Morgunblaðið - 31.08.2001, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FÖSTUDAGUR 31. ÁGÚST 2001 MORGUNBLAÐIÐ
TÆPAR sex mínútur líða að með-
altali milli brota, samkvæmt mála-
skrá lögreglu en þetta kemur fram
í ársskýrslu embættis ríkislög-
reglustjóra fyrir árið 2000. Guð-
mundur Guðjónsson yfirlögreglu-
þjónn segir að meðalfjöldi brota á
hvern starfandi lögreglumann hafi
verið 138 á síðasta ári og séu þá
ótalin öll önnur verkefni lögreglu,
bæði þau sem séu færð í málaskrá
og önnur sem aðeins séu færð í
dagbók.
Í ársskýrslunni er ítarleg töl-
fræðileg samantekt um afbrot á
árinu 2000 og segir Guðmundur að
samantektin sé mun ítarlegri held-
ur en í fyrri skýrslum. Hann nefnir
að ástæðan sé sú áhersla sem rík-
islögreglustjóri hafi lagt á fækkun
afbrota og sé þetta í rauninni
framlag hans til að auðvelda lög-
reglustjórum yfirsýn.
„Við skoðum fjölda brota miðað
við síðustu ár og tökum út helstu
brotaflokka. Síðan lítum við á hvað
það líður langt á milli fjölda brota.
Það er áhugavert að sjá hvað þetta
gerist á löngu tímabili. Til dæmis
líða 73 dagar á milli manndrápa,
en hins vegar verður að taka það
inn í reikningin að þau voru
óvanalega mörg á síðasta ári eða
fimm, en tvö á árinu þar áður.
Tíðnin er 1,79 á hverja 100 þúsund
íbúa,“ segir hann og bendir á að
tíðni manndrápa sé 0,18 á hverja
10 þúsund íbúa.
Hann segir að í samantektinni sé
bæði miðað við 10 þúsund og 100
þúsund íbúa, í alþjóðlegum sam-
anburði sé alltaf miðað við 100
þúsund íbúa en það gefi ekki raun-
hæfa mynd hér í fámenninu á Ís-
landi. „Ef við erum að skilgreina
og auðvelda lögreglustjórunum að
nota þessar tölur á sínu svæði þar
sem eru kannski fimm hundruð
íbúar, þá er ef til vill ekki raun-
hæft að miða við hundraðþúsund,
þannig að við færum okkur niður í
tíu þúsund.“
Ofbeldi gagnvart lögreglu
skráð tvisvar í viku
Að Guðmundar sögn eru til-
kynntar alvarlegar líkamsmeiðing-
ar á rúmlega sex sólarhringa
fresti og rán með nær ellefu daga
millibili. Ofbeldi gagnvart lögreglu
er skráð tvisvar í hverri viku að
meðaltali. Innbrot eru tilkynnt á
fjórðu hverri klukkustund og
þjófnaður á hverri klukkustund.
Vélknúin ökutæki eru tilkynnt
stolin að meðaltali einu sinni á sól-
arhring, alla daga ársins.
Guðmundur bendir á að þessar
tölur gefi þó aðeins grófa mynd,
þ.e. tímabil sem spanni sólarhringa
séu ekki greind niður í klukku-
stundir og tímabil sem nái yfir
klukkustundir séu að sama skapi
ekki greind á smærri tímakvarða.
„Einnig tökum við út og gerum
samanburð á síðustu tveimur ár-
um, 1999 og 2000. Þá skiljum við
umferðarbrotin frá vegna þess að
umferðarbrotin eru svo stór hluti
af heildarbrotum. Ef þau eru að-
skilin og við tökum eingöngu
hegningarlagabrot, þá sjáum við
að í fyrra voru 42,2 % brota auðg-
unarbrot og 10,7 % eru áfengis-
brot svo dæmi séu tekin.
Þetta er mjög svipað á milli
ára,“ segir Guðmundur. Að hans
sögneru helstu brotaflokkarnir
skilgreindir í skýrslunni. „Ef við
tökum til dæmis auðgunarbrotin
þá geta þau falið í sér ýmislegt,
það eru innbrot, þjófnaðir og það
geta verið rán. Það getur verið
áhugavert að bera saman brotin
og horfa á hvaða brot geta
tengst.“
73 dagar líða á milli manndrápa
Nákvæm samantekt á afbrotum í ársskýrslu embættis ríkislögreglustjóra
UPPHITUN gatna og gönguleiða
stendur nú yfir á nokkrum stöðum í
borginni, en ákvörðun um að fjölga
þeim var tekin af borgaryfirvöldum í
fyrra. Í gærmorgun stóðu yfir fram-
kvæmdir við afrein á Kringlumýrar-
braut og mynduðust langar biðraðir í
morgunumferðinni vegna þessa. Sig-
urður Skarphéðinsson gatnamála-
stjóri segir að við því hafi mátt búast,
þarna sé venjulega mikil umferð auk
þess sem meira álag er á Kringlu-
mýrarbraut um þessar mundir en
gengur og gerist vegna fram-
kvæmda á Reykjanesbraut og Breið-
holtsbraut.
Þar sem afreinin sem liggur upp á
Bústaðaveg var lokuð vegna fram-
kvæmdanna þurftu vegfarendur að
nota gatnamótin við Kringlumýrar-
braut, sem er erfitt vegna þess að
ekki eru beygjuljós í vinstri beygj-
unni þar. Að sögn Sigurðar hófst
verkið á miðvikudag og er áætlað að
því ljúki næstkomandi mánudag.
Vegna umferðarteppunnar sem
skapaðist í gærmorgun beinir lög-
reglan í Reykjavík þeim tilmælum til
fólks sem venjulega ekur Kringlu-
mýrarbrautina á leið til vinnu að það
leggi fyrr af stað en venjulega meðan
framkvæmdir standa yfir. Lögregl-
an bendir einnig íbúum austurhluta
Kópavogs, Garðabæjar og austur-
hluta Hafnarfjarðar á að nýta megi
betur Reykjanesbrautina og Sæ-
brautina á leið inn í miðborgina til að
dreifa umferðinni á mesta álagstíma.
Aðspurður segir gatnamálastjóri
að framkvæmdir vegna upphitunar
eigi sér bæði stað í eldri hverfum og
nýjum hverfum. Þær miðist einkum
við staði þar sem er mikil umferð
fólks sem þarf á slíku að halda, svo
sem hreyfihamlaðir og aldraðir. Auk
framkvæmda við Kringlumýrar-
braut er nú unnið að því að leggja
hitalagnir við hluta Eyrarlands,
gönguleiðir við Grund og á fleiri
stöðum en í nýjum hverfum er fyrst
og fremst unnið að upphitun gatna í
Grafarholti.
Framkvæmdir vegna upphitunar gatna og gönguleiða
Umferðarteppa á
Kringlumýrarbraut
Morgunblaðið/Þorkell
Í gær var unnið að því að leggja hitalögn undir afreinina frá Kringlumýrarbraut að Bústaðavegi. Hitalögnin
mun eflaust koma í góðar þarfir í hálkunni í vetur.
Athygli vekur að á skilti sem getur
að líta við Kringlumýrarbraut og
upplýsir vegfarendur um fram-
kvæmdirnar er orðið rampi notað í
stað íslenska orðsins afrein. Að
sögn Sigurðar á orðið rampi rætur
að rekja til orðsins ramp sem notað
er hjá enskumælandi þjóðum og
rampe sem notað er í Skandinavíu.
„Ég veit ekki hvort fólk skilur
þetta orð almennt, mönnum hefur
sjálfsagt ekki þótt ástæða til að
þýða þetta í upphafi. Sjálfsagt er þó
mun heppilegra að nota íslenska
orðið afrein, sem er miklu fallegra
orð, til að lýsa þessu.“
Rampi eða afrein?
GUÐMUNDUR Ólafsson, lektor við
viðskipta- og hagfræðideild Háskóla
Íslands, hefur sent Siv Friðleifs-
dóttur umhverfisráðherra erindi þar
sem hann kærir úrskurð Skipulags-
stofnunar varðandi Kárahnjúka-
virkjun á þeim forsendum að stofn-
unina skorti bæði lagalega stöðu og
faglega sérþekkingu til að hafna
virkjuninni á grundvelli arðsemis-
þátta. Jafnframt leggur Guðmundur
fram kröfu um að ráðherra leyfi
virkjunina með því skilyrði að sýnt
þyki að rekstur hennar verði hag-
kvæmur miðað við 6% arðsemis-
kröfu.
Hann segir útreikninga sýna að
virkjunin geti orðið hagkvæm og
vísar m.a. í eigin útreikninga þar
sem fram kemur að virkjun yfir-
skyggi alla aðra nýtingu á svæðinu
hvað tekjur varði.
Máli sínu til rökstuðnings segir
Guðmundur m.a. að hvorki lög né
reglugerð um Skipulagsstofnun geri
ráð fyrir því að hún fjalli um efna-
hagslega þætti. „Svo virðist sem
löggjafinn ætlist til þess að endan-
legar ákvarðanir í miklum efnahags-
málum þjóðarinnar, eins og stór-
virkjunum, séu teknar á Alþingi.
Enda virðist Skipulagsstofnun ekki
hafa mikla sérþekkingu á efnahags-
málum innan sinna vébanda.“
Guðmundur vísar þar til þess sem
hann nefnir misskilning stofnunar-
innar á skýrslu Hagfræðistofnunar
HÍ, þar sem Skipulagsstofnun snúi
við áliti Hagfræðistofnunar í úr-
skurði sínum þótt umsögn Hag-
fræðistofnunar sé að flestu leyti já-
kvæð gagnvart virkjun.
„Skipulagsstofnun virðist tína út
það sem kallað er „örfáir hnökrar“
og lætur eins og það sé meginmál í
skýrslu Hagfræðistofnunar,“ segir
Guðmundur í erindi sínu.
Þá bendir Guðmundur á, verði
ekki fallist á að Skipulagsstofnun
hafi farið út fyrir verksvið sitt, að
úrskurður stofnunarinnar byggist
fyrst og fremst á því að ekki liggi
nægjanlegar upplýsingar fyrir um
hagkvæmni virkjunar.
„Þar með er útilokað fyrir stofn-
unina, samkvæmt hennar eigin áliti,
að skera úr um það hvort efnahags-
legt hagræði vegi upp á móti hugs-
anlegum umhverfisspjöllum. Þar
með hefði hún átt að velja hinn kost-
inn sem í boði er samkvæmt lög-
unum (nr. 106/2000, 11. gr.), að leyfa
virkjun með eða án skilyrða, til
dæmis með skilyrðum um hag-
kvæmni. Að leggjast gegn virkjun-
inni að óathuguðu máli í þessum
efnum, ber vott um óvönduð vinnu-
brögð og fljótfærni, sem lögin gera
ráð fyrir að hæstvirtur ráðherra
geti leiðrétt,“ segir Guðmundur.
Lektor við HÍ kærir úrskurð Skipu-
lagsstofnunar til umhverfisráðherra
Stofnuninni ekki
ætlað að meta efna-
hagslegar forsendur
ÓVENJU mikið hefur borið á inn-
brotum í Reykjavík undanfarna daga.
Um síðustu helgi var lögreglunni í
Reykjavík tilkynnt um 20 innbrot og á
þriðjudag og miðvikudag bárust sam-
tals 30 tilkynningar. Í langflestum til-
fellum er um innbrot í bíla að ræða.
Þeir sem brjótast inn í bíla eru yfir-
leitt að sækjast eftir hljómflutnings-
tækjum, s.s. geislaspilurum en taka
einnig með sér þau verðmæti sem
skilin hafa verið eftir í bílunum. Sam-
kvæmt upplýsingum frá lögreglunni
eru þessi innbrot í langflestum til-
fellum gerð til að fjármagna fíkni-
efnaneyslu. Innbrotsþjófarnir skipta
gjarnan á þýfi og fíkniefnunum. Afföll
í verði eru þá jafnan mikil.
Það sem af er þessu ári hefur lög-
verið tilkynnt um 142 innbrot í
Reykjavík. Á sama tíma í fyrra voru
þau 121 en voru 129 í lok ágúst 1999.
Það sem af er þessu ári hafa 179
þjófnaðir verið tilkynntir til lögregl-
unnar en þeir voru 308 á sama tíma í
fyrra. Skýringin á þessum mun er
fyrst og fremst sú að í júní tók lög-
reglan upp nýjar vinnureglur í sam-
vinnu við símafyrirtækin. Nú eru far-
símar ekki skráðir sem stolnir fyrr en
það kemur í ljós að þeir eru notaðir
aftur eftir að þeim var stolið.
Mikið um innbrot í bíla í Reykjavík
Þýfið fjármagnar
fíkniefnaneyslu
SMÁBÁTUR brann í Arnar-
stapahöfn á Snæfellsnesi í
fyrrakvöld og annar bátur
skemmdist í eldinum. Um var
að ræða Otur GK 212 sem er
plastbátur skráður í Sandgerði.
Enginn var um borð þegar
eldurinn kom upp en heima-
maður, sem varð var við reykj-
arlykt, kom að bátnum í ljósum
logum um klukkan 23. Hann
kallaði menn sér til aðstoðar og
ýttu þeir bátnum út og dældu á
hann vatni. Slökkvilið Ólafsvík-
ur kom skömmu síðar og lauk
við slökkvistarfið. Báturinn er
mjög illa farinn.
Að sögn Björns Arnaldsson-
ar hafnarvarðar var vél bátsins
í gangi. Ekki er ljóst hvers
vegna eldurinn kom upp. Björn
sagði að báturinn við hliðina
hefði skemmst og ekki hefði
mátt muna miklu að verr færi
því höfnin var þéttsetin bátum.
Bátur
brann við
Arnarstapa