Morgunblaðið - 09.10.2001, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 2001 27
Nú býðst þér ótrúlegt
tækifæri til þessarar heillandi borgar á verði sem hefur aldrei fyrr sést.
Þú bókar tvö sæti til Prag, en greiðir bara fyrir eitt, og kemst til einnar
fegurstu borgar Evrópu á frábærum kjörum. Allar ferðir í október eru
nú uppseldar og þér bjóðast nú síðustu sætin þann 22. október á ein-
stökum kjörum. Hjá Heimsferðum getur þú valið um gott úrval 3ja og
4 stjörnu hótela og fararstjórar Heimsferða bjóða þér spennandi kynnis-
ferðir meðan á dvölinni stendur.
Skógarhlíð 18, sími 595 1000. www.heimsferdir.is
Verð kr. 16.850
Flugsæti á mann, m.v. 2 fyrir 1.
33.700/2 = 16.850.-
Skattar kr. 2.870, ekki innifaldir.
Gildir eingöngu 22. okt., 3 nætur.
Ferðir til og frá flugvelli kr. 1.800.
Forfallagjald, kr. 1.800.
Verð hótela:
Verð á mann
Hotel Korunek – 3 stjörnur,
kr. 3.890 nóttin
í tveggja manna herbergi.
Expo – 4 stjörnur,
kr. 4.900 nóttin
í tveggja manna herbergi.
Barceló – 4 stjörnur,
kr. 4.900 nóttin
í tveggja manna herbergi.
Síðustu sætin til Prag í október
2 fyrir 1 til
Prag
22. október
frá kr. 16.850
LEIKFÉLAG Íslands á í viðræðum
við menntamálaráðuneytið og
Reykjavíkurborg hvort stuðnings sé
að vænta frá þeim næstu 5 ár. Að
sögn Magnúsar Geirs Þórðarsonar
leikhússtjóra Leikfélags Íslands er
félagið að vinna áætlun þar sem gert
er ráð fyrir styrk upp á tíu milljónir
króna frá hvorum aðila um sig og
færi hann síðan stighækkandi þar til
hann væri kominn í 20 milljónir frá
hvorum árið 2005. „Þessi stuðningur
er er lykilforsenda í framtíðarrekstri
leikhússins en aðrar forsendur þurfa
líka að ganga upp,“ segir Magnús
Geir.
Hann segir það í raun ekkert laun-
ungarmál að náist ekki samningar við
ríki og borg þá verði Leikfélag Ís-
lands að hætta allri starfsemi. „Við
höfum hingað til rekið leikhúsið með
litlum stuðningi hins opinbera en
með mikilli þátttöku atvinnulífsins.
Við gerum okkur fyllilega grein fyrir
að við erum ekki að sækja í ótæmandi
sjóði hjá ríki og borg. Við stefnum að
þríhliða samningi við þessa aðila eins
og fordæmi eru fyrir.“
Björn Bjarnason menntamálaráð-
herra kvaðst ekki kannast við þær til-
lögur að samningi sem hér væru
nefndar. „Það er of sterkt, að tala um,
að samningaviðræður séu í gangi á
milli þessara aðila en það er rétt að
skipst hefur verið á upplýsingum. Af-
staða aðila hefur verið að skýrast á
grundvelli þeirra. Af þeim upplýsing-
um sem ég hef fengið finnst mér að
rekstur Leikfélags Íslands sé með
þeim hætti að ekki sé skynsamlegt að
leggja í hann meira opinbert fé að
óbreyttu.“
Að sögn Magnúsar Geirs nema
heildarskuldir Leikfélags Íslands nú
um 140 milljónum króna en á móti
koma eignir félagsins þannig að nettó
skuldastaða er nokkuð lægri. „Skuld-
irnir eru fyrst og fremst til komnar
vegna stofnkostnaðar og sjö ára
rekstraruppbyggingar. Fyrir einu og
hálfu ári runnu þrjú félög saman í
Leikfélag Íslands. Markmið samrun-
ans voru að styrkja félagið, ná hag-
ræðingu í rekstri og endurfjármagna
starfsemina. Á þeim tíma þóttu áætl-
anir um endurfjármögnun raunhæf-
ar en efnahagsástandið hefur ger-
breyst á því eina og hálfa ári sem liðið
er og stuðningur við rekstur á sviði
lista er eitt af því fyrsta sem fyrir-
tækin skera niður þegar svo árar,“
segir Magnús Geir.
„Leikfélag Íslands hefur notið
mikillar hylli leikhúsgesta og fengið
að jafnaði milli 30 og 70 þúsund
manns í leikhúsið árlega. Frá upphafi
hefur félagið frumsýnt um 40 sýning-
ar m.a. fjölda nýrra íslenskra verka,
barnaleikrita og söngleikja. Félagið
hefur staðið fyrir fjölda nýjunga svo
sem sumarleikhúss, hádegisleiksýn-
inga og hefur það lagt sig í líma við að
ná til yngri áhorfenda.
Við höfum á undanförnum þremur
árum fengið samtals um 3 milljónir í
styrk frá Reykjavíkurborg auk end-
urgjaldslausrar notkunar á Iðnó. Í
staðinn hefur borgin fengið kraftmik-
ið leikhús. Það var auðvitað ánægju-
leg viðurkenning á starfi okkar að í ár
hækkaði styrkurinn í 5 milljónir, á
næsta ári verður hann 6,5 milljónir
og árið 2003 verður hann 10 milljónir.
Við höfum farið fram á að samning-
urinn verði framlengdur um tvö ár og
ríkið a.m.k. jafni hlut borgarinnar. Í
fjárlögum ríkisins fyrir árið 2002 er
gert ráð fyrir 35 milljónum til sjálf-
stæðrar leikstarfsemi. Þar af fær
Hafnarfjarðarleikhúsið 10 milljónir
frá ríki og 11 milljónir frá Hafnar-
fjarðarbæ. Okkur þykir ekki ósann-
gjarnt að Leikfélag Íslands njóti þess
sama og það ágæta leikhús.“
Magnús Geir segir að í umræðu
um hugsanlegan stuðning við Leik-
félag Íslands sé mikilvægt að hlut-
irnir séu settir í samhengi. „Við höf-
um haldið úti öflugu leikhússtarfi í
sjö ár með mjög litlum stuðningi hins
opinbera. Við erum í samkeppnisum-
hverfi þar sem tvö stór opinber leik-
hús njóta hárra styrkja.“
Á þeim sjö árum samtals sem
Leikfélag Íslands og Flugfélagið
Loftur hafa starfað hafa opinberir
styrkir til þeirra numið um 35 millj-
ónum króna. Samanlögð framlög hins
opinbera til Þjóðleikhússins og Leik-
félags Reykjavíkur nema frá 1994
samtals um fjórum og hálfum millj-
arði króna. Í báðum tilfellum er
kostnaður við húsnæði undanskilinn.
Magnús Geir segir að vissulega sé
þarna ólíku saman að jafna en engu
að síður telji hann óskir Leikfélags
Íslands hógværar.
„Þetta er á endanum spurning um
menningarpólítik hins opinbera. Á
leikhúslífið að einskorðast við tvö op-
inber leikhús, eða á að veita svigrúm
fyrir aðra flóru samhliða?“
„Án stuðnings hættir Leik-
félag Íslands starfsemi“
Morgunblaðið/Arnaldur
„Verðum að hætta starfsemi Leikfélags Íslands að óbreyttu,“ segir
Magnús Geir Þórðarson.
UNDIR fyrirsögninni Ferðalög:
Rússland efndi hið brátt 20 ára
gamla tvíeyki Sigurðar Halldórsson-
ar og Daníels Þorsteinssonar til leiks
í Salnum á laugardaginn.
Viðfangsefnin voru verk eftir
rússnesku 20. aldar meistarana
Sjostakovitsj og Schnittke. Að hve
miklu leyti stílrænn hlustvænleiki
þeirra var tilneyddur vegna Stalíns
og arfleifðar harðstjórnar hans fram
að Glasnost og Perestrojku 9. ára-
tugar skal ósagt. Hitt er lýðum ljóst
sem kynnzt hafa, að fáir kompónist-
ar frá þeim tíma, þegar módernism-
inn náði hámarki í vestri, hafa náð að
höfða jafnsterkt til bæði vitsmuna og
tilfinninga hlustandans og þessir
annars gjörólíku höfundar. Ekki sízt
á vettvangi þess sem kallað hefur
verið innsti kjarni listmúsíkur,
kammertónlistarinnar. Það var því
undrunarefni að sjá sætaframboð
Salarins aðeins nýtt að einum sjötta.
Dettur manni helzt í hug að slag-
skuggi nýjustu heimstíðinda hafi
aftrað mörgum frá að mæta er vissu
af fyrri reynslu, að þessum tónskáld-
um var sjaldan hlátur í hug undir
niðri í tjáningu sinni, þótt af öðrum
og staðbundnari orsökum væri. Ýtt
var úr vör með fyrstu sónötu Volgu-
Þjóðverjans Alfred Schnittke fyrir
selló og píanó frá 1978. Schnittke átti
því þrefalda láni að fagna í óláni
þrúgandi starfsumhverfis og hjart-
veiki að ná að lifa Bresjneff-tímann,
eignast fjölda djarfra og færra flytj-
enda heima fyrir og vera þýzkumæl-
andi og eiga þannig auðveldara með
að ná sambandi við Vesturlönd.
Þrátt fyrir það var hann nánast
óþekktur í vestri þar til á 9. áratug.
Þríþætt sónatan kvað eiga tónmáli
Sjostakovitsjar töluvert að þakka,
enda þykja „fjölstíla“-sérkenni
Schnittkes þar minna áberandi en í
seinni sónötunni frá 1994. Þetta var
sérlega áhrifamikið verk. Fyrsti
þáttur (Largo) angaði af nærri róm-
antískri dulúð. II. (Presto) með
grjóthörðum stak-grisjuðum píanó-
korðum sínum og sísuðandi tremóló-
sellóboga minnti á ólgandi eril í
stálsmiðju, og drungaleg kyrrð Fín-
alsins var með því al-„expressífasta“
sem um getur í slíkum verkum í sam-
stilltri meðferð þeirra félaga. Sjost-
akovitsj kom víðar við í textavali til
tónsetningar en halda mætti; tveim
árum fyrir rómönsusvítu hans við
ljóðaerindi Aleksandrs Blok tón-
klæddi hann t.a.m. rússneskan
gálgahúmor fyrir bassasöngvara og
píanó úr grínblaðinu Krokodil. Í
Blok-tónlistinni fyrir sópran og pí-
anótríó frá 1967 gæti þáttafjöldinn
hafa ráðizt af samsetningarmögu-
leikum undirleikshljóðfæranna
þriggja, því þeir eru alls sjö, eða í
flutningsröð: selló – píanó – fiðla –
s.+p. – f.+p. – f. og loks öll þrjú sam-
an. Það kæmi ekki á óvart ef svítan
yrði senn talin með merkari söngva-
bálkum 20. aldar, því innblásið hug-
vit og fjölbreytt andrúmshrif tónlist-
arinnar voru fáu lík, nema vera
skyldi fremstu perlum Schuberts.
Reyndar var ekki laust við að ljóð-
ræn svartsýnin í textum Bloks (í
prósaþýðingu Árna Bergmann) gæti
stundum minnt á Vetrarferð Müll-
ers. Verkið var allt hið prýðilegasta
flutt með aðstoð gestanna Mörtu
Guðrúnar Halldórsdóttur sóprans og
Sifjar Tulinius fiðluleikara, og stóðu
helzt upp úr „ójöfnu“ númerin, þ.e.
Söngur Ófelíu (1.), Við vorum saman
(3.), Stormurinn (5.) og Tónlist (7.);
hið síðasta undursamleg ljúfsár
elegía. Eftirtektarvert var hvað
Mörtu hefur aukizt raddfylling og
hlýleiki frá því er maður heyrði hana
fyrst, og verður ekki annað sagt en
fari henni afskaplega vel; aðeins
vottaði fyrir skrækum rómi á efstu
toppnótum í Spáfuglinum Hamajún
(2.). Seinni sellósónata Schnittkes
(1994) var fimmþætt og kom undrrit-
uðum ekki eins aðgengilega fyrir og
nr. 1, en var þó að mörgu leyti áhrifa-
mikið verk, einkum I. (Senza tempo)
og IV. (Allegro), eini glettni ljós-
geislinn í þessari annars feigðar-
syrtu drungasmíð. Hin öllu kunnari
og 60 árum eldri Sónata Sjostako-
vitsjar Op. 40 í fjórum þáttum lauk
dagskránni við hæfi á léttari nótum.
Prokofjefskulegu módúlasjónir hins
angurværa I. þáttar voru unun á að
hlýða í flutningi þeirra Sigurðar og
Daníels, er náðu eftirtektarverðri
styrksamstillingu með slaghörpunni
á hálfu loki. Sérstaklega var kraftur
og fjör yfir „nornarokknum“ í II.
þætti, og þó að helzti Akkilesarhæll
sellistans, skyndistökk upp í hæstu
pósísjónir, kæmi stundum nokkuð
áberandi fram, var túlkun þeirra í
heild gædd frísklegri innlifun og
heilbrigðri músíkalskri formkennd.
Rússneskur gálgahúmor
TÓNLIST
S a l u r i n n
Schnittke: Sellósónötur nr. 1 & 2.
Sjostakovitsj: Rómönsusvíta;
Sellósónata Op. 40. Daníel Þor-
steinsson, píanó; Sigurður Hall-
dórsson, selló. Gestir: Marta Guð-
rún Halldórsdóttir, sópran; Sif
Tulinius, fiðla. Laugardaginn 6.
október kl. 16.
KAMMERTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson

FÁLKINN er kominn út og er
þetta annað tölublað tímaritsins.
Meðal efnis í blaðinu er pistill Sal-
varar Nordal um siðferðilegt ímynd-
unarafl, tvö frumort ljóð Matthíasar
Johannessen (Haustið fer að og Hús
í vesturbænum), sagt er frá íslenska
fálkanum, heimsfrumsýning á nýj-
ustu málverkum Erró, pistill Mariko
Margrétar Ragnarsdóttur frá Tók-
ýó, Einar Már Guðmundsson rithöf-
undur gengur inn í sögusvið sitt á
Grillinu á Sögu, Hilmir Snær Guðna-
son hugleiðir list leikarans o.m.fl.
Tímarit
EKKERT verður af því að Krist-
inn Sigmundsson bassasöngvari
taki þátt í flutn-
ingi Szenen aus
Göthes Faust
eftir Robert
Schumann með
Sinfóníuhljóm-
sveitinni í Boston
undir stjórn Seiji
Ozawa í Banda-
ríkjunum síðar í
mánuðinum,
eins og ráð var fyrir gert. Fimm
tónleikar voru fyrirhugaðir; þrír í
Boston og tveir í Carnegie Hall í
New York, og verða þeir haldnir
en Ozawa hefur ákveðið að breyta
efnisskrá þeirra vegna árásanna
á New York og Washington í síð-
asta mánuði. Í stað verks Schu-
manns verður flutt Sálumessa
eftir Berlioz. Kristinn syngur því
ekki á þessum tónleikum.
Að sögn Kristins bíða hans þó á
næstu árum fleiri verkefni vest-
anhafs, meðal annars í óperuhús-
unum í Houston í Texas og í San
Francisco.
Syngur
ekki í
Carnegie
Hall
Kristinn
Sigmundsson
Kristinn Sigmundsson