Morgunblaðið - 11.08.2001, Blaðsíða 40

MINNINGAR
40 LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Ottó Geir Þor-valdsson bóndi í
Víðimýrarseli og
Viðvík í Skagafirði
fæddist á Sauðár-
króki 18. febrúar
1922. Hann lést 5.
ágúst síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Þorvaldur Þorvalds-
son og Helga Jó-
hannesdótttir á
Sauðárkróki. Systk-
ini Ottós eru: Jó-
hannes, f. 9. jan.
1920, d. 14. mars
1939; Rannveig Ingi-
björg, f. 1. jan. 1921; Guðrún, f.
25. nóv. 1923; Helga, f. 1. júlí
1925, d. 3. jan. 1927; Helga Ragn-
heiður, f. 19. feb. 1927; Sigríður,
f. 22. des. 1929, maki Kristinn
Magnús Baldursson, f. 8. feb.
1924.
Hinn 9. sept. 1952 kvæntist
Ottó Jóhönnu Erlu Axelsdóttur, f.
6. okt. 1926 á Leirá í Borgarfirði,
d. 17. mars 1975. Móðir hennar
var Kolfinna Jóhannesdóttir og
fósturfaðir Þórður Jónsson frá
Krossnesi í Borgar-
firði. Börn Ottós og
Jóhönnu eru: Þorvald-
ur, f. 15. apríl 1952,
maki Kolbrún Jóns-
dóttir, f. 21. sept.
1955, og eiga þau þrjú
börn og eitt barna-
barn. Jóhannes, f. 11.
jan. 1954, maki Mar-
grét Sveinbjörnsdótt-
ir, f. 14. mars 1960, og
eiga þau fimm börn og
þrjú barnabörn. Kol-
finna, f. 23. mars 1956,
maki Guðmundur Jón
Halldórsson, f. 27. júní
1954, og eiga þau þrjú börn og tvö
barnabörn. Helga, f. 11. des. 1958,
maki Haraldur Sigurðsson, f. 24.
apríl 1955, og eiga þau tvö börn og
eitt barnabarn. Guðrún, f. 18. sept.
1962, maki Sigurbjörn Árnason, f.
17. jan. 1957, og eiga þau fjögur
börn. Kári, f. 18. nóv. 1963, maki
Guðríður Björk Magnúsdóttir, f. 23.
feb. 1966, og eiga þau þrjú börn.
Útför Ottós fer fram frá Viðvík-
urkirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
Nú hefur þú, ástkæri afi minn,
kvatt þennan heim og haldið af stað í
þína hinstu ferð. Nú trúi ég að þú
sért kominn til ömmu og þér líði vel.
Þegar þú lást á spítalanum seinast
þegar ég kom þá hreyfðirðu puttana
eins og það væri einhver að halda í
höndina á þér og trúi ég að það hafi
verið amma. Þú vast alltaf svo hress
og skemmtilegur, sama hvernig á
stóð. Ég mun alltaf minnast þess
þegar við löbbuðum saman út á tún
að skoða hestana. Þá völdum við
Geisla minn. Ég man líka þegar ég
var lítil í sveitinni og þú sast með mig
og söngst og blístraðir. Þér fannst
alltaf svo gaman að tala skrítið við
mig því ég hló alltaf svo mikið. Þú
varst alltaf svo stoltur af mér, sama
hvað ég gerði. Það var alltaf svo
gaman að gleðja þig því það þurfti
svo lítið til.
Elsku afi minn, ég kveð þig nú
með söknuði í hjarta. Blessuð sé
minning þín.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Sigríður Heiða.
Elsku afi minn, ég vil þakka þér
fyrir allar okkar yndislegu samveru-
stundir og minnast þín með fáeinum
orðum. Ég var ekki nema þriggja ára
þegar ég flaug ein norður í sveitina
til þín, Gunnu, Kára og Lappa. Alltaf
var jafn gaman að koma í sveitina
sumar eftir sumar, og mikið var
maður öfundaður af skólafélögunum
fyrir að eiga afa í sveit. Afi var hesta-
maður mikill og ekkert var eins
skemmtilegt og að fara í reiðtúr með
honum. Hann þekkti hverja þúfu og
hvern hól og orti ljóð og vísur jafn-
óðum og hann sagði manni sögur.
Gaman var að gleðja afa þegar við
krakkarnir fórum niður í skógrækt
og tíndum ber út á skyrið sem var í
miklu uppáhaldi hjá afa.
Elsku afi minn, ég mun sakna þín
og veit innst inni að nú ert þú sáttur
og kominn til ömmu. Guð geymi þig.
Nú legg ég augun aftur,
ó, Guð, þinn náðarkraftur
mín veri vörn í nótt.
Æ, virzt mig að þér taka,
mér yfir láttu vaka
þinn engil, svo ég sofi rótt.
(Þýð. S. Egilsson.)
Erla.
Mig langar að kveðja vin minn
Ottó Geir Þorvaldsson með nokkrum
línum. Leiðir okkar lágu saman fyrir
rúmum 16 árum þegar ég var að leita
mér að gæðingi fyrir fjórðungsmótið
í Reykjavík 1985. Mér var bent á að
tala við Ottó Geir, sem tók mér afar
vel þannig að úr varð góður vinskap-
ur sem hélst alla tíð. Ottó Geir var
ákaflega skemmtilegur maður, söng-
elskur og kastaði fram vísum á góð-
um stundum. Hann var trúr vinum
sínum og var gott að leita ráða hjá
honum. Hann var mikið fyrir íþróttir
og heilbrigt líferni og á sínum yngri
árum keppti hann fyrir sitt félag í
frjálsum íþróttum. Í seinni tíð átti
hrossaræktin hug hans allan, hann
lifði fyrir hana, enda mikill dýravin-
ur. Hann var mikill félags- og jafn-
aðarmaður og gjafmildi hans og
heiðarleiki rómuð.
Að lokum vil ég senda fjölskyldu
hans mínar innilegu samúðarkveðjur
um leið og ég kveð góðan dreng.
Ragnar Jón Skúlason.
Það var vorið 1981 að ég ákvað að
fara ráðskona í sveit með tvö yngri
börnin þá þriggja og fimm ára. Ég
hringdi eftir nokkrum auglýsingum
og er kom að Ottó bónda í Viðvík var
ég ekki lengi að ákveða mig eftir
fyrsta símtalið við hann er hann
sagði með sinni alkunnu hreinskilni
og glaðværð: „Hlaðið er stórt og gott
að snúa við á því.“ Sem sagt ef mér
félli ekki vistin þá væri auðvelt að
snúa til baka. En það kom ekki til,
þarna steig ég heillaspor. Í Viðvík
eignaðist ég trygga og góða vini og
hef upp frá því litið á Ottó bónda og
hans börn sem mína fjölskyldu. Ottó
var þá búinn að vera ekkjumaður í
nokkur ár og bjuggu tvö yngstu
börnin, Gunna og Kári, þá átján og
nítján ára enn þá heima. Þetta voru
miklir indælis unglingar og tóku þau
okkur einkar vel. Gunna hafði þá
hugsað um heimilið af sínum frá-
bæra myndarskap og ég dáðist að
hversu gott samband var á milli
feðginanna, en hún fór að vinna á
Sauðárkróki og kom heim um helgar
eftir að við komum. Hennar staða
var því vandfyllt á heimilinu og
margt gat ég af Gunnu lært þótt
eldri væri. Í Viðvík áttum við, ég og
börnin, góðar stundir þau tvö sumur
er við dvöldum þar. Það var ómet-
anlegt að verða þess heiðurs aðnjót-
andi að fá að kynnast Ottó bónda,
heilsteyptari og tryggari vin var vart
unnt að hugsa sér. Jákvæði hans og
natni við menn og skepnur var ein-
stakt, barngóður var hann, glettinn
og gamansamur, og átti hann einkar
auðvelt með að setja saman vísur og
nokkrar góðar fékk maður við ýmis
tækifæri. Margar ánægjulegar
„kvöldvökurnar“ áttum við með góð-
vini Ottós, Ingólfi Kristjánssyni,
miklum öðlings- og heiðursmanni, en
hann dvaldi oft í Viðvík með hesta
sína. Þá var margt spjallað enda
voru vinirnir hvor öðrum fróðari.
Ekki var heldur amalegt að fara með
þeim í reiðtúra en þeir þekktu hesta
og kennileiti eins og fingur sína. Báð-
ir komu þeir síðar í heimsóknir á
heimili mitt í Hvítárdal og dvöldu þá
gjarnan í nokkra daga í senn okkur
hjónum til mikillar gleði og ánægju
og svo Ottó einn eftir að Ingólfur,
vinur hans, sem hann saknaði mikið,
féll frá.
Ottó var ekki heill heilsu síðari ár-
in en hið góða lundarfar hans og
skapferli létti honum lífið. Ég vil
þakka honum fyrir ógleymanlega
viðkynningu og trygglyndi við mig
og fjölskyldu mína. Við vottum börn-
um hans og fjölskyldum þeirra okkar
dýpstu samúð.
Þorbjörg.
Dauðinn er ávallt óvæntur er hann
knýr dyra þótt líf okkar allra stefni
til hans. Ottó Geir Þorvaldsson, móð-
urbróðir minn, lést í Sjúkrahúsinu á
Sauðárkróki sunnudagsmorguninn
5. ágúst sl. 79 ára að aldri. Hann
hafði um nokkurra ára skeið kennt
lasleika sem hann náði ekki að hrista
af sér nema í fáar vikur eða mánuði í
senn. Ottó Geir geymdi margbrotinn
mann, lundin var ávall létt og stutt í
söng, kátínu og gleði, en um leið var
hann alvörugefinn og fastur fyrir.
Það heyrðist í honum á mannamót-
um, enda lá honum hátt rómur,
hestamaður var hann af sannkallaðri
guðsnáð, hjálparhella nágrönnum
sínum, gestum og gangandi. En fyrst
og fremst var hann ástríkur fjöl-
skyldumaður og bóndi, hann unni
heitt Jóhönnu Erlu heitinni konu
sinni og börnum og barnabörnum.
Ég kynntist Ottó, frænda mínum,
vorið 1958 er ég var sendur í sveit til
hans og Jóhönnu Erlu fimm ára
gamall að Víðimýrarseli í Seylu-
hreppi í Skagafirði. Þar er minnis-
varðinn um Stephan G. Stephansson
og mynd af skáldinu prýddi stofu-
vegginn á bænum.
Víðimýrarsel var nýbýli úr jörð-
inni Víðimýri og stendur bærinn hátt
í austanverðu Vatnsskarðinu og sér
þaðan yfir Skagafjörðinn nær allan.
Sólsetur er hvergi fegurra í mínum
huga en séð frá Víðimýrarseli er sól-
in sígur bakvið Drangey. Og nú er
sólin Ottós hnigin til viðar. Við urð-
um strax vinir þar á hlaðinu í Víði-
mýrarseli þótt þrjátíu ár væru á milli
okkar. Það var bjart yfir honum og
stafaði frá honum hlýju og mér
fannst ég vera eldri og mannalegri
en ég var. Aldrei man ég eftir öðru
en að hann talaði við mig sem fullorð-
inn mann og ræddi við mig um vanda
líðandi stundar, áform sín og
drauma, hvort heldur var í smáu eða
stóru, hvort setja ætti á þetta folald-
ið eða hitt eða ráðast í kaup á nýrri
vél til búverkanna eða stærri og
betri jörð. Þannig var Ottó. Ég
dvaldi tíu sumur hjá þeim hjónum og
leit á þau sem mína aðra foreldra og
bestu vini.
Í Víðimýrarseli ræktuðu þau hjón-
in garðinn sinn af elju og komu undir
sig fótunum. Þegar ég kom þar fyrst
og næstu sjö eða átta árin var allur
heyskapur stundaður með vélum
sem hestum var beitt fyrir. Þessir
sömu hestar kepptu svo á Vallabökk-
um í gæðingakeppni eða tölti eða 250
metra stökki og höfðu stundum verð-
laun. Oft var slegið stykki með þeim
að morgni keppnisdags eða rakað í
garða. Hestar voru líka farartækið
þegar bregða þurfti sér á milli bæja.
Ottó var meðalmaður á hæð, þrek-
inn um brjóst og herðar og sverir
handleggirnir. Handtakið þétt.
Hann var rammur að afli, kvikur í
hreyfingum og laginn verkmaður í
hverju sem hann tók sér fyrir hend-
ur. Mér virtist hann kunna allt og
mér þótti það þá reyndar sjálfsagt og
eðlilegt, en vekur umhugsun er frá
líður hversu hagur hann var og
ódeigur. Hann smíðaði skeifur, járn-
aði fyrir sig og aðra, smíðaði ný blöð í
ljáinn á hestasláttuvélinni ef þau
brotnuðu, bjó til beisli, tauma, belti
og gjarðir úr nautshúðum, splæsti
víra og kaðla, smíðaði heyvagn og
heyýtu sem hestum var beitt fyrir,
slátraði til heimilsins, steypti upp
hús – allt eins og ekkert væri eðli-
legra, ekkert mál. Og þegar drátt-
arvél var fyrst keypt að bænum kom
einnig í ljós að hann kunni ýmislegt
fyrir sér í meðferð og viðgerðum
vélknúinna ökutækja. Hann raf-
væddi líka bæinn og gegndi olíumót-
orinn sem knúði rafalinn einnig því
hlutverki að knýja blásara sem kældi
heyið í hlöðunni. Og smám saman
vélvæddist búskapurinn. Hann var
einstaklega natinn við skepnurnar
sem allar voru ávarpaðar með nafni.
Einkum er mér minnisstætt hvernig
hann gerði við sprungna og
skemmda hófa á hestum sem taldir
voru ólæknandi. Menn komu til hans
með sára eða hófskemmda hesta oft
um langan veg úr öðrum landsfjórð-
ungum og ég man ekki eftir öðru en
að allir næðu þeir fullum bata.
Stundum tók meðferðin vikur og
mánuði ef hófar voru illa farnir. Og
eitt sinn gerði hann að fótbroti á aft-
urfæti hests sem síðar var notaður í
rúman áratug til kappreiða á hesta-
mótum og dráttar á bænum. Ottó var
sannkallað náttúrubarn, hann unni
náttúrunni, möguleikum hennar og
fegurð í öllum sínum myndum, land-
inu, jörðinni, jurtunum, dýrunum.
Hann lifði náttúruna, andaði henni
að sér, ekki sem bláeygur áhorfandi,
heldur sem hluti af henni, þátttak-
andi í gangverki hennar. Hann lifði
lífinu lifandi, talaði við dýrin eins og
menn og þau við hann sínu máli því
þau skildu það sem hann sagði. Ólm-
ir stóðhestar urðu sem gæfir heim-
alningar þegar hann var annars veg-
ar. Eitt sinn komum við Systa kona
mín til hans er hann var kominn í
Viðvík þar sem hann stóð úti fyrir
hesthúsinu með tvo landsfræga stóð-
hesta sér við hlið og var að leiða þá
inn í húsið. Báðir voru hestarnir
óbeislaðir og gæfir og hlýddu öllu
sem hann sagði við þá. Hrossin komu
hlaupandi til hans er hann gekk út í
hagann og hann talaði við þau í sí-
fellu eða blístraði lagstúf. Rólegur og
yfirvegaður. Og hann hafði einstakt
lag á því að lempa þá sem voru
smeykir við að setjast í hnakkinn til
að stíga á bak og flengríða um víðan
völl. Allir voru öruggir þegar hann
var nálægur. Ottó var vinmargur og
vinsæll. Fólk víðsvegar af landinu
eignaðist hesta frá honum og margir
héldu við hann sambandi eftir það.
En alltaf átti hann hest sem var ein-
ungis fyrir hann. Stundum hafði
hann keypt hann eftir að hafa séð úr
fjarska sem folald í haga eða sem
trippi í rétt. Hann hafði einstaklega
næmt auga fyrir góðum hestum og
hvaða folald eða trippi yrði gæðing-
ur. Og hann náði alltaf að laða fram
bestu kostina í hverjum hesti. Ef ein-
hver hefur verið hestamaður í þess
orðs fyllstu merkingu, þá var það
Ottó. Í góðra vina hópi var hann
hrókur alls fagnaðar, kvæðamaður
og hagyrtur ef hann vildi við hafa,
söngmaður góður og hafði á yngri
árum sungið í kórum. Stutt var líka í
sönginn og kveðandann er hann sat á
vélum við bústörfin.
Ottó Geir var þriðji í röð sjö systk-
ina, fimm systra og tveggja bræðra.
Ein systirin, Helga, dó rúmlega eins
árs gömul, og bróðirinn Jóhannes
lést um aldur fram aðeins 19 ára
gamall. Föður sinn missti Ottó er
hann var átta ára gamall. Hann lauk
námi við Unglingaskólann á Sauðár-
króki og eftir það tók við sú vinna er
til féll til stuðnings barnmörgu heim-
ilinu, sjómennska, verkamannavinna
og sveitastörf hjá frændfólki á Stóra-
Vatnsskarði. Ottó tók meirapróf á bíl
og var leigubílstjóri í Reykjavík um
tíma, rútubílstjóri og mjólkurbíl-
stjóri í Skagafirði. Sem unglingur og
ungur maður spretti hann stundum
úr spori í 100 metra hlaupi á íþrótta-
mótum og þótti efnilegur. En hann
mátti ekki vera að því að æfa, heldur
hljóp undan stýrinu á bílnum þegar
færi gafst. Um 1950 starfaði Ottó
sem bústjóri á Kirkjubæ á Rangár-
völlum á búi Eggerts Jónssonar frá
Nautabúi. Þar kynntist hann verð-
andi eiginkonu sinni Jóhönnu Erlu
Axelsdóttur, eða Erlu eins og hún
var jafnan kölluð, sem fædd var á
Leirá í Borgarfirði 6. október 1926.
Faðir hennar, Axel Leidecker, var
danskur ríkisborgari þýskur í föður-
ætt og móðirin Kolfinna Jóhannes-
dóttir. Jóhanna Erla var alin upp hjá
móður sinni og fósturföður, Þórði
Jónssyni, fyrst á Hvítsstöðum og síð-
ar í Krossnesi í Álftaneshreppi. Ottó
og Erla voru gefin saman í hjóna-
band 9. september 1952 í Korn-
brekku, en þá starfaði Ottó hjá Sand-
græðslunni í Gunnarsholti. Þau voru
þar í eitt ár og annað á Þingeyrum í
Þingi. En hugur beggja stóð til sjálf-
stæðs búskapar.
Árið 1954 keyptu þau jörðina Víði-
mýrarsel og hófu þar búskap nánast
með tvær hendur tómar, en fáein góð
hross. Ottó var á heimaslóðum
skammt frá Stóra-Vatnsskarði.
Byggja þurfti upp öll hús frá grunni,
rækta bústofn og tún. Bjartsýni,
gleði og áræði einkenndi allt þeirra
starf. Ástríða beggja var hesta-
mennska og vart leið sá dagur að
ekki væri lagt á. Hrossakynið varð
blanda úr Skagafirði, Húnavatns-
sýslu og af Mýrunum í Borgarfirði.
Margur gæðingurinn óx þar úr grasi
og jafnan voru tiltækir reiðhestar á
bænum ekki færri en 20. Þau bjuggu
í Víðimýrarseli í 18 ár, en árið 1971
keyptu þau jörðina Viðvík í Viðvík-
ursveit og fluttust þangað vorið 1972
og býr yngsti sonur þeirra þar nú.
Skömmu eftir að þau fluttust í Viðvík
veiktist Erla og lést hún 17. mars
1975 langt um aldur fram. Ottó tókst
á við það áfall af kjarki og æðruleysi
og trausti á Guð sinn. Börn þeirra
eru sex og býr yngsti sonurinn í Við-
vík.
Nú er Ottó horfinn af vettvangi
dagsins. Við áttum samtal í síma fyr-
ir um fjórum vikum þar sem hann
dvaldi í Sjúkrahúsinu á Sauðárkróki.
Hin síðari misserin var greinilega
töluvert af honum dregið, lífsneist-
inn ekki jafn skær og fyrrum, enda
held ég að honum hafi verið orðið
ljóst að hverju dró. Öll áttum við
systkinin því láni að fagna að dvelja
lengur eða skemur hjá Ottó og Erlu
og erum ævinlega þakklát fyrir það.
Ottó axlaði ungur ábyrgð á sjálfum
sér og öðrum og lífshlaupið reyndist
honum í senn gæfuríkt og andstætt,
einkum missir Erlu skömmu eftir að
þau fluttu í Viðvík. En eins og andi
hennar lifði í brjósti hans og okkar
sem henni kynntumst, þá lifir minn-
ingin um góðan dreng, bjartan og
glaðan um ókomna tíð með þeim sem
þekktu hann. Það var okkur Systu
mikil gæfa að fá að njóta vináttu
hans og samveru. Við vottum eftirlif-
andi systkinum, börnum, tengda-
börnum og öllum afkomendum Ottós
okkar dýpstu samúð við fráfall hans.
Þórður Kristinsson.
Bóndinn minn er dáinn.
Ég kom til hans Ottós í sveit vorið
1954 en þá var ég á sjötta ári. Pabbi
hafði sagt mér frá þessum manni úr
Skagafirði sem var skyldur honum
nokkuð fram í ættir. Báðir voru þeir
afkomendur skagfirskra frá Skíða-
stöðum á Skaga.
Ottó hafði nokkru fyrir 1950 leitað
til pabba um vinnu en hann var þá
frystihússtjóri í Innri-Njarðvík hjá
Eggerti Jónssyni frá Nautabúi.
Eggert var einnig eigandi jarðarinn-
OTTÓ GEIR
ÞORVALDSSON