Morgunblaðið - 16.10.2001, Blaðsíða 22

ERLENT
22 ÞRIÐJUDAGUR 16. OKTÓBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
BANDARÍSKA varnarmálaráðu-
neytið hefur staðfest að fjarstýrð
sprengja villtist fyrir handvömm af
leið á laugardag og hafnaði á íbúðar-
hverfi í Kabúl, höfuðborg Afganistan.
Fregnir herma að minnst fjórir hafi
týnt lífi. Miðunarkerfi sprengjunnar
hafði verið stillt með það að markmiði
að uppræta þyrlu eina á flugvellinum
í Kabúl. Að sögn bandaríska varnar-
málaráðuneytisins höfðu röng hnit
hins vegar verið slegin inn í miðunar-
búnaðinn með þeim afleiðingum að
sprengjan hafnaði í 1,6 kílómetra
fjarlægð frá skotmarkinu. Óstaðfest-
ar fregnir herma að fjórir hafi fallið
og átta særst þegar sprengjan, sem
vó 900 kíló, lenti á íbúðarhverfi.
Samkvæmt upplýsingaplaggi frá
varnarmálaráðuneytinu er unnt að
setja hnitin inn í miðunarbúnaðinn
áður en flugvélin sem ber sprengjuna
fer á loft. Áhöfnin getur breytt hnit-
unum áður en sprengjan er látin falla.
Þá er og með þessum búnaði unnt að
tortíma skotmörkum með því að sér-
sveitir merki þau á jörðu niðri. Skynj-
arar um borð í þotunni læsa sig inn á
merkin sem berast frá jörðu og
ákvarða hnitin. Sprengjunni er stýrt
til jarðar með aðstoð gervihnatta.
Þetta er ekki í fyrsta skiptið sem
óbreyttir borgarar falla frá því að
Bretar og Bandaríkjamenn hófu
árásir á Afganistan. Hinn 8. þessa
mánaðar fórust fjórir starfsmenn
Sameinuðu þjóðanna í Kabúl þegar
flugskeyti eða sprengja villtist af leið.
Byggingin þar sem mennirnir héldu
til var ekki langt frá fjarskiptaturni
talibana-stjórnarinnar og er líklegt
talið að hann hafi verið skotmarkið.
Þá fullyrða talibanar að 200 manns
hafi fallið á miðvikudag í þorpi nærri
borginni Jalalabad í austurhluta
landsins.
Talsmenn herafla Breta og Banda-
ríkjamanna segja að ógerlegt sé að
staðfesta fullyrðingar talibana en
hafna þeim ekki heldur.
Mörg mistök í Júgóslavíu
Í aðgerðum þeim sem herafli
Bandaríkjamanna hefur stjórnað eða
tekið þátt í á undanliðnum árum hef-
ur ítrekað komið fyrir að óbreyttir
borgarar hafi fallið fyrir mistök.
Mörg slík mistök áttu sér stað þegar
Bandaríkjamenn og Atlantshafs-
bandalagið (NATO) höfðu afskipti af
hernaði og fjöldamorðum í Júgóslav-
íu og óbreyttir borgarar féllu einnig
fyrir mistök í Persaflóastríðinu fyrir
tíu árum.
 Í mars í ár féllu sex menn í her-
æfingum í Kúveit þegar flugmaður
F/A-18-þotu fékk fyrirmæli um að
kasta sprengju á skotmark sem
reyndist vera varðturn.
 Í maímánuði 1999 viðurkenndi Atl-
antshafsbandalagið (NATO) að
gerð hefði verið árás á þorpið Kor-
isa í Kosovo. Júgóslavneskir emb-
ættismenn sögðu að 87 manns af
albönskum ættum hefðu fallið og
meira en 100 særst. Talsmenn
NATO sögðu að Korisa hefði verið
stjórnstöð Júgóslavíuhers og gáfu
í skyn að Serbar hefðu haft flótta-
fólk þar í gíslingu í þeim tilgangi að
fæla NATO frá sprengjuárásum.
 Hinn 7. maí þetta sama ár gerðu
flugvélar NATO árás fyrir hand-
vömm á kínverska sendiráðið í
Belgrad með þeim afleiðingum að
þrír féllu. Síðar var leyniþjónust-
unni, CIA, kennt um mistökin.
 Sama dag sögðu talsmenn NATO
að „mjög líklegt væri“ að sprengja
hefði villst af leið og hafnað á íbúð-
arhverfi. Júgóslavar sögðu þá 15
manns hafa fallið í bænum Nis.
 Hinn 1. maí 1999 féllu 47 manns
þegar eldflaug hæfði fólksflutn-
ingabifreið nærri Pristina í Júgó-
slavíu. NATO sagði að rútan hefði
lagt af stað yfir brú sem búið var
að merkja sem skotmark.
 Fjórum dögum áður höfðu 20
óbreyttir borgarar týnt lífi í serb-
neska bænum Surdulica en NATO
sagði að sprengjan hefði verið ætl-
uð herstöð í grenndinni.
 Júgóslavar sögðu 17 manns hafa
fallið í árás á járnbrautarlest nærri
serbneska bænum Grdelica 12.
apríl 1999. NATO staðfesti að gerð
hefði verið árás á járnbrautarbrú
og að járnbrautarlest hefði verið
þar nærri.
300 falla í Bagdad
Mannskæðustu mistök sem vitað
er til að átt hafi sér stað á þessu sviði
síðustu árin áttu sér stað árið 1991
þegar bandamenn blésu til mikillar
herfarar í því skyni að frelsa Kúveit
úr klóm innrásarliðs Saddams Húss-
ein Íraksforseta.
 Hinn 13. febrúar gerðu flugvélar
bandamanna árás á loftvarnar-
skýli í Bagdad. Meira en 300
óbreyttir borgarar fórust. Banda-
ríkjamenn sögðu skýlið hafa verið
stjórnstöð íraska hersins og að
ekki hefði verið vitað að óbreyttir
borgarar héldu þar til.
 Í janúar sama ár féllu sjö banda-
rískir landgönguliðar þegar flug-
skeyti frá herþotu af gerðinni A-10
hæfði brynvarinn liðsflutninga-
vagn þeirra.
 Þremur árum síðar, í apríl 1994,
fórust 26 manns þegar tvær
bandarískar F-15-þotur skutu
vegna mistaka niður tvær banda-
rískar þyrlur yfir Írak.
Óbreyttir borgarar
falla vegna mistaka
Staðfest að sprengja villtist af leið á
laugardag og hafnaði á íbúðarhverfi
Washington. AP.
AP
Íbúar nágrannaþorpa kanna rústir í þorpinu Karam sem er um 50 km vestur af borginni Jalalabad. Talibanar
leyfðu á sunnudag vestrænum fréttamönnum að skoða rústir sem þeir sögðu vera eftir loftárásirnar.
Reuters
Afganskt barn á sjúkrahúsi í Jalala-
bad. Talið er að barnið hafi særst í
loftárásum á þorpið Karam.
KUNNUR liðsmaður Hamas-
hreyfingarinnar beið bana í gær í
bílsprengingu í Nablus á Vestur-
bakkanum, aðeins nokkrum
klukkustundum eftir að Ísraelar
fluttu her sinn frá borginni Hebron.
Eru þeir grunaðir um morðið. Á
sunnudag skaut ísraelsk leyni-
skytta einn af leiðtogum Hamas-
hreyfingarinnar til bana.
Sá, sem lést í bílsprengingunni í
gær, Ahmed Mershoud, var félagi í
Hamas í Nablus, en Abed Rahman
Hamad, sem skotinn var í fyrradag,
var einn af helstu leiðtogum hreyf-
ingarinnar í borginni. Ljóst þykir,
að með morðunum hefur Ísr-
aelsstjórn aftur tekið upp þá stefnu
að myrða suma andstæðinga sína
meðal Palestínumanna en hlé var
gert á því í síðasta mánuði til að
greiða fyrir vopnahléi. Þykir þetta
áfall fyrir George W. Bush Banda-
ríkjaforseta og stjórn hans en hann
hefur lagt hart að Ísraelum og Pal-
estínumönnum að ræðast við.
Adbab Asfur, einn af leiðtogum
Hamas í Nablus, sagði í gær, að
morðin væru glæpur, sem staðfesti
þá stefnu Ísraela að myrða menn úr
launsátri. Hafa Ísraelar drepið um
50 Palestínumenn með þessum
hætti og segjast gera það í sjálfs-
varnarskyni.
Yfirgefa stjórn Sharons
vegna brottflutningsins
Leiðtogar tveggja lítilla flokka
þjóðernissinna, Beitenu-flokksins,
sem sækir fylgi sitt til rússnesku-
mælandi fólks, og Einingarflokks-
ins, öfgafulls hægriflokks, sem nýt-
ur mikils stuðnings fólks í
gyðingabyggðunum í Palestínu, til-
kynntu um helgina, að flokkarnir
myndu segja sig úr stjórninni
vegna brottflutnings ísraelska her-
liðsins frá Hebron. Mun brotthvarf
þeirra ekki verða til að fella stjórn
Ariels Sharons forsætisráðherra en
hins vegar þykir líklegt, að áhrif
Verkamannaflokksins innan stjórn-
arinnar muni aukast.
Einn þingmanna flokkanna sagði,
að þeir vildu koma í veg fyrir stofn-
un sjálfstæðs ríkis Palestínumanna
og Shaul Mofaz, yfirmaður ísr-
aelska herráðsins, gagnrýndi líka
brottflutning hersins frá Hebron.
Segja ísraelskir fjölmiðlar, að Ben-
yamin Ben Eliezer varnarmálaráð-
herra hafi sett alvarlega ofan í við
Mofaz fyrir að gagnrýna opinber-
lega ákvarðanir ríkisstjórnarinnar.
Bretar styðja palestínskt ríki
Yasser Arafat, leiðtogi Palestínu-
manna, sem lýst hefur yfir stuðn-
ingi við árásir Bandaríkjamanna og
Breta á Afganistan, átti í gær við-
ræður við Tony Blair, forsætisráð-
herra Bretlands, og Jack Straw ut-
anríkisráðherra í London. Straw
sagði í viðtali við BBC, breska rík-
isútvarpið, að breska stjórnin
styddi stofnun sjálfstæðs, palest-
ínsks ríkis og Blair sagði á sunnu-
dag, að árásirnar á Afganistan yrðu
að haldast í hendur við meiri árang-
ur í átt til friðar í Miðausturlönd-
um.
AP
Bílflakið eftir sprenginguna í Nablus í gærmorgun. Palestínumenn
segja engan vafa leika á því, að Ísraelar hafi verið að verki.
Ísraelar sak-
aðir um morð
á Hamas-liðum
Nablus, Jerúsalem. AFP, AP.
LÖGREGLA í Nígeríu staðfesti í
gær að 18 manns hefðu fallið í átök-
um sem urðu í borginni Kano um
helgina í kjölfar útifundar sem
múslímar héldu til að mótmæla loft-
árásum Bandaríkjamanna og Breta
á Afganistan. Um 200 manns hafa
verið handteknir. Undanfarin 20 ár
hefur oft komið til blóðugra átaka
milli íslamskra og kristinna Níger-
íumanna á þessum slóðum. Einnig
kom til átaka í Pakistan, þar sem
tveir féllu. Í Indónesíu, Suður-Afr-
íku og fleiri löndum þriðja heimsins
var efnt til mótmæla.
Kveikt var í bílum, moskum og
kirkjum í Kano en kyrrt var í borg-
inni í gær. „Við múslímar í Nígeríu
munum halda áfram að mótmæla
meðan George Bush varpar
sprengjum á Afganistan,“ sagði
Nígeríumaðurinn Bilyaminu Mu-
hammad, sem rekur skyndibitastað.
„Og geti komið til átaka hér í Kano
þá getur það gerst hvar sem er.“
Talsmaður stjórnvalda, Ibrahim
Gwagarwa, sagði að ekki væru nein-
ar sannanir fyrir því að átökin hefðu
átt rætur í trúardeilum. Sjónarvott-
ar sögðu á hinn bóginn að kristnir
og múslímar hefðu æpt slagorð er
þeir réðust á fólk sem þeir töldu
vera annarrar trúar en þeir sjálfir.
Hefðu múslímar borið spjöld með
myndum af Sádi-Arabanum Osama
bin Laden sem talinn er hafa staðið
fyrir hryðjuverkunum í Bandaríkj-
unum og víðar, þ. á m. í Kenýa og
Tansaníu 1998. Myndir af honum
voru einnig límdar á leigubíla og
húsveggi. Ekki voru allir ákafir í að
deila við granna sína. „Ég sé ekki
George Bush, ég sé ekki bin Laden.
Ég vil frið,“ sagði Seydou Muham-
mad, miðaldra kaupmaður og músl-
íma.
Táragas í Djakarta
Lögreglan í Indónesíu tók hart á
þátttakendum í mótmælum gegn
Bandaríkjamönnum í höfuðborginni
Djakarta í gær. Var beitt táragasi
og vatnsþrýstibyssum og skrifstofur
róttækra samtaka umkringdar.
Hengdur var upp borði við þing-
húsið og var á honum mynd af
George W. Bush Bandaríkjaforseta.
„Eftirlýstur af þjóð múslíma,“ stóð á
borðanum. Nokkur hundruð manns
tóku þátt í mótmælunum og voru
fleiri lögreglumenn á vettvangi.
Rúmlega 200 milljónir manna búa í
Indónesíu og eru flestir múslímar.
Stjórn landsins hefur lýst áhyggjum
af loftárásunum á Afganistan en
ekki fordæmt þær.
Víða mótmæli gegn loftárásum Bandaríkjamanna
Blóðug átök í Nígeríu
Kano, Djakarta, Teheran. AFP, AP.