vitum að þar
munt þú taka Jóni þínum opnum
örmum þegar þar að kemur.
Guð blessi minningu Kristínar
Pétursdóttur.
Ingibjörg Björnsdóttir,
Halldóra, Kristín og
Björn Leví Viðarsbörn
og fjölskyldur þeirra.