Morgunblaðið - 09.10.2001, Blaðsíða 37

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 2001 37
ENDURSKOÐUNARNEFND
um stjórn fiskveiða klofnaði í afstöðu
sinni sem kunnugt er. Munu þessi
mál nú koma til kasta Alþingis. Einn-
ig er ljóst, að á landsfundi Sjálfstæð-
isflokksins í næsta mánuði munu
sjávarútvegsmál verða mjög til um-
ræðu og afgreiðslu ályktunarinnar
því beðið með eftirvæntingu um land
allt.
Í þessari grein mun ég skýra af-
stöðu mína til þessa málaflokks, þar
sem mér virðist í dag hagsmuna-
gæsla sérhagsmuna vera ráðandi.
Það er skoðun mín að umræðan í
heild sé komin á núllpúnkt. Ég tel að
þeir sem halda að lausnin sé eitt afla-
markskerfi með helst sem minnstu
auðlindagjaldi, fari villir vega og séu
ekki í sambandi við fólkið í landinu.
Ég er eindregið fylgjandi því sem
Auðlindanefnd kallar fyrningarleið.
Sú leið gerir ráð fyrir að úthlutun
aflamarks til einstakra skipa verði
hætt á löngum aðlögunartíma, að
mínu áliti 30-50 ár, og þessar veiði-
heimildir seldar á uppboðsmarkaði.
Einnig vil ég að tekið verði upp sann-
gjarnt auðlindagjald á þessu aðlög-
unartímabili.
Ég sé fyrir mér að á aðlögunartím-
anum verði 3 kerfi í gangi eða:
1. Kerfi smábáta byggt á þeim grunni
er lagður var árið 1996.
2. Núverandi aflamarkskerfi.
3. Uppboð aflaheimilda samkvæmt
fyrningarleið Auðlindanefndar.
Fyrningarleiðin felur það í sér, að á
aðlögunartímanum er hluti afla-
marks aflamarksskipa og smábáta
boðinn upp og að þessum tíma liðnum
er aðeins eitt kerfi, eða uppboðskerfi.
Ég vil að umræðan um sjávarút-
veginn stýrist af hagkvæmustu leið-
um til að nýta sjávarauðlindirnar. Í
þeirri umræðu hef ég verið einlægur
stuðningsmaður smábátaútgerðar,
en viðurkenni um leið nauðsyn öflugs
flota stærri skipa.
Í mínum huga eru eftirtaldir kost-
ir:

Kerfi fyrningarleiðar og uppboðs
á aflaheimildum.

Óbreytt kerfi með litlu auðlinda-
gjaldi. Smábátum er þröngvað inn
í þetta kerfi og nýliðun í greininni
nánast útilokuð.
Eitt af aðalvandamálum þessarar
atvinnugreinar tel ég vera fiskveiði-
ráðgjöfina, sem mér virðist ærið
óstöðug frá ári til árs. Höfum í huga,
að kvótakerfið var sett á meðal ann-
ars til að tryggja með vísindalegum
hætti uppbyggingu og betri afrakst-
ur fiskistofnanna, en það hefur alger-
lega brugðist. Ég var einlægur stuðn-
ingsmaður kvótakerfisins þegar því
var komið á og var svo saklaus að
trúa þessum svokölluðu
„vísindum“ sem áttu að
vera einn af hornsteinum
kvótakerfisins. En annað
hefur komið í ljós eins og
alkunna er. „vísindin“ eru
greinilega byggð á mjög
veikum grunni, sem
margir vísindamenn hafa
borið brigður á að stand-
ist fyllilega. Áhrif þessara
„vísinda“, sem margir
hafa talið algild til
ákvörðunar veiðiheim-
ilda, á efnahagslíf þessar-
ar þjóðar eru mikil og
hafa orsakað miklar
sveiflur á velferð þjóðar-
búsins og þegna þess.
Álit meirihluta endurskoðunar-
nefndar er ekki til þess fallið að skapa
sátt innan sjávarútvegsins og meðal
þjóðarinnar. Það er
erfitt að finna kerfi
sem hefur þá kosti, en
fyrningarleiðin, sem
er leiðin til frjáls
markaðsbúskapar í
sjávarútvegi, gæti að
mínu mati komist
næst því að skapa
þokkalega sátt og
samstöðu um málið.
Einnig tel ég að
þurfi að efla fiski-
rannsóknir og auka
víðsýni í þeim, þar
með talið að fá fleiri
sjónarmið að þeirri
vinnu heldur en gert
er í dag. Mörgum finnst nokkur ein-
stefna í skoðanamyndun vera
ríkjandi í skoðunum Hafrannsókna-
stofnunar.
Sátt verður að nást til þess að það
sé ekki eilífur ófriður milli útgerðar-
manna, útgerðarforma og meðal
þjóðarinnar. Til þess verður sverð að
slíðra og axir að grafa. Aðilar mis-
munandi sjónarmiða verða að tala
saman og finna lausnir, ekki bara inn-
byrðis heldur við þjóðina, sem er eig-
andi auðlindarinnar. Það er beinlínis
óhjákvæmilegt fyrir framtíðarheill
íslenzku þjóðarinnar, að viðunandi
sátt náist um sjávarútvegsmál. Sú
sátt tel ég að muni ekki geta byggst á
því áliti hins nauma meirihluta end-
urskoðunarnefndar um stjórn fisk-
veiða, sem fyrir liggur. Þjóðin vill
aðrar breytingar og hún mun gera
þær fyrr eða síðar. Það er verkefni
okkar í dag, að skapa farveg til fram-
tíðar.
Það þarf að nást
sátt um sjávar-
útvegsmálin
Gunnar I. Birgisson
Sjávarútvegur
Umræðan í heild, segir
Gunnar I. Birgisson, er
komin á núllpunkt.
Höfundur er alþingismaður.
Rautt Panax
Gingseng
FRÁ
5
2
0
m
g
G
e
ri
a
ð
ri
r
b
e
tu
r H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
Rótsterkt - Úrvals rætur
með gmp gæðaöryggi