Morgunblaðið - 31.08.2001, Side 25

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 31. ÁGÚST 2001 25
Miðasala í Ými fyrir tónleika og á www.midasal.is
Upplýsingar í síma 552 5677
Sólrún Bragadóttir sópran
og Gerrit Schuil píanóleikari
á fyrsta Sunnudags-matinée vetrarins
Sunnudaginn 2. september kl. 14:30
Á efnisskrá eru lög eftir Fauré, Duparc,
Korngold, Sibelius og Grieg
www.leiklist.is
1. september
Mörkinni 3, sími 588 0640.
Aukaafsláttur á síðasta
degi útsölunnar.
Stólar með allt að
50% afslætti.
Opið í dag frá kl. 12-18
Útsölulok
LISTASAFN ASÍ spannar vítt
svið í sýningarhaldi. Einn daginn eru
málarar þar, annan daginn keramik,
enn annan daginn „gamlir meistar-
ar“ og svo strax á eftir nýútskrifaðir
listamenn með verk unnin í marga og
ólíka miðla.
Nú stendur þar einmitt yfir sam-
sýning átta ólíkra listamanna sem
eiga það helst sameiginlegt að hafa
verið í sama útskriftarhópi í Listahá-
skóla Íslands en titill sýningarinnar,
„Fyrsta“, vísar til þess að um fyrstu
opinberu sýningu sýnenda eftir út-
skrift er að ræða.
Í stigaganginum á leiðinni upp í að-
alsalinn á efri hæð safnsins er fyrsta
verk sýningarinnar, Heklundur eftir
Rósu Sigrúnu Jónsdóttur. Verkið er
gert úr mörgum hringlaga hvítum
hekluðum dúkum sem festir eru sam-
an með bandi þannig að úr verður
vefur, nokkurs konar kóngulóarvef-
ur, og þegar ljósið fellur á verkið
myndast skemmtilegt skuggaspil í
stigaganginum. Það er ekki auðvelt
að vinna með rýmið í Ásmundarsafni
þar sem átök myndast gjarnan á milli
arkitektúrs og myndlistar, en Rósu
tekst vel upp í þessu tilfelli því verkið
nýtur sín prýðilega þar sem það er.
Titill verksins er langur orðaleikur
þar sem listakonan spinnur ýmis við-
skeyti við forskeytið Hekl; t.d.:
Heklundur, hekligt, hekleskjur,
heklvefir, heklský. Þessi orðaleikur
er í léttum dúr en bætir litlu við verk-
ið.
Þegar upp í sýningarsalinn er
komið grípur athyglina myndbands-
verk Bryndísar Erlu Hjálmarsdóttur
úti á miðju gólfi. Á myndbandinu sést
Bryndís framkvæma gjörning á
sama stað á gólfinu og sjónvarpið
stendur á. Í myndbandinu er stór
leikfimidýna úti á miðju gólfi. Bryn-
dís gengur að dýnunni, klæðir sig í
gulllitaðan búning, tekur síðan upp
límband og býr til X á dýnuna og svo
sams konar X á magann á sér. Þá
stígur hún upp á stól og kastar sér
flatri á dýnuna og reynir að láta sitt
X hitta á Xið á dýnunni. Nokkuð
furðulegur leikur ekki satt? Eða er
Bryndís kannski persóna í frumstæð-
um tölvuleik? Gjörningur hennar
minnir nokkuð á hálfsúrrealíska
gjörninga bandaríska listamannsins
Johns Baldessaris þar sem hann til
dæmis blæs reyk út um munninn og
reynir að búa til eftirlíkingu af skýi á
himninum. Eins verður manni hugs-
að til stökkgjörninga franska lista-
mannsins Yves Klein út í tómið nema
að undirlagið hjá honum var ekki al-
veg eins mjúkt og hjá Bryndísi. Verk
Bryndísar má skilja sem endurspegl-
un og háðsádeilu á tölvuleikjamenn-
ingu nútímans og það eina sem vant-
ar er stýripinni svo maður geti reynt
að stýra henni á réttan stað á dýn-
unni.
Dorothée Maria sýnir verk sem
má í raun kalla upplýsingaverk þar
sem hún hefur búið til bók um hvern
sýnanda og valið setningar frá hverj-
um og einum og prentað á blað á
veggnum. Verkið heitir Birta, Bryn-
dís, Fjölnir, Gullli, Ída og Rósa. Bæk-
urnar eru í raun rammar úr nokkrum
sekúndum af kvikmynd af andlitum
listamannanna og ef flett er hratt sér
maður hreyfinguna. Þetta er einfalt
og skemmtilegt bókverk þótt upplýs-
ingagildið sé í lágmarki.
Birta Guðjónsdóttir fjallar um
kvenlíkamann og náttúruna. Þrjár
ljósmyndir hanga á veggnum og aðr-
ar þrjár koma í vinkil þar út frá þann-
ig að hilla myndast. Ofan á hillunum
eru svo enn aðrar myndir í römmum.
Í myndunum á veggnum er sami
kvenlíkaminn sýndur í þrígang en
alltaf færist myndavélin nær í hverri
mynd. Myndirnar sem mynda hilluna
eru af fjólubláum kristal, útsýni til
sjávar og loks mynd af sel sem ristur
hefur verið á kviðinn svo iðrin liggja
úti. Í römmunum eru svo myndir sem
kallast á við og ríma við síðastnefndu
myndirnar; blár vökvi (sjór ) í lófa,
innyfli í lófa, kristall í lófa. Verkið er
unnið út frá eftirfarandi ljóði eftir
Ranni Makka Lukkati: „Harðast alls
sem börnin mín vissu var ég, og hið
mýksta.“ Helst er hægt að hugsa sér
að Birta sé hér að fjalla um glímu
manns og náttúru þar sem móðir
náttúra er táknuð með kvenlíkaman-
um. Faðmur hennar er bæði mjúkur
og harður, blíður og fráhrindandi.
Það sem eftir stendur við skoðun
verksins er að mann langar að sjá
meira af sögunni og ef til vill mætti
Birta nýta sér myndbandstæknina
við frekari útfærslu hugmynda sinna.
Guðlaugur Valgarðsson á tvö ólík
verk á sýningunni. Annað er form-
ræns eðlis en hitt hugmyndafræði-
legs og í ætt við verk fjölda lista-
manna sem vinna út frá hlutgervingu
tímans, ég nefni sem dæmi Kristján
Guðmundsson og On Kawara. Guð-
laugur lét sýnendur klæðast gulum
sokkum meðan þeir voru að undirbúa
sýninguna og sýnir svo afraksturinn í
plexiglerkössum og býður fólki að
þefa af. Skilaboðin sem fylgja verk-
inu gera það léttvægt og grallaralegt
eins og honum hafi ekki verið full al-
vara með því. Verkið nýtur sín í raun
betur án hugmyndafræðinnar. Hitt
verk hans er athyglisverðara og vek-
ur spurningar. Það er unnið úr ryð-
fríu stáli og minnir á súrrealískt
skurðarborð en í stað fóta hefur það
tvo boga eins og rugguhestur. Hugs-
anlega er Guðlaugur hér að vinna
með formrænar mínimalískar hug-
myndir þar sem verkið er án titils.
Ída S. Kristjánsdóttir á tvö athygl-
isverð verk á sýningunni. Annað
samanstendur af fjórum brjóst-
myndum, saumuðum úr gólftuskum,
en hitt er ljósmyndaverk þar sem
hún hefur bróderað af miklu listfengi
skreytingu í ysta lag húðarinnar í
lófa sínum! Það mætti halda að hér
væri um nýja tegund líkamsskrauts
að ræða sem færi þá í flokk með göt-
un, húðflúri eða brennimerkingu, en
verkið fjallar þó meira um konur,
klassíska handavinnu og útsaum á
frumlegan hátt, enda heitir verkið
Handavinna. Mér varð hugsað til
ágæts verks skoska listamannsins
Douglas Gordon, Trigger Finger, en
Gordon fékk einmitt mann til að færa
þá fórn í þágu myndlistarinnar að
húðflúra einn fingur sinn kolsvartan.
Ætli höndin á myndunum sé enn
svona skreytt eins og fingurinn eða
var þetta einungis gert fyrir ljós-
myndina?
Hitt verkið er eins og áður sagði úr
gólftuskum. Ída saumar lafandi gólf-
tuskubrjóst og hengir á aðrar gólf-
tuskur. Þetta er hákvenpólitískt verk
og Ída gæti þarna verið að fjalla um
slæma meðferð sem konur hafa þurft
að þola í gegnum aldirnar, og fá enn í
sumum þjóðfélögum, þar sem orða-
tiltækið að vera þrælað út eins og
gólftusku á best við. Þeir sem þekkja
til verka bandaríska myndlistar-
mannsins Roberts Gobers sjá útlits-
lega samsvörun í þessu verki Ídu þó
að forsendur listamannanna tveggja
séu ólíkar.
Í gryfjunni lýkur yfirferðinni um
sýninguna. Þar er að finna mikla völ-
undarsmíð sem telst á mörkum þess
að vera myndlistarverk og iðnhönn-
unargripur. Verkið heitir því róman-
tíska nafni Myrkrarós og er eftir
Fjölni Björn Hlynsson. Þetta er rúm-
lega tveggja metra hátt blóm sem er
aðallega unnið úr rúðugleri og timbri
auk þess sem inni í blóminu eru ljósa-
perur sem kveikt er á. Fjölnir er
greinilega hagur mjög á tré og flink-
ur í höndunum og hrifinn er hann af
blómum í yfirstærð því fyrr í sumar
sýndi hann sex metra hátt skærgult
blóm í landi Miðhúsa við Egilsstaði.
Fáir listamenn, hvað þá karlmenn,
gera blóm að yrkisefni sínu í mynd-
listinni og er því ástæða til að hvetja
Fjölni til dáða á þessu sviði.
Sýningin er fagmannlega sett upp,
hvert verk fær sitt rými og truflar
ekki hin, en oft er dálítil kúnst að
setja samsýningar sem ekki hafa
ákveðið þema þannig upp að verk
eins listamanns fái frið fyrir hinum.
Það sem ég sakna hins vegar úr sýn-
ingunni er meiri hressileiki, kraftur
og jafnvel reiði, sem á að einkenna
nýútskrifaða listamenn. Fólk má
ekki gleyma því að nú á tímum há-
kapítalískra viðhorfa, auglýsinga-
mennsku og markaðshyggju er þörf
á myndlistarverkum sem minna okk-
ur á margbreytileika þjóðfélagsins,
jafnt dimmustu skúmaskot þess sem
hinn háglansandi ofurveruleika.
Morgunblaðið/Þóroddur
Heklundur Rósu Sigrúnar Jónsdóttur nýtur sín vel í stigagangi safnsins.
X ofan
á X
MYNDLIST
L i s t a s a f n A S Í
Opið frá kl. 14–18, alla daga nema
mánudaga. Til 2. sept.
SAMSÝNING 8 LISTA-
MANNA – ÝMSIR MIÐL-
AR, ÝMIS EFNI
Þóroddur Bjarnason
Listasafn ASÍ
Samsýningunni Fyrsta, sem er
sýning sjö nýútskrifaðra myndlist-
armanna í Ásmundarsal, lýkur á
sunnudag. Safnið er opið alla daga,
nema mánudaga, kl. 14-18
Ljósaklif, Hafnarfirði
Sýningu Hreins Friðfinnssonar,
lýkur á mánudag. Ljósaklif er opið
frá föstudegi til sunnudags kl. 14-
18, aðgangur er ókeypis.
Sjóminjasafn Íslands
Sýningu á grænlenskum tré-
skurðarmyndum Johannes Kreutz-
mann (1862-1940) lýkur á sunnudag.
Byggðasafn Hafnarfjarðar
Nú er síðasta sýningarhelgi í
Siggubæ við Kirkjuveg 10 í Hafn-
arfirði. Bærinn við Kirkjuveginn er
opinn laugardag og sunnudag frá
13-17.
Sýningum
lýkur
HJÖRTUR Hjartarson opnar sýn-
ingu í Gallerí Smíðar og skart,
Skólavörðustíg 16a, kl. 14 á morg-
un, laugardag.
Á sýningunni eru verk unnin með
blýanti og olíu á pappír, öll unnin á
þessu ári. Þema sýningarinnar er
„einstaklingar og hópar“.
Hjörtur útskrifaðist úr MHÍ 1995
og fór síðan til Spánar til frekara
náms. Hann hefur tekið þátt í
fjölda samsýninga og haldið einka-
sýningar bæði hérlendis og erlend-
is.
Sýningin er opin frá 10–18 virka
daga og til kl. 14 laugardaga. Henni
lýkur 13. september.
Blýants- og
olíuverk í Smíð-
ar og skart„SKYNDIKYNNI við Erró“ verða í
dag, föstudag, kl. 12, í Listasafni
Reykjavíkur – Hafnarhúsi. Errósýn-
ingin hefur nú staðið yfir í tæplega tíu
vikur og hafa um fimm þúsund manns
séð sýninguna. Auk hefðbundinnar
leiðsagnar um Hafnarhúsið á sunnu-
dögum kl. 16 hefur Listasafnið efnt til
stuttra leiðsagna um sýninguna í
sumar undir yfirskriftinni „Skyndi-
kynni við Erró“ en þar er flutt stutt
kynning um yfirlitssýninguna og verk
listamannsins en sjónum sérstaklega
beint að einstökum verkum með það
fyrir augum að gestir fái lykil að allri
sýningunni. Kynningin stendur yfir í
um tuttugu mínútur. Ekkert auka-
gjald er tekið fyrir þátttökuna.
Skyndikynni
við Erró
HILDUR Margrétardóttir opnar
sýningu í Fjöruhúsinu á Hellnum,
Snæfellsnesi klukkan 17 á laugar-
dag. Sýningin nefnist Minni-Hellna
en þar gefur að líta teikningar unn-
ar í seinasta mánuði á meðan viku-
dvöl Hildar stóð yfir á Hellnum.
Sýningin mun standa yfir þar til
Fjöruhúsinu verður lokað fyrir vet-
urinn.
Sýning í
Fjöruhúsinu